Nadchodzą zmiany w płacy minimalnej. Polska musi się dostosować do unijnych wymagań

Trwają prace nad projektem ustawy o minimalnym wynagrodzeniu. Ma ona na celu wdrożenie przepisów unijnych do polskiego porządku prawnego. Planowane zmiany będą dotyczyć m.in. trybu ustalania oraz aktualizacji pensji minimalnej.

Publikacja: 13.11.2024 06:03

Minister Agnieszka Dziemianowicz-Bąk

Minister Agnieszka Dziemianowicz-Bąk

Foto: Leszek Szymański/PAP

Ustawa będzie wdrażać dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2041 z dnia 19 października 2022 r. w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej. Celem tej dyrektywy jest poprawa warunków życia i pracy w UE oraz zmniejszenie nierówności płacowych. Obowiązek wdrożenia zmian dotyczy państw członkowskich, w których obowiązuje ustawowe wynagrodzenie minimalne.

Jakie zmiany przewiduje projekt ustawy o wynagrodzeniu minimalnym?

Obecnie między państwami członkowskimi UE istnieją spore rozbieżności, jeśli chodzi o poziom minimalnych wynagrodzeń. Jest to wynik m.in. różnic w modelach rynku pracy oraz poziomie dochodów. Unijna dyrektywa ma umożliwić krajom wprowadzenie ram pozwalających na ustalanie i aktualizowanie wynagrodzeń minimalnych na podstawie określonych kryteriów. Te aktualizacje mają odbywać przynajmniej raz na dwa lata, a w przypadku państw stosujących mechanizm automatycznej indeksacji, nie rzadziej niż raz na cztery lata. W unijnej dyrektywie nie znalazły się jednak informacje na temat konkretnego poziomu wynagrodzeń minimalnych.

Czytaj więcej

Panel prawników

Wyższa płaca minimalna to będzie problem dla firm

Za opracowanie projektu odpowiada Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pod kierownictwem minister Agnieszki Dziemianowicz-Bąk. Jakie zmiany zakłada ustawa? Unijna dyrektywa wymaga, aby podstawą ustalania lub aktualizacji wynagrodzenia minimalnego były cztery obligatoryjne elementy kryteriów:

  1. siła nabywcza ustawowych wynagrodzeń minimalnych z uwzględnieniem kosztów utrzymania,
  2. ogólny poziom wynagrodzeń i ich rozkład,
  3. stopa wzrostu wynagrodzeń,
  4. długoterminowe krajowe poziomy produktywności i ich zmiany.

To spora zmiana, bowiem obecnie wysokość minimalnego wynagrodzenia jest ustalana na podstawie inflacji prognozowanej na kolejny rok, a jeśli wynagrodzenie minimalne jest niższe od połowy wysokości średniej krajowej, również na podstawie 2/3 realnego wzrostu gospodarczego. To jednak nie koniec nowości. Państwa członkowskie muszą wykorzystać do oceny adekwatności ustawowych wynagrodzeń minimalnych tzw. orientacyjne wartości referencyjne. Przykładowo, może to być 60 proc. mediany wynagrodzeń brutto lub 50 proc. przeciętnego wynagrodzenia brutto.

Płaca minimalna. Jakich zmian wymaga od nas jeszcze Unia Europejska?

Unijna dyrektywa wymaga również, aby każde państwo członkowskie wyznaczyło lub ustanowiło przynajmniej jeden organ doradczy mający doradzać w kwestiach związanych z płacą minimalną. W Polsce tę funkcję pełni obecnie Rada Dialogu Społecznego. Po wejściu w życie ustawy, stanie się oficjalnym organem doradczym. W ramach RDS każdego roku będą odbywać się negocjacje dotyczące wysokości minimalnego wynagrodzenia. Oprócz tego organu w ustalanie i aktualizowanie wysokości pensji minimalnej mają być dobrowolnie zaangażowani partnerzy społeczni.

Czytaj więcej

Ile zarabiają nauczyciele? Pensja zasadnicza to nie wszystko

Poza tym rząd będzie musiał co dwa lata przekazywać Komisji Europejskiej dane statystyczne, informacje dotyczące poziomu wynagrodzenia minimalnego oraz liczby osób, która je pobiera. Będzie też przekazywać informacje na temat zróżnicowanych stawek i odliczeń, powodów ich wprowadzenia oraz liczby pracowników objętych zróżnicowanymi stawkami. Ponadto dyrektywa zakłada ustanowienie sankcji za naruszenie praw i obowiązków związanych z wynagrodzeniem minimalnym. W efekcie mają zostać zaostrzone kary dla pracodawców, którzy nie przestrzegają przepisów. Planowane są również zmiany w zakresie przejrzystości przepisów dotyczących minimalnej stawki godzinowej.

Termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów miał nastąpić w III lub IV kwartale tego roku. Ostatnia aktualizacja na stronie Rządowego Centrum Legislacji z dnia 8 listopada wskazuje, że etap opiniowania został zakończony, a projekt trafił do Komitetu do Spraw Europejskich. Państwa członkowskie miały czas na dostosowanie krajowych przepisów do prawa unijnego do połowy listopada br. Zostało zatem niewiele czasu, biorąc pod uwagę fakt, że projekt musi jeszcze trafić na posiedzenie rządu, zostać przyjęty przez parlament i podpisany przez prezydenta. Najbliższe posiedzenie Sejmu jest zaplanowane na 19 listopada, co oznacza, że nie ma szans na dotrzymanie terminu wyznaczonego przez UE.

Ustawa będzie wdrażać dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2041 z dnia 19 października 2022 r. w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej. Celem tej dyrektywy jest poprawa warunków życia i pracy w UE oraz zmniejszenie nierówności płacowych. Obowiązek wdrożenia zmian dotyczy państw członkowskich, w których obowiązuje ustawowe wynagrodzenie minimalne.

Jakie zmiany przewiduje projekt ustawy o wynagrodzeniu minimalnym?

Pozostało 91% artykułu
Wynagrodzenia
Najbardziej zadowoleni z zarobków są mężczyźni, a wśród kobiet – przedsiębiorczynie
Wynagrodzenia
Spada tempo wzrostu wynagrodzeń w polskiej gospodarce. Są świeże dane GUS
Wynagrodzenia
Polacy na szarym końcu pod względem zarobków w Unii Europejskiej. Nowe dane Eurostatu
Wynagrodzenia
Odcięcie premii zmniejszyło różnicę między medianą wynagrodzeń a średnią płacą
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Wynagrodzenia
Płace w firmach wzrosły, zatrudnienie spadło. Nowe dane GUS