Sylwia Szerenos: Nowe życie restrukturyzacji

O d 1 grudnia 2021 r., weszły w życie zmiany ustawy – Prawo restrukturyzacyjne, które modyfikują postępowanie o zatwierdzenie układu (PZU) poprzez wprowadzenie wybranych rozwiązań znanych z uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego (UPR). W ten sposób mało popularne postępowanie ma szansę uzyskać nowe życie.

Nowe PZU po wprowadzeniu mechanizmów znanych z UPR będzie przeznaczone dla przedsiębiorców niewypłacalnych lub zagrożonych niewypłacalnością. Stworzy szansę na zawarcie z wierzycielami porozumienia redukującego wysokość zobowiązań i ustalającego nowe terminy spłaty. Przedsiębiorca zyska ochronę przed egzekucją i wypowiedzeniem niektórych umów.

Tylko z doradcą

Dla zainicjowania prawa restrukturyzacyjnego w nowej odsłonie konieczne będzie zawarcie umowy z doradcą restrukturyzacyjnym pełniącym funkcję nadzorcy układu oraz ustalenie dnia układowego. Przed obwieszczeniem o ustaleniu dnia układowego nastąpi sporządzenie spisu wierzytelności oraz wierzytelności spornych, a także wstępnego planu restrukturyzacyjnego.

Czytaj więcej:

Prawo w firmie

Zmiany w pozasądowej restrukturyzacji

Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne obowiązuje do końca listopada 2021 r. Po tym terminie wejdą w życie przepisy pozwalające na przeprowadzenie, równie szybko i bez udziału sądu, postępowania o zatwierdzenie układu.

Pro

Nadzorca układu będzie musiał odmówić obwieszczenia, jeżeli w ciągu ostatnich dziesięciu lat dłużnik prowadził postępowanie o zatwierdzenie układu, w którym dokonano obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego, albo w ciągu ostatnich dziesięciu lat umorzono postępowanie restrukturyzacyjne wobec dłużnika, chyba że umorzenie nastąpiło za zgodą rady wierzycieli.

Odmowę dokonania obwieszczenia trzeba uzasadnienić, a dłużnik będzie mógł ją zaskarżyć do sądu restrukturyzacyjnego.

Od dnia dokonania obwieszczenia do dnia prawomocnego umorzenia postępowania o zatwierdzenie układu albo zakończenia postępowania o zatwierdzenie układu (okres ochrony) dłużnik ma udzielać nadzorcy pełnych informacji w celu wykorzystania w postępowaniu restrukturyzacyjnym oraz udostępniać dokumenty dotyczące swojego majątku i zobowiązań. Informacje będą przez dłużnika udzielane pod rygorem odpowiedzialności karnej.

Co więcej, od dnia dokonania obwieszczenia na dokonanie czynności przekraczających zwykły zarząd dłużnik zobowiązany będzie uzyskać zgodę nadzorcy układu. Czynność przekraczająca zwykły zarząd dokonana bez wymaganej zgody będzie nieważna.

Zakaz wypowiadania umów

W okresie ochrony wypowiedzenie umowy najmu lub dzierżawy lokalu lub nieruchomości, w których jest prowadzone przedsiębiorstwo dłużnika, stanie się niedopuszczalne.

Podobnie niedopuszczalne będzie wypowiedzenie m.in. umów kredytu, leasingu, rachunku bankowego oraz poręczenia.

Jako nowość ustawodawca wprowadza zakaz wypowiadania umów innych niż wcześniej wymienione mających podstawowe znaczenie dla prowadzenia przedsiębiorstwa dłużnika. Spis umów o podstawowym znaczeniu sporządzi nadzorca układu.

Ustawodawca nie przewidział dalszych kryteriów klasyfikacji ani środków prawnych dla kontrahentów dłużnika niezainteresowanych dalszą współpracą z dłużnikiem. Kluczowe znaczenie odegra więc praktyka nadzorców. Na bardzo ogólnym poziomie rozważań za umowy tego typu uznaje się np. umowy na dostawę energii, gazu, wody, o korzystanie z usług telekomunikacyjnych czy podstawowych usług bankowych.

Wypowiedzenie wspomnianych umów będzie jednak możliwe z uwagi na niewykonywanie przez dłużnika po dniu dokonania obwieszczenia zobowiązań nieobjętych układem lub na podstawie ustaleń umownych.

Ochrona udzielana w trakcie postępowania o zatwierdzenie układu jest najszerszą ochroną w postępowaniach restrukturyzacyjnych.

Najszersza ochrona

Postępowania egzekucyjne skierowane do majątku dłużnika wszczęte przed dniem dokonania obwieszczenia zostaną zawieszone z dniem obwieszczenia. Na wniosek dłużnika lub nadzorcy układu możliwe będzie uchylenie zajęcia dokonanego przed dniem obwieszczenia w postępowaniu egzekucyjnym lub zabezpieczającym, jeżeli jest to konieczne dla dalszego prowadzenia przedsiębiorstwa. Sumy uzyskane w zawieszonym postępowaniu egzekucyjnym, a jeszcze niewydane zostaną przelane do masy układowej. Skierowanie egzekucji do majątku dłużnika oraz wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu roszczenia na tym majątku będzie niedopuszczalne po dniu obwieszczenia.

Powyższe nie będzie miało jednak zastosowania do egzekucji świadczeń alimentacyjnych oraz rent za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci oraz z tytułu zamiany uprawnień objętych treścią dożywocia na dożywotnią rentę.

Istotną różnicą w stosunku do uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego jest brak przyznania dłużnikowi moratorium płatniczego. W trakcie PZU dłużnik będzie miał możliwość spełniania świadczeń wynikających z wierzytelności, które z mocy prawa są objęte układem.