Egzamin zawodowy 2020 r.: jak apelacja, to z pełnomocnictwem

Od 24 do 27 marca odbędzie się egzamin zawodowy dla pretendentów do korporacji adwokatów i radców prawnych. Wraz z Wydawnictwem CH Beck pomagamy się do niego przygotować. Dziś powtórka z przepisów regulujących kwestie pełnomocnictwa do wniesienia apelacji.

Komu wolno

Katalog podmiotów uprawnionych do wniesienia apelacji otwiera strona postępowania niezadowolona z rozstrzygnięcia sądu I instancji. Uprawnionym jest również pełnomocnik tej strony działający na podstawie pełnomocnictwa, które zgodnie z art. 91 pkt 1 KPC obejmuje z mocy samego prawa umocowanie do wszystkich łączących się ze sprawą czynności procesowych. Jeśli pełnomocnictwo jako jednostronna czynność prawna nie zostało przez mocodawcę ograniczone, pełnomocnik procesowy ma umocowanie do wniesienia apelacji w imieniu mocodawcy. Pełnomocnik wnosi apelację w imieniu i na rzecz strony postępowania.

Czytaj także: Egzamin zawodowy 2020: powtórka z prawa gospodarczego

W literaturze podnosi się, że w praktyce niekiedy problematyczne jest ustalenie zakresu pełnomocnictwa wyłącznie na podstawie jego treści. Największe trudności mogą sprawiać takie sformułowania, jak „w sprawie toczącej się przed sądem rejonowym (okręgowym)" bądź „w sprawie o sygnaturze (...)" ze wskazaniem sygnatury akt sądu I instancji, ale bez zaznaczenia, że upoważnia ono do działania przed sądami powszechnymi czy też sądami obu instancji. W ocenie M. Manowskiej precyzyjne wskazanie sądu, wydziału oraz sygnatury z zaznaczeniem, że upoważnienie dotyczy sprawy toczącej się przed sądem I instancji, powinno być potraktowane jako ograniczenie zakresu umocowania do postępowania przed sądem I instancji. Jeśli natomiast oświadczenie o udzieleniu pełnomocnictwa nie zawiera formuły upoważniającej do występowania przed określonym sądem tylko w sprawie o określonej sygnaturze, należy przyjąć, że zostało ono udzielone w postępowaniu pierwszoinstancyjnym i drugoinstancyjnym.

Przykład:

Ja, niżej podpisany Tadeusz Kostny, udzielam adwokat Marcelinie Morskiej pełnomocnictwa do reprezentowania mnie w sprawie o sygn. akt I C 717/17 toczącej się przed Sądem Rejonowym w Płocku I Wydział Cywilny.

Przykład:

Anastazja Milska niniejszym upoważnia adw. Tamarę Krysiak do reprezentowania jej, z prawem substytucji, przed sądami powszechnymi wszystkich instancji, sądami polubownymi, innymi instytucjami i osobami fizycznymi oraz prawnymi na terenie Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie przeciwko PZU SA o odszkodowanie i zadośćuczynienie w związku z wypadkiem samochodowym z 26.7.2017 r.

Bez plenipotencji

Brak pełnomocnictwa stanowi brak formalny apelacji, który uniemożliwia nadanie jej prawidłowego biegu. Niezależnie od tego, czy apelacja dotknięta brakami formalnymi wnoszona jest przez stronę czy przez adwokata lub radcę prawnego, który tę stronę reprezentuje, sąd wzywa do poprawienia lub uzupełnienia apelacji w wyznaczonym terminie (termin sądowy) pod rygorem odrzucenia apelacji (art. 130 § 1 i 2 oraz art. 1301a § 1 i 3 KPC nie znajdują zastosowania w zakresie ustawowego tygodniowego terminu do usunięcia tych braków/ponownego wniesienia pisma procesowego oraz skutku nieusunięcia braków polegającego na zwrocie pisma). Pamiętać należy, że na skutek zniesienia postępowania międzyinstancyjnego przez nowelizację KPC z 4 lipca 2019 r. postanowienie o odrzuceniu apelacji wydaje sąd II instancji – art. 373 § 1 KPC.

Podmioty uprawnione do wniesienia apelacji inne niż strona to m. in: prokurator, RPO, interwenient uboczny, organizacje pozarządowe, inspektor pracy, powiatowy/miejski rzecznik konsumentów.

Zakres pełnomocnictwa procesowego udzielonego do „zastępstwa" w konkretnej sprawie

Udzielenie pełnomocnictwa procesowego do „zastępstwa" w konkretnej sprawie, bez ograniczania zakresu pełnomocnictwa, oznacza umocowanie pełnomocnika do podejmowania wszystkich łączących się z tą sprawą czynności procesowych oraz składania niezbędnych oświadczeń zarówno w postępowaniu przed sądem pierwszej, jak i II instancji. Dla skuteczności wykazania pełnomocnictwa procesowego ogólnego wystarczające jest oznaczenie sprawy w dokumencie poprzez jakikolwiek opis pozwalający na jej określenie w procesowym znaczeniu, w tym także przez ogólne stwierdzenie o upoważnieniu pełnomocnika do zastępowania mocodawcy.

(postanowienie SN – Izba Cywilna z 13 stycznia 2016 r., V CSK 289/15, Legalis)

Treść pisma do sądu

Ustawodawca nie przewidział wymagań formalnych, jakim powinno czynić zadość określenie sprawy w treści pełnomocnictwa. Może ono zatem polegać na oznaczeniu stron i przedmiotu postępowania, na wskazaniu sygnatury akt oraz na jakimkolwiek innym oznaczeniu, które pozwala na identyfikację sprawy w jej technicznoprocesowym znaczeniu.

(postanowienie SN – Izba Cywilna z 20 stycznia 2015 r., V CZ 93/14, Legalis)

Ustalanie zakresu pełnomocnictwa do dokonania poszczególnych czynności procesowych

Zakres pełnomocnictwa ograniczonego do poszczególnych czynności procesowych należy ustalać na podstawie art. 88 KPC, z uwzględnieniem art. 65 KC w zw. z art. 92 KPC.

(wyrok SN – Izba Pracy z 4 września 2008 r., III UZ 6/08, Legalis)

Zakres umocowania pełnomocnika w postępowaniu cywilnym

Umocowanie udzielone profesjonalnemu pełnomocnikowi przed sądem I instancji rozciąga się także na postępowanie przed sądem II instancji.

(wyrok SN – Izba Cywilna z 5 marca 2004 r., I CK 377/03, Legalis)

Forma pełnomocnictwa do czynności procesowych w sprawie wymagającej pełnomocnictwa szczególnego