Kto polskim sędzią w Strasburgu? Kandydaci wysłuchani w Senacie

Konkurs na sędziego ETPCz prowadzony jest już po raz czwarty. Jego celem jest wybór następcy prof. dr hab. Krzysztofa Wojtyczka, którego kadencja sędziowska w Strasburgu upłynęła w październiku 2021 r.

Problem z wyborem polskiego sędziego ETPCz. Kandydaci PiS odrzuceni

Od tego czasu listy z kandydatami, które przedstawiał rząd PiS były trzykrotnie odrzucane przez Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy. Powodem były m.in. wątpliwości dotyczące transparentności procedury ich wyłaniania i brak wymaganych kwalifikacji przez kandydatów. Przypomnijmy, że na odrzuconych listach znaleźli się m.in. rzecznik Sądu Najwyższego Aleksander Stępkowski czy sędzia tego sądu Elżbieta Karska, żona europosła PiS.

Tym razem ma być inaczej. Zapewnia o tym wiceszefowa MSZ Henryka Mościcka-Dendys, która stoi na czele zespołu powołanego do wyboru kandydatów. Przekonuje, że wypracowano formułę wyboru, która zapewnia transparentność i wypełnia wszystkie zalecenia panelu doradczego Rady Europy. W efekcie w konkursie tym uczestniczyło 26 osób, których dorobek i kompetencje oceniał zespół ekspertów, pod okiem przedstawicieli organizacji społecznych. W konsekwencji na początku lipca resort podał nazwiska trojga kandydatów. To: Anna Adamska-Gallant była sędzia SN Kosowa, współpracująca z Radą Europy, sędzia SN Małgorzata Wąsek-Wiaderek oraz Adam Wiśniewski, profesor Uniwersytetu Gdańskiego.

We wtorek stanęli oni przed komisją senacką i odpowiadali na pytania senatorów oraz przedstawicieli organizacji społecznych. Anna Adamska-Gallant zapytana o kwestię zmian klimatycznych opowiedziała się za podpisaniem protokołu dodatkowego dotyczącego ochrony środowiska. – Wydaje mi się, że stopień zagrożenia dla środowiska zmianami klimatycznymi wymusza reakcje na różnych poziomach, nie tylko na poziomie państwa, ale także na poziomie międzynarodowym – mówiła.

Czytaj więcej

Sądy i trybunały

Kto nowym sędzią w Strasburgu z ramienia Polski? Wybrano troje kandydatów

Ministerstwo Spraw Zagranicznych ogłosiło listę kandydatów na urząd Sędziego Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. To już czwarta lista, która zostanie przedstawiona przez polski rząd. Trzy poprzednie zostały odrzucone.

Nowi kandydaci do Strasburga. Wysłuchanie w Senacie

Była też pytana o kwestię praw kobiet. Jej zdaniem odpowiednia konwencja zapewnia ochronę tych praw w wystarczającym stopniu i nie ma potrzeby dodawania przepisów szczególnych. Jak podkreśliła, problem tkwi jednak w ewentualnym niewypełnianiu obowiązków konwencji przez państwa.

Z kolei o priorytetyzacji spraw przez ETPC mówiła sędzia Wąsek-Wiaderek. Jej zdaniem Trybunał decydując o kolejności rozpatrywania spraw nie powinien kierować się jedyne kolejnością wpływu. Sędzia twierdzi, że należy reagować elastycznie, a znaczenie w tym kontekście powinny mieć też: charakter sprawy, zagrożenie dla indywidualnych interesów i ewentualne problemy systemowe.

Wąsek-Wiaderek podkreśliła też wagę niezależności sędziów. - Byłam przez osiem lat niezależna. Nikt nie mógł wpłynąć na moje orzeczenie i nie wpływał. Tak też pozostanie, jeżeli zostanę sędzią ETPCz. Prawo, praworządność i ochrona praw człowieka to będą jedyne wyznaczniki moich orzeczeń – zapewniła.

Z kolei prof. Wiśniewski podkreślił, że wnoszący skargi do Strasburga widzą w trybunale ostatnią deskę ratunku i ostatnią instancję sprawiedliwości międzynarodowej. - Moim marzeniem byłoby wpływanie na linię orzeczniczą trybunału w kierunku rozwijania standardu. Uważam, że Trybunał musi też uwzględniać specyfikę lokalną – mówił.

Odniósł się też do kwestii prawa do aborcji, podkreślając, że orzecznictwo trybunału w tym zakresie cały czas ewoluuje. - Ta ewolucja orzecznictwa daje nadzieję, że te prawa będą coraz bardziej chronione, zawłaszcza jak będzie się w tym zakresie kształtował konsensus europejski – podkreślił prof. Wiśniewski.

Lista z polskimi kandydatami na sędziego w ETPCz ma trafić od Strasburga w poniedziałek, a ostateczny wybór ma nastąpić na sesji plenarnej Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy jesienią br.