Michał Płociński: Krzysztof Stanowski pokazał dobitnie, jakich mediów dziś potrzebujemy

To nie były wielkie chwile dziennikarstwa. Nie popisało się też wielu innych, zdawałoby się, poważnych ludzi z prominentnymi politykami na czele, ale to nie od nich oczekujemy obiektywnego wyjaśniania złożonej rzeczywistości, odkrywania prawdy. Wielu dziennikarzy bezrefleksyjnie wyciągało wnioski z filmiku, na którym Krzysztof Stanowski miał tłumaczyć swoim pracownikom, że „Ziobry nie ruszamy”. Nie sprawdzając prawdziwości obrazu, nie zadając sobie podstawowych pytań o fakty, choć nawet anonimowi internauci szybko wyłapali, że nic w filmiku się nie zgadza, a na rzekomym kolegium Kanału Zero dyskutuje się o wydarzeniach, które działy się w zupełnie różnym czasie.

Dlaczego dziennikarze mają kłopot z politycznym zacietrzewieniem i niezdrowymi emocjami

Rzecz w tym, że nie jest to wyłącznie kompromitacja zawodowa kilku uznanych dziennikarzy; problem jest dużo szerszy i poważniejszy.

Na tym pierwszym, podstawowym poziomie to oczywiście kłopot z politycznym zacietrzewieniem i niezdrowymi emocjami. I nie przypadkiem najbardziej trafiło to w dziennikarzy mocno zaangażowanych w serwisach społecznościowych, szczególnie na X (dawnym Twitterze); to już powinno być dla wszystkich truizmem, że algorytmy tych serwisów wyzwalają to, co w naturze ludzkiej najgorsze.

Czytaj więcej

Opinie polityczno - społeczne

Michał Płociński: Koniec wieku naiwności

Internet dojrzał, jego adolescencję z hukiem zakończyła rewolucja sztucznej inteligencji. I teraz my, jego użytkownicy, musimy dojrzeć wraz z nim.

Truizmami więc się nie zajmujmy, ale i nie miejmy złudnej nadziei, że to tylko przejściowy moment w rewolucji technologicznej. Niestety, będzie coraz gorzej, póki nie zdecydujemy się jako społeczeństwa mocniej uregulować ten nowy świat.

Jeśli ktoś podał dalej filmik ze Stanowskim, podałby też rosyjską dezinformację i najgorszy deepfake

Na drugim poziomie to problem demokracji jako takiej. I może przerażać, że nawet doświadczonym dziennikarzom – ba, parlamentarzyście zajmującemu się rozliczaniem nieprawidłowości u polityków i uznanemu adwokatowi – nie zapala się czerwona lampka przed podaniem dalej filmiku, którego prawdziwości w 2024 r. nie mogą być w żaden sposób pewni. W świecie deepfake’ów i propagandy zorganizowanej przez Rosję Putina wymierzonej w nasz świat i wartości zachodniej cywilizacji nie jest to problem błahy. I jestem przekonany, że nie ma już dziś innego rozwiązania, niż po prostu automatycznie założyć i nieustannie wtłaczać ludziom do głów, że w internecie wszystko jest kłamstwem, bo tym kłamstwem może być. W końcu, jak miał powiedzieć Abraham Lincoln według popularnego mema: „Nie wierz we wszystko, co przeczytasz w internecie”.

Czytaj więcej

Plus Minus

Katarzyna Szymielewicz: Poznajmy dane, na których trenują algorytmy

Mierzymy się z upadkiem niezależnych mediów, z uzależnieniem ludzi od informacyjnych bodźców, z zanikiem krytycznego myślenia i coraz lepiej kamuflowaną manipulacją, która zniekształca debatę publiczną w kluczowych dla demokracji momentach. Wobec tych zagrożeń musimy odejść od liberalnego założenia, że jednostka sama sobie poradzi - mówi Katarzyna Szymielewicz, prawniczka, szefowa fundacji Panoptykon.

Już dziś nawet laicy mają na wyciągnięcie ręki zaawansowane narzędzia manipulacji. A będą one tylko doskonalsze i jeszcze łatwiej dostępne. Musimy odwrócić więc logikę: zamiast udowadniać, że coś jest zmontowane czy wygenerowane przez sztuczną inteligencję, trzeba znaleźć co najmniej wiarygodne poszlaki, że coś jest prawdziwe. Najlepiej oczywiście u samego źródła, co jest właśnie robotą dla dziennikarzy, nawet jeśli ich nowe wcielenie nazwiemy „fact checkerami”.

Kryzys mediów jest widoczny gołym okiem

Ale jest i trzeci poziom. Algorytmy nie tylko premiują rozgrzane do czerwoności emocje, ale i szybkość reakcji. Skoro jest filmik, to trzeba go szybko skomentować, napisać artykuł, który od razu trafi do sieci, nagrać chociaż krótki komentarz wideo na YouTube’a czy podcast z na szybko zaproszonymi gośćmi. Bo walczymy o uwagę, „kliki”, zaangażowanie użytkowników.

Nie oszukujmy się: w takim świecie rozwaga i ów „fact checking” nie są w cenie. I komentowanie na gorąco filmiku ze Stanowskim jest zwyczajnie racjonalne. Oto prawa rynku. A że media, godząc się na warunki dyktowane przez cyfrowych gigantów, w zasadzie same kopią sobie grób, bo zaraz nie będą nikomu do niczego potrzebne? No cóż, coraz więcej ludzi wierzy, że bez wszystkowiedzących i narzucających swoje zdanie dziennikarzy świat będzie lepszy, skoro sprawny „anon” w internecie radzi sobie lepiej – jak widać – niż wielu profesjonalnych pismaków.