Kanał Panamski przecina łańcuchy dostaw. Prezenty do wielu nie dotrą na czas

Susza w odpowiadającym za niespełna 1 promil globalnej gospodarki środkowoamerykańskim kraju może negatywnie wpłynąć na koniunkturę na całym świecie.

Przez kanał, położony w liczącej zaledwie 4 mln mieszkańców Panamie, przepływa 5 proc. ogółu towarów transportowanych w skali globu drogą morską. Kiedy w czerwcu tego roku ogłoszono powrót występującego w basenie Pacyfiku średnio co trzy lata zjawiska El Niño, ekonomiści ostrzegali, że na pewno nie wróży to niczego dobrego.

Gorsze plony

Związane z El Niño wzmożone opady na południu Ameryki Południowej oraz susze w Azji Południowo-Wschodniej i Ameryce Środkowej przekładają się na niższe plony i zakłócenia w logistyce żywności, czego efektem jest presja na wzrost notowań szeregu towarów rolnych. Teraz jednak staje się jasne, że kłopoty ma znowu cała globalna branża logistyczna, dla której ostatnie lata – zwłaszcza za sprawą pandemicznych zakłóceń w łańcuchach dostaw – były czasem próby.

Czytaj więcej

Handel

Znany producent zabawek zaskoczył tuż przed świętami. Zwolni 1100 osób

Branża zabawkarska notuje coraz większe spadki sprzedaży, co widać nawet w gorącym okresie przedświątecznym. Amerykański gigant Hasbro ogłosił właśnie potężną falę zwolnień w swoich oddziałach na całym świecie.

Będące skutkiem postępujących zmian klimatycznych, ale znacząco nasilone przez El Niño susze doprowadziły do spadku poziomu wody w zasilających kanał zbiornikach. Dotyczy to zwłaszcza leżącego na wysokości 26 m n.p.m. sztucznego jeziora Gatun. Efekt jest taki, że utrudnione jest zwłaszcza funkcjonowanie śluz.

W czasie zakończonej w listopadzie pory deszczowej opady były aż o 41 proc. niższe od historycznej średniej, a na większe deszcze się nie zanosi, bo do kwietnia trwać tam będzie pora sucha. To zła wiadomość, tym bardziej że na grudzień przypada szczyt zapotrzebowania na przewozy morskie – konsumenci szykują się do świąt, a energetyka na najchłodniejszą część sezonu grzewczego. Pierwsze utrudnienia wprowadzono jeszcze w maju, a efektem jest mniejsza liczba przepływających przez Kanał statków i ograniczenia ładowności.

Prezenty nie dotrą

To oznacza, że wprowadzone po zakończonej w 2016 r. przebudowie Kanału kontenerowce klasy NeoPanamax, których ładowność jest 2,8 raza większa od starej normy, mogą przez niego przepływać tylko nie w pełni załadowane. Jednocześnie czas, jaki na przeprawę oczekują statki, które nie zabukowały sobie terminów z wyprzedzeniem, był na początku grudnia już blisko trzykrotnie dłuższy niż ledwie miesiąc wcześniej.

W rezultacie kanał, przez który w normalnych czasach przepływało średnio 36 statków na dobę, na początku grudnia mógł obsłużyć już tylko 25, a do lutego ta liczba skurczy się do 18. Stawki w organizowanych przez administrację Kanału aukcjach tranzytu z pierwszeństwem skoczyły nawet do dwudziestokrotności normalnych wartości – od początku roku takie opłaty łącznie przyniosły ponad 235 mln dol.

Wielu armatorów zostało zmuszonych do przekierowywania na alternatywne trasy zwłaszcza największych statków, dla których Kanał i tak zrobił się zbyt płytki.

Liczący prawie 82 km i używany od 1920 r. Kanał to podstawa handlu zwłaszcza między wschodnim wybrzeżem USA a Azją, a to oznacza, że przez opóźnienia zamawiane przez Amerykanów świąteczne prezenty nie dotrą na czas albo podrożeją. Droga przez Kanał Sueski zajmuje 30 dni, a wokół południowego wybrzeża Afryki 32 dni w porównaniu z 20 dniami przy wybraniu standardowej trasy.

Powrót zakłóceń

To już drugie w krótkim czasie – po zablokowaniu w marcu 2021 r. Kanału Sueskiego przez kontenerowiec „Ever Given” – przypomnienie, jak wrażliwy na zakłócenia jest transport przez strategiczne kanały. I prawdopodobnie zapowiedź nowej normy, bo trwałość zmian klimatycznych sprawia, że problemy z zasilaniem w wodę tylko będą się pogłębiać, a sięganie po alternatywne trasy będzie niezbędne częściej.