Końcowy raport roczny, opublikowany 1 grudnia 2023 roku przez Death Penalty Information Center, ujawnił spadkową tendencję poparcia dla kary śmierci w amerykańskim społeczeństwie. Według powołanych badań Instytutu Gallupa, na pytanie, czy kara śmierci wymierzana jest sprawiedliwie, przecząco odpowiedziało 50% respondentów – przekonanych o słuszności wymierzania kary było zaś 47% pytanych. Jest to pierwszy przypadek w historii, kiedy badania wykazały większościową tendencję do sprzeciwiania się obowiązywaniu kary śmierci w systemie prawnym.
Kara coraz rzadziej orzekana
Już od dziewięciu lat karę śmierci w Stanach Zjednoczonych wykonuje się na mniej niż 30 osobach rocznie – w tym roku liczba ta wyniosła 24 osoby. W roku 2022 kar śmierci wykonano jeszcze mniej, bo tylko 18 – wzrost do 24 pomiędzy ubiegłym a tym rokiem wytłumaczyć można faktem, że po długim zawieszaniu wykonywania kar śmierci władze Florydy postanowiły wrócić do tej praktyki. Nie zmienia to jednak faktu, że aż 29 stanów zrezygnowało całkowicie lub czasowo wstrzymuje ich orzekanie i wykonywanie. Ponadto, od dziewięciu lat utrzymuje się niski poziom orzekania kar śmierci przez sądy – w tym roku możemy mówić o zaledwie 21 wyrokach.
Czytaj więcej
Egzekucja nie jest wykonaniem kary. Kara jest środkiem, który ma charakter odpłaty za czyn zawiniony, ale także ma działać na przyszłość. Ma być przeżyta przez sprawcę przestępstwa. Kara ma też, obok odpłaty, służyć resocjalizacji skazanego – mówi prof. Andrzej Zoll, karnista, współautor przepisów kodyfikacji karnych z 1997 r.
Statystycznie, osoby na których wykonano karę śmierci w 2023 roku w USA spędziły wcześniej średnio 23 lata w więzieniu, zaś ich średni wiek wyniósł 54 lat. 9 spośród 24 skazanych osób należało do kategorii „people of color” (tj. osób innych niż białe). Badania wskazują także, że 79% ofiar, poszkodowanych przez osoby skazane, były osobami o białym kolorze skóry.
Pięć wysp kary śmierci w USA
Wykonane w tym roku kary śmierci miały miejsce w zaledwie pięciu stanach: Alabamie, Missouri, Oklahomie, Teksasie i wspomnianej wcześniej Florydzie. Jak wskazano w raporcie, kara od wielu lat wykonywana jest na terenach kilku geograficznie odosobnionych, nielicznych stanów. Z kolei tylko w siedmiu stanach kara została w tym roku orzeczona. Jest to najmniejsza liczba stanów w których orzeczono karę śmierci na przestrzeni ostatnich dwudziestu lat. Powyższe dane wskazują więc nie tylko na coraz mniejsze społeczne i polityczne poparcie dla kary śmierci wśród obywateli USA, ale także na skłonność sądów do niesięgania po nią przy orzekaniu.
