Wzięli pożyczkę na 160 tys. zł. Stracili działkę wartą miliony

Małżonkowie w grudniu 2002 r. zawarli z lombardem umowę pożyczki kwoty 160 tys. zł oprocentowanej na 8 procent. Zobowiązali się ją spłacić w ciągu pół roku. Zabezpieczeniem była umowa przewłaszczenia, dotycząca zabudowanej nieruchomości na terenie Wrocławia. Jak wyjaśnia Prokuratura Krajowa, przewłaszczenie to konstrukcja prawna, która polega na przeniesieniu własności przedmiotu – w tym przypadku nieruchomości na pożyczkodawcę – z zastrzeżeniem, że powróci ona do pierwotnego właściciela, gdy ten spełni w określonym w umowie terminie ciążące na nim zobowiązanie. W przypadku małżeństwa tak się jednak nie stało, bowiem nie spłacili swojego zobowiązania w wymaganym czasie. Pożyczkodawca uzyskał prawo, by wyegzekwować swoją należność.

Prokuratura zwraca uwagę, że w przypadku różnicy pomiędzy wysokością należności a wartością nieruchomości, pożyczkodawca powinien rozliczyć się ze swoimi klientami zwracając nadwyżkę wartości przewłaszczonej nieruchomości nad wartość pokrywającą zabezpieczony dług - niezależnie od tego, czy zdecydował o zatrzymaniu nieruchomości dla siebie, czy też o jej sprzedaży.

W okresie, w którym zaciągnięto pożyczkę, wartość tej nieruchomości o przeznaczeniu rolnym i powierzchni niemal 3,5 ha szacowana była na 1,2 mln zł. Ustalił to bank, z którym w tamtym czasie małżeństwo chciało podpisać umowę kredytową. Jednakże w krótkim czasie tj. w listopadzie 2003 roku, nieruchomość ta zmieniła swe przeznaczenie na przemysłowe i jej wartość znaczenie wzrosła.

Przedsiębiorca przejął nieruchomość w całości w trybie egzekucji komorniczej. Wówczas była ona już warta ponad 8,3 mln zł - opisuje na swojej stronie prokuratora.

Początkowy sukces w sądzie

Małżeństwo skierowało sprawę na ścieżkę sądową, domagając się początkowo zasądzenia kwoty ponad 1,5 mln zł, która stanowiła różnicę pomiędzy wysokością ich niespłaconego długu z umowy pożyczki a wartością przewłaszczonej nieruchomości, którą pozwany zatrzymał na własność. Żądanie pozwu zostało następnie rozszerzone, stosownie do rosnącej wartości nieruchomości.

Początkowo małżeństwo odniosło sukces. Sąd Okręgowy we Wrocławiu wyrokiem z września 2009 r. zasądził na ich rzecz kwotę niemal 7,5 mln zł z odsetkami. Apelację właściciela lombardu oddalił Sąd Apelacyjny we Wrocławiu wyrokiem z marca 2010 r. Uznał m.in. że okoliczności faktyczne nie wskazują, by powodowie mieli wolę przeniesienia własności ich nieruchomości na pozwanego bez rozliczenia różnicy wartości nieruchomości i kwoty wierzytelności.

Wyrok sądu apelacyjnego zaskarżył właściciel lombardu, a Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania, wskazując na konieczność skorygowania daty wzajemnego rozliczenia stron. Sąd Najwyższy uznał, że zaspokojenie wierzyciela następuje z chwilą dokonania czynności powodującej zaspokojenie się z tej rzeczy w celu umorzenia w całości lub części zabezpieczonej nieruchomości.

Czytaj więcej

Konsumenci

Jest wyrok SN po skardze nadzwyczajnej Ziobry ws. lichwiarskiej pożyczki

Kobieta pożyczyła 3,6 tys. zł, a musiała oddać ponad 13 tys. zł i zapłacić koszty procesu - w tej sprawie Sąd Najwyższy uwzględnił skargę nadzwyczajną Prokuratora Generalnego.

Prokurator generalny: opinie biegłych budzą wątpliwości

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu wyrokiem z września 2012 r. ustalił, że momentem rozliczenia stron, a więc momentem, na który winna zostać ustalona wartość nieruchomości, jest sierpień 2003 r. W tej dacie przedsiębiorca poinformował powodów, że wobec braku spłaty pożyczki nadal jest jej właścicielem. Sąd orzekający w oparciu o opinię biegłych ustalił wartość nieruchomości na tę chwilę na kwotę 643 tys. zł i zasądził na rzecz małżeństwa kwotę ponad 452 tys. zł. Wynikała ona z odjęcia kwoty pożyczki wraz z oprocentowaniem.

Sąd oparł się na opiniach dwóch biegłych. Jak zauważa Prokuratura Krajowa, jeden z nich ocenił wartość nieruchomości na sierpień 2003 na kwotę blisko 660 tys. zł. – przy czym ten sam biegły przy pierwszym rozpoznaniu sprawy, oceniając jej wartość w późniejszym okresie tj. na październik 2007 roku - oszacował ją na ponad 8,3 mln zł. Drugi biegły powołany w sprawie wskazał wartość tej nieruchomości na rok 2003 na kwotę 627 tys. zł. Obaj biegli stwierdzili, że olbrzymi skok wartości przedmiotowej nieruchomości w późniejszym okresie był wynikiem spekulacji na rynku nieruchomości.

Skargę nadzwyczajną, kwestionującą wyrok SA we Wrocławiu z września 2012 r. wniósł prokurator generalny Zbigniew Ziobro. Wskazał, że przyjęta przez biegłych argumentacja w opiniach, na których oparł się sąd orzekający budzi wątpliwości, skoro już od 1998 r. istniało Studium Uwarunkowań i Kierunków Gospodarowania Przestrzennego Gminy Wrocław, z którego jasno wynikało, że przedmiotowa nieruchomość jest położona w Obszarze Rozwoju Aktywności Gospodarczej, bezpośrednio przy planowanym węźle Autostradowej Obwodnicy Wrocławia „Wrocław-Lotnisko”. Olbrzymi potencjał nieruchomości był więc obiektywnie znany. Dlatego całkowicie nieadekwatna wydaje się być dokonana przez biegłych wycena tej posesji jak zwykłej ziemi ornej.