Sąd: Julia Przyłębska musi ujawnić dane o zmianach składów w TK

Wojewódzki Sąd Administracyjny orzekł, że Prezes Trybunału Konstytucyjnego ma obowiązek udostępnić Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka sygnatury spraw, w których doszło do zmiany składu sędziowskiego oraz wyznaczenia sędziego sprawozdawcy z pominięciem listy alfabetycznej. To efekt skargi Fundacji wniesionej w 2021 roku.

Publikacja: 11.04.2022 18:46

Julia Przyłębska

Julia Przyłębska

Foto: TK

dgk

HFPC zwróciła się do Trybunału z wnioskiem o dostęp do informacji publicznej podczas prac nad raportem „Narzędzie w rękach władzy. Funkcjonowanie Trybunału Konstytucyjnego w latach 2016–2021”. Domagała się m.in. udostępnienia sygnatur spraw, w których doszło do zmiany składu sędziowskiego. Niepokojące informacje na ten temat zawierały listy otwarte publikowane przez samych sędziów TK. Wskazywali oni na niezgodną z prawem zmianę składów sędziowskich, a przez to – wpływanie na treść orzeczeń wydawanych przez TK. Zgodnie z ich obliczeniami, tylko w okresie od stycznia do kwietnia 2017 r. do modyfikacji uprzednio wyznaczonych składów sędziowskich doszło w aż 21 przypadkach.

Równie niepokojące sygnały dotyczyły wyznaczania składów sędziowskich. Sędziowie TK alarmowali, że składy są wyznaczane w sposób arbitralny z pominięciem listy alfabetycznej. Tymczasem ustawa o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym pozwala na odstąpienie od tej zasady jedynie w przypadku sędziego sprawozdawcy i wyłącznie w uzasadnionych przypadkach, np. związanych z przedmiotem rozpoznawanej sprawy.

Czytaj więcej

Sędziowie Trybunału Konstytucyjnego piszą do Julii Przyłębskiej

Trybunał Konstytucyjny początkowo uznał, że żądana przez HFPC informacja nie jest informacją publiczną. Zmienił podejście po tym, jak HFPC skutecznie wniosła do WSA w Warszawie skargę na jego bezczynność. W nowym postępowaniu Trybunał zażądał od HFPC wykazania interesu publicznego uzasadniającego udostępnienie informacji publicznej o charakterze przetworzonym. Po uzyskaniu stosownej odpowiedzi TK uznał jednak, że wyjaśnienia HFPC są niewystarczające.

Czytaj więcej

Przyłębska odpowiada sędziom TK ws. manipulacji składami

- Argumentacja TK sprowadzała się do tego, że HFPC w żaden sposób nie jest w stanie wykorzystać żądanej informacji – tłumaczy adwokat Marcin Wolny, prawnik HFPC.

Fundacja wniosła skargę do sądu administracyjnego, zarzucając Trybunałowi m.in. naruszenia art. 61 Konstytucji (prawo do informacji o działaniach władz) i art. 10 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (wolność otrzymywania i przekazywania informacji).

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 14 lutego 2022 r. wydanym przez trzyosobowy skład pod przewodnictwem sędzi Izabeli Głowackiej-Klimas przyznał Fundacji rację. Przypomniał, że wszelkie ograniczenia w dostępie do informacji publicznej powinny mieć charakter proporcjonalny i znajdujący oparcie w interesie publicznym. W ocenie sądu, za udostępnieniem żądanej przez HFPC informacji przemawia szczególny interes publiczny, a Fundacja wykazała, że udostępnione jej dane zostaną wykorzystane właściwie i zgodnie z deklarowanym celem. Sąd zauważył, że HFPC jest organizacją z ponadtrzydziestoletnim doświadczeniem m.in. w opracowywaniu raportów o funkcjonowaniu kluczowych instytucji państwowych w dziedzinie praw człowieka, prowadzącą z sukcesami litygację strategiczną w obszarze praw człowieka i zatrudniającą zespół doświadczonych prawników.

- To ważny krok w kierunku poznania kulis działania Trybunału Konstytucyjnego pod rządami prezes Julii Przyłębskiej, a także zagwarantowania jednostkom składającym skargi konstytucyjne prawa do rozpoznania ich sprawy przez niezależny i bezstronny sąd ustanowiony zgodnie z prawem – wskazuje adw. Marcin Wolny.

WSA uchylił decyzję Prezes TK o odmowie udzielenia informacji publicznej. Wyrok nie jest prawomocny.

sygn. akt II SA/Wa 3343/21

HFPC zwróciła się do Trybunału z wnioskiem o dostęp do informacji publicznej podczas prac nad raportem „Narzędzie w rękach władzy. Funkcjonowanie Trybunału Konstytucyjnego w latach 2016–2021”. Domagała się m.in. udostępnienia sygnatur spraw, w których doszło do zmiany składu sędziowskiego. Niepokojące informacje na ten temat zawierały listy otwarte publikowane przez samych sędziów TK. Wskazywali oni na niezgodną z prawem zmianę składów sędziowskich, a przez to – wpływanie na treść orzeczeń wydawanych przez TK. Zgodnie z ich obliczeniami, tylko w okresie od stycznia do kwietnia 2017 r. do modyfikacji uprzednio wyznaczonych składów sędziowskich doszło w aż 21 przypadkach.

Pozostało 82% artykułu
Podatki
Skarbówka zażądała 240 tys. zł podatku od odwołanej darowizny. Jest wyrok NSA
Prawo w Polsce
Jest apel do premiera Tuska o usunięcie "pomnika rządów populistycznej władzy"
Edukacja i wychowanie
Ferie zimowe 2025 później niż zazwyczaj. Oto terminy dla wszystkich województw
Praca, Emerytury i renty
Ile trzeba zarabiać, żeby na konto trafiło 5000 zł
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Prawo karne
Rząd zmniejsza liczbę więźniów. Będzie 20 tys. wakatów w celach