Spór o ukraińskie zboże przed WTO może trwać latami

Młyny Światowej Organizacji Handlu mielą powoli. Już dziś da się wykorzystywać procedury tranzytu, by uchronić polski rynek.

Publikacja: 19.09.2023 03:00

Spór o ukraińskie zboże przed WTO może trwać latami

Foto: Adobe Stock

Ukraińska zapowiedź wszczęcia sporu na forum Światowej Organizacji Handlu (WTO) o polski, węgierski i słowacki zakaz przywozu zbóż oznacza długotrwałe postępowanie w wielostopniowym systemie arbitrażowym tej organizacji. Do tego dziś nie wszystkie jej organy działają.

Co do zasady międzynarodowe porozumienie z 1994 r. ustanawiające WTO przewiduje, że wszelkie spory między jej członkami powinny być rozwiązywane polubownie. Dlatego właśnie konsultacje między stronami sporu są pierwszym i obowiązkowym etapem postępowania.

Czytaj więcej

"Rzeczpospolita" sprawdza: Polska nie może legalnie zablokować importu zboża z Ukrainy

Jeśli jednak to nie przyniesie rezultatu, można się zwrócić do organu rozwiązywania sporów, który jest zgromadzeniem przedstawicieli wszystkich państw członkowskich. Może on ustanowić dla danej sprawy tzw. panel, czyli zespół orzekający w indywidualnej sprawie. Składa się z ekspertów prawa handlowego międzynarodowego, którzy nie są powiązani z administracją rządową państw członkowskich WTO. Powinien wydać rozstrzygnięcie w sprawie sporu w ciągu sześciu–dziewięciu miesięcy (w sprawach pilnych do trzech miesięcy). Treścią rozstrzygnięcia może być zawieszenie nałożonych przez dane państwo środków, tj. koncesji na import, ceł czy innych ograniczeń w handlu.

Strony sporu teoretycznie mogą się odwołać od decyzji panelu do organu apelacyjnego. Obecnie ciało to istnieje tylko teoretycznie. Jak przyznaje WTO w dorocznym raporcie z czerwca 2023 r., z powodu sporów o obsadę miejsc w tym organie nie rozpatruje on żadnego ze złożonych do niego 25 odwołań.

Ze statystyk WTO wynika, że w ciągu istnienia tej organizacji wszczęto 615 sporów. Corocznie składano od kilku do kilkudziesięciu wniosków o konsultacje. Wiele sporów kończyło się na tym etapie, bo liczba ustanawianych paneli była zawsze nieco mniejsza.

Czytaj więcej

Zakaz na zboże z Ukrainy: Polsce może grozić fala pozwów o odszkodowanie

W ostatnim dziesięcioleciu dość intensywny pod tym względem był 2018 r., gdy wpłynęło 38 wniosków o konsultacje i ustanowiono 28 paneli. W ostatnich latach natężenie sporów osłabło, bo np. w 2022 r. złożono osiem wniosków o konsultacje i ustanowiono sześć paneli.

Jak wskazuje prof. Wiesław Czyżowicz, wykładowca Wyższej Szkoły Prawa i Administracji w Rzeszowie, w praktyce postępowanie sporne w ramach WTO może trwać latami.

– Sprawę utrudnia fakt, że w WTO pozwanym może być co do zasady Unia Europejska, a nie jeden jej kraj członkowski, bo co do zasady UE prowadzi wspólną politykę celną – zauważa ekspert.

Zdaniem prof. Czyżowicza obecnie najlepszym sposobem rozwiązania problemów z napływem zboża jest skrupulatne przestrzeganie istniejących od dawna procedur tranzytowych. Dzięki nim ukraińskie zboże miałoby docierać do polskich portów czy do miejsc przeznaczenia w innych krajach UE, a nie zostawać na polskim rynku.

Czytaj więcej

Import zboża z Ukrainy znów podzielił Unię

– Ukraina jest stroną konwencji tranzytowej TIR, można też korzystać z tranzytowego dokumentu SAD. Najważniejsze, by na poczet towarów w tranzycie składać zabezpieczenie finansowe należności celnych – przypomina prof. Czyżowicz i podkreśla, że te możliwości od lat istnieją w polskich i unijnych przepisach celnych.

Ukraińska zapowiedź wszczęcia sporu na forum Światowej Organizacji Handlu (WTO) o polski, węgierski i słowacki zakaz przywozu zbóż oznacza długotrwałe postępowanie w wielostopniowym systemie arbitrażowym tej organizacji. Do tego dziś nie wszystkie jej organy działają.

Co do zasady międzynarodowe porozumienie z 1994 r. ustanawiające WTO przewiduje, że wszelkie spory między jej członkami powinny być rozwiązywane polubownie. Dlatego właśnie konsultacje między stronami sporu są pierwszym i obowiązkowym etapem postępowania.

Pozostało 87% artykułu
Nieruchomości
Posiadaczy starych kominków czeka kara lub wymiana. Terminy zależą od województwa
W sądzie i w urzędzie
Prawo jazdy nie do uratowania, choć kursanci zdali egzamin
Prawo karne
Przerwanie wałów w Jeleniej Górze Cieplicach. Jest stanowisko dewelopera
Prawo dla Ciebie
Pracodawcy wypłacą pracownikom wynagrodzenie za 10 dni nieobecności
Materiał Promocyjny
Wpływ amerykańskich firm na rozwój polskiej gospodarki
Prawo pracy
Powódź a nieobecność w pracy. Siła wyższa, przestój, czy jest wynagrodzenie