Pokolenie Z nie czuje się bezpiecznie. Nie chcą podejmować ryzyka

Pomimo spadku inflacji, niskiego bezrobocia i wzrostu przeciętnego wynagrodzenia (które od kilku miesięcy realnie szło już w górę) bezpieczeństwo ekonomiczne gospodarstw domowych w Polsce jest w styczniu 2024 r. na zaledwie dostatecznym poziomie. Tak pokazał nowy wskaźnik opracowany przez ekspertów Katedry Prawa i Ekonomii Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Kaliskiego, którego wyniki „Rzeczpospolita” opisuje jako pierwsza.

Trudny wzrost kosztów

Barometr bezpieczeństwa ekonomicznego gospodarstw domowych w Polsce (BBE), który w skali 0–1 pkt mierzy różne aspekty kondycji finansowej Polaków, wynosi obecnie 0,33 pkt, co oznacza ocenę dostateczną. – Nie jest to z pewnością zadowalający wynik, bo wartość 0,33 pkt jest znacząco poniżej średniej. Są też w Polsce grupy społeczne, których bezpieczeństwo ekonomiczne jest niemal krytycznie niskie – zaznacza dr Arkadiusz Derkacz, ekonomista z Katedry Prawa i Ekonomii Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Kaliskiego i szef zespołu, który opracował nowy wskaźnik.

BBE podsumowuje wyniki ankiet przeprowadzonych w partnerstwie z Ogólnopolskim Panelem Badawczym Ariadna, których uczestnicy nie tylko oceniali swoją obecną konsumpcję (wydatki na różne kategorie produktów i usług), ale też wskazywali, z jakich zakupów muszą w obecnej sytuacji rezygnować i określali, na co chcieliby przeznaczyć dodatkowe pieniądze – gdyby takie się pojawiły.

Biorąc pod uwagę miejsce zamieszkania, najlepiej pod względem bezpieczeństwa ekonomicznego wypadają konsumenci z woj. opolskiego (0,52 pkt) i lubuskiego (0,42 pkt), które charakteryzują się m.in. sporym udziałem mieszkańców pracujących albo dorabiających za granicą, m.in. w Niemczech i Czechach.

Czytaj więcej

Praca

Ponad 40 proc. Polaków skarży się na mobbing

Naganne zachowania w pracy są coraz częstsze, choć nieco zmienia się ich natura. W miarę wzrostu świadomości tego, co w miejscu pracy jest niewłaściwe, problem będzie coraz bardziej widoczny.

Z kolei poniżej krajowej średniej – na poziomie 0,32 pkt – wskaźnik BBE jest w na Śląsku i Mazowszu, czyli w regionach z silnymi rynkami pracy i wyższą średnią płacą. Lepszy wynik barometru mają woj. świętokrzyskie czy lubelskie.

Jak wyjaśnia Arkadiusz Derkacz, na poczucie bezpieczeństwa ekonomicznego konsumentów wpływa nie tylko ich obecna sytuacja, ale też jej zmiana. W mniej zamożnych regionach, które rozwinęły się w ostatnich latach (jak np. woj. lubelskie, podkarpackie), nastroje mogą być lepsze, a z kolei w zamożnych województwach wzrost kosztów życia, w tym m.in. silnie rosnące koszty mieszkań, obniżają BBE. Wzrost kosztów wynajmu czy kupna mieszkania, który odczuwa wielu przedstawicieli młodego pokolenia Z, może być jednym z powodów niskiego bezpieczeństwa ekonomicznego w tej grupie. Wskaźnik BBE wynosi tam tylko 0,26 pkt, czyli o połowę niżej niż w przypadku osób 55+, tzw. boomersów (0,38 pkt). Nie dość, że młodzi ludzie nie mają poduszki finansowej, to rynek pracy (pomimo niskiego bezrobocia) niezbyt im sprzyja.

Wyzwanie dla firm

Wiele firm ogranicza rekrutacje, a te, które szukają pracowników, stawiają na doświadczonych fachowców i specjalistów. Efekty widać nie tylko w BBE, ale i w raporcie agencji Havas, który podsumowuje wyniki badania zdrowia psychicznego Polaków. Jak z niego wynika, młodzi ludzie dużo częściej niż przedstawiciele starszych pokoleń odczuwają negatywny wpływ wysokiej inflacji na swoje zdrowie psychiczne. O ile ten wpływ dostrzega łącznie 44 proc. badanych, w tym 35 proc. osób 59+ (tzw. boomersów), o tyle w pokoleniu Z ten udział sięga 55 proc. Odbija się to na kondycji psychicznej młodych Polaków: tylko 39 proc. z nich dobrze lub bardzo dobrze ocenia swoje zdrowie psychiczne wobec 56 proc. wszystkich uczestników badania i dwóch trzecich boomersów.

Czytaj więcej

Rynek pracy

Pokolenie Z schodzi na ziemię. Zmienia priorytety na rynku pracy

Rosnące koszty życia i trudniejszy rynek pracy weryfikują oczekiwania młodych ludzi. Już mniej się dla nich liczy przyjazna atmosfera w miejscu pracy, a najważniejsza jest perspektywa wysokich zarobków.

– Młodzi ludzie są tą grupą, wśród której problemy ze zdrowiem psychicznym są najpowszechniejsze – potwierdza Adam Biegalski, starszy strateg w Havas Media Network, zwracając uwagę, że sytuacja zawodowa wraz z inflacją są najczęstszymi źródłami problemów psychicznych młodych Polaków – po problemach osobistych, zajmujących pierwsze miejsce wśród całej populacji.