Imigranci uzupełnią, a nie wypełnią rynek pracy w Polsce

Obecność imigrantów uzupełnia niedobory na polskim na rynku pracy i ma charakter komplementarny. Nie dochodzi do sytuacji, że imigranci zabierają Polkom i Polakom pracę – podkreślała Agnieszka Kulesa, wiceprezeska i ekonomistka CASE, przedstawiając podczas środowej konferencji prasowej Forum Obywatelskiego Rozwoju swój raport dotyczący znaczenia migracji dla rozwoju gospodarczego Polski.

Uczestnicy konferencji, zorganizowanej pod hasłem pod hasłem „Kierunek Polska: rekomendacje dla polskiej polityki migracyjnej” podkreślali pilną potrzebę wprowadzenia spójnej i przemyślanej polityki dotyczącej zarówno sprowadzania, jak też integracji imigrantów, których liczba z roku na rok rośnie. – Mamy teraz szansę na wypracowanie spójnej polityki migracyjnej, na którą czekaliśmy od lat – zaznaczał Andrzej Drozd, wiceprezes Polsko-Ukraińskiej Izby Gospodarczej.

Wkład do polskiego PKB

– Migracje, a konkretnie rosnący w ostatnich latach napływ imigrantów zarobkowych nad Wisłę, znacząco wspierają wzrost polskiej gospodarki, zapewniając ciągłość produkcji i usług także w dni wolne od pracy i święta – zaznaczała Agnieszka Kulesa.

Według CASE, pracownicy zagraniczni wypełniający luki kadrowe m.in. w transporcie i logistyce, przemyśle, budownictwie i rolnictwie, w latach 2015–2023 dodali 2,3 proc. do wzrostu polskiego PKIB – średnio o 0,24 pkt proc. rocznie. W kolejnych latach, gdy zmiany demograficzne w Polsce będą szybko zmniejszać liczbę krajowych kandydatów do pracy (osób w wieku produkcyjnym), pozytywny wpływ imigrantów zarobkowych spoza Unii Europejskiej powinien być jeszcze większy. Przy założeniu, że od przyszłego roku napływ nowych pracowników z zagranicy będzie stopniowo rosnąć i w latach 2025–2050 sięgnie łącznie ok. 3 milionów osób, ich wkład do PKB wzrośnie w tym czasie o ok. 12,5 proc., czyli o 0,35 pkt proc. rocznie. Co prawda, napływ imigrantów odbija się na wyhamowaniu tempa wzrostu płac, ale nie jest on znaczący. Jak oceniała Agnieszka Kulesa, w ub. roku ten efekt wyniósł ok. 2 proc.

Lista niepotrzebnych barier

Te korzyści dla biznesu, dochodów ZUS i płacowo-cenowej konkurencyjności Polski widać zarówno w statystykach dotyczących zezwoleń na pracę, jak też w liczbie obcokrajowców ubezpieczonych w ZUS. Jak przypominała Kulesa, w ostatnich trzech latach liczba cudzoziemców z zezwoleniem na pracę w Polsce wzrosła prawie dwukrotnie (do ponad 1,5 mln w IV kw. zeszłego roku). Z kolei w rejestrach ZUS na koniec czerwca było już prawie 1,2 mln obcokrajowców.

Uczestniczący w spotkaniu eksperci zwracali jednak uwagę na bariery ograniczające Polsce konkurencję o pracowników, w tym zwłaszcza fachowców z zagranicy, o których zabiega dziś większość rozwiniętych państw. Przedstawiali też szereg rekomendacji dotyczących zniesienia albo przynajmniej złagodzenia tych barier.

Piotr Oliński, analityk prawny FOR, prezentując wspólny raport FOR i Polsko-Ukraińskiej Izby Gospodarczej zwracał uwagę, że dużym wyzwaniem jest nieprzejrzystość przepisów, a także zróżnicowanie regulacji zatrudnienia różnych grup cudzoziemców.

Do tego dochodzi biurokratyzacja i przewlekłość procedur widoczna szczególnie w przypadku zezwoleń na pobyt pracowników z zagranicy, którzy niekiedy ponad rok czekają na decyzje w tej sprawie.

Czas na decentralizację

Jak oceniał Marcin Górski, profesor uczelni i kierownik Katedry Europejskiego Prawa Konstytucyjnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego, szansą na zmniejszenie biurokracji i skrócenie procedur byłaby decentralizacja polityki migracyjnej. To władze samorządowe (gmin i powiatów) powinny mieć wpływ na tę politykę, gdyż to one najlepiej znają sytuację i potrzeby lokalnego rynku pracy. Prof. Górski zwracał też uwagę na ograniczenia związane z niedostosowaną do obecnych warunków ustawą o języku polskim, która uniemożliwia np. wysyłanie cudzoziemcom formularzy w ich języku ojczystym. Według niego, dużą barierą jest też brak możliwości zatrudnienia obywateli innych państw w urzędach gmin i powiatów, co utrudnia m.in. skuteczną integrację cudzoziemców.

Jak zaznaczał Piotr Oliński, dodatkową barierą, zwiększającą niepotrzebnie biurokrację, jest też ograniczenie zezwolenia na pracę w Polsce do konkretnego pracodawcy i stanowiska, co utrudnia obcokrajowcom choćby możliwość awansu. Ekspert FOR zwracał też uwagę na utrudniony dostęp cudzoziemców do bardzo dużej w Polsce grupy zawodów regulowanych (ponad 350), w tym do profesji w deficytowych branżach. Przypominał, że np. w krajach bałtyckich, liczba takich zawodów ogranicza się do 80–90.