Łacina w szkołach: Nawet w czasach PRL uczyło się jej ok. 30 proc. licealistów

Łacina od przyszłego roku wrócić ma do szkół, a PTF nie zgadza się z argumentem, że nie będzie miał kto jej uczyć. Latynistów nie brakuje?

Kilka dni temu uruchomiliśmy Cenzus Latynistów, w którym dotąd wzięło udział już ponad 100 osób. Połowa z nich zadeklarowała gotowość podjęcia pracy w szkole już od września 2023 r. Są to nauczyciele, którzy w ciągu ostatnich lat byli zwalniani, właśnie z powodu redukcji liczby godzin przedmiotu, którego uczyli. Chcą wrócić, choć często świetnie odnaleźli się na rynku pracy, a oferowane przez szkoły warunki finansowe są kiepskie. Na razie najwięcej zgłoszeń mamy z Warszawy, Krakowa, Gdańska, Wrocławia i Łodzi, ale są też nauczyciele z innych, często małych miejscowości w całej Polsce; tacy, którzy musieli przekwalifikować się u szczytu kariery dydaktycznej, więc mogą jeszcze długo pracować w zawodzie nauczyciela. Zgłaszają się też najmłodsi absolwenci filologii klasycznej, podekscytowani perspektywą pracy z młodzieżą, na co dotąd nie mieli szans. Na szczęście nie mamy jeszcze luki pokoleniowej.

Jednak ci, którzy odeszli kilka lub kilkanaście lat temu, nie uczyli dzieci ze szkół podstawowych, co przewiduje obecne rozporządzenie ministerstwa edukacji.

Mówimy tu o VII i VIII klasie, więc nie są to już małe dzieci. Ale też nie spodziewamy się, żeby podstawówki z łaciną wyrosły jak grzyby po deszczu – rozporządzenie daje po prostu taką możliwość. Zapewniam jednak, że znajdą się w Polsce latyniści, którzy mają doświadczenie z uczeniem również młodszych grup wiekowych. Aby ułatwić zarówno szkołom, jak i indywidualnym osobom znalezienie odpowiedniego nauczyciela, PTF zorganizowało ogólnopolską akcję „Szukam latynisty” – wystarczy napisać maila na adres szukam.latynisty@ptf.edu.pl, a my przekażemy informację do wykwalifikowanych nauczycieli czy korepetytorów w regionie.

Czyli łacina wraca do szkół po latach niełaski.

Tak, bo szacuje się, że – paradoksalnie – nawet w czasach PRL uczyło się jej ok. 30 proc. licealistów. Odsetek ten nie zmieniał się znacząco od lat 50. aż do 1991 r. Niestety, już w wolnej Polsce każda kolejna reforma edukacji skutkowała redukcją godzin języka łacińskiego. Doprowadziło to do tego, że w roku 2016 już nie co trzeci czy co czwarty, a zaledwie co trzechsetny uczeń miał styczność z językiem łacińskim.

Czy ta tendencja nie szła w parze ze słabnącym zainteresowaniem uczniów?

„Postępowi” uczniowie, rodzice i dyrektorzy byli oczywiście coraz mniej życzliwi łacinie, ale ten spadek zainteresowania następował dość powoli. Natomiast spadek liczby uczących się łaciny w szkołach był drastyczny. Analiza statystyk jasno pokazuje, jak bezlitośnie konkretne rozporządzenia usuwały łacinę. Obecna propozycja resortu edukacji to pierwszy poważny krok w drugą stronę.

Czytaj więcej

Prawo dla Ciebie

Lekcje łaciny i biznesu już wkrótce wejdą do szkół

Pomysł, by obecnych nastolatków uczyć martwego języka, budzi wątpliwości.

Tyle że świat przez ostatnie 30 lat zmienił się nie do poznania, a edukacja stała się kolejną „użytkową” dziedziną naszego życia. Sceptycy pytają więc: po co nam dziś martwy język?

Rozważania o tym, po co uczyć się łaciny, to temat na inną, bardzo długą rozmowę. Oferta, którą – jak ufam – zaproponują dyrektorzy szkół, skierowana będzie do tych uczniów, którzy przeczuwają, że w nauce łaciny leży wielka wartość. Tą wartością jest ciągłość kulturowa świata zachodniego. Nie chodzi tutaj tylko o związki ze starożytnością, ale o to, że przez dwa tysiąclecia łacina była wspólnym językiem szeroko rozumianej „Europy”. Łacina to nie tylko język, ale przede wszystkim sposób myślenia: cały zestaw pojęć i wyobrażeń, którymi posługiwali się przez stulecia wykształceni ludzie Zachodu.