Stawki pełnomocników za sprawy z urzędu zrównane, nie podniesione

Na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekty rozporządzeń ministra sprawiedliwości ws. ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu przez odpowiednio radcę prawnego i adwokata. W porównaniu z obecnym stanem, ustanowionym rozporządzeniem w październiku 2016 r., kwoty wynagrodzeń zostały podniesione dwukrotnie – do poziomu przewidzianego w rozporządzeniach o minimalnych stawkach zastępstwa procesowego zasądzanych od strony przegranej w sprawach z urzędu. Ponadto w nowych projektach nie ma już wymogu, by opłata za sprawę z urzędu mogła być zasądzona tylko po bezskutecznej egzekucji kosztów od strony przegranej.

Czytaj więcej

Zawody prawnicze

Niektórzy adwokaci muszą pracować za połowę stawki. RPO: to niekonstytucyjne

Rzecznik praw obywatelskich przyłączył się do postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym dotyczącym niższych stawek dla adwokatów, gdy działają z urzędu niż gdy bronią kogoś z wyboru.

Samorządy radców prawnych i adwokatów od lat zabiegały o zrównanie stawek za sprawy z urzędu i z wyboru. Kwestia ta była wielokrotnie przedmiotem skarg do Trybunału Konstytucyjnego, który stwierdził w kilku orzeczeniach, że takie różnicowanie (wcześniej opłaty za urzędówki były dwukrotnie niższe niż za pozostałe sprawy) narusza ustawę zasadniczą.

Wyrównanie to za mało

Przedstawiciele obu prawniczych korporacji zgodnie jednak wskazują, że ustalenie stawek na tym samym poziomie nie rozwiązuje problemu, bo nawet te za sprawy z wyboru nie przystają do dzisiejszej sytuacji gospodarczej.

– Wnosiliśmy do ministerstwa o podniesienie przynajmniej podstawowych stawek, wskazując kategorie spraw, w których już teraz nie ma radców prawnych chętnych się nimi zajmować – mówi Włodzimierz Chróścik, prezes KRRP. – Dobrze, że wyrównano stawki z urzędu i z wyboru, ale była to też dobra okazja, by podnieść te najniższe, np. w sprawach ubezpieczeń społecznych.

Faktycznie, w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego czy podlegania ubezpieczeniom społecznym kwota wynosi 180 zł. Jednak ogólnie objęte są stawkami jak sprawy cywilne, czyli zależnie od kwoty przedmiotu sporu – od 90 zł do nawet 25 tys. zł.

– Nie uwzględniono zmian inflacyjnych i spadku siły nabywczej pieniądza. I to nie od 2016 r., ale realnie od 2002 r. te kwoty się wiele nie zmieniły. Od tego czasu wynagrodzenie minimalne wzrosło znacznie, a przez inflację stawki realnie spadają – mówi Dorota Kulińska, dyrektor Instytutu Legislacji i Prac Parlamentarnych NRA.

W 2015 r. wynagrodzenie minimalne wynosiło 1750 zł, a dziś jest to 3600 zł.

Czytaj więcej

Zawody prawnicze

Dobre wiadomości dla pełnomocników. Stawki z urzędu i z wyboru zostaną zrównane

Zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami, Ministerstwo Sprawiedliwości przedstawiło projekty nowych rozporządzeń wynagrodzeń za „urzędówki”, zrównując je z kosztami za czynności w sprawach z wyboru. To efekt wieloletnich zabiegów samorządów prawniczych oraz wyroków TK.

– Aby więc wyrównać ten poziom, należy podnieść stawki za sprawy z wyboru co najmniej dwukrotnie i odpowiednio zrównać z nimi stawki za „urzędówki” – wskazuje Dorota Kulińska. – To jest też dowodem, że ministerstwo ostatecznie nie potrafi rozwiązać problemu zapewnienia należytej pomocy prawnej obywatelom. Pokazuje to stosunek ministra do spraw zwykłych ludzi, którzy trafiają do sądów.

Mechanizm waloryzacji

– Wciąż nie ma chęci, by urealnić te kwoty i podejść poważnie do rozmowy na ten temat – dotkliwie brakuje konsultacji z samorządami – wskazuje Włodzimierz Chróścik. – Jedną z naszych propozycji była automatyczna waloryzacja, co rozwiązywałoby problem przynajmniej na pewien czas – dodaje.