W pracy konieczna jest równowaga

W konkursie oceniane są między innymi mechanizmy równości, rozwój i szkolenia, równowaga praca-dom, płace oraz zdrowie. Nagrodzone i wyróżnione firmy mogą liczyć na to, że będą postrzegane jako liderzy rynku, wprowadzający nowoczesne rozwiązania HR-owe, a to przyciąga zarówno klientów, jak i najbardziej zdolnych pracowników.

Rozwiązać problem luki płacowej

Co ciekawe, dziś w Polsce tylko 3 procent firm posiada formalny dokument dotyczący różnorodności, a przecież temat ten jest dobrze znany niemal połowie przedsiębiorstw.

Mimo zapisów traktatu rzymskiego z 1957 roku o „równości wynagrodzeń za taką samą pracę”, luka płacowa między kobietami a mężczyznami pozostaje faktem w całej Unii Europejskiej. W Polsce nieskorygowana luka płacowa wynosi 7,8 procent – to względnie niska wartość, jednak już skorygowana luka płacowa wynosi nawet 15–18 procent. Wiedza na temat luki płacowej w naszym kraju jest bardzo niska, a wynagrodzenia często są tematem tabu.

Jak mówi prof. Iga Magda z Instytutu Badań Strukturalnych, pracodawcy przygotowują się do tego, że będą musieli raportować średnie wynagrodzenia kobiet i mężczyzn oraz podawać widełki wynagrodzeń w ogłoszeniach o pracę. Taki obowiązek wprowadza nowa dyrektywa unijna, która została przyjęta przez Parlament Europejski, ale jeszcze niewdrożona do polskiego prawa. Dyrektywa wprowadzi także obowiązek monitoringu luki płacowej dla firm zatrudniających powyżej 100 osób.

– To kwestia świadomości, bo ciągle jest tak, że w różnych badaniach część respondentów odpowiada, że nie dostrzega w Polsce problemu nierównych płac. Uważają, że płace są równe dla kobiet i mężczyzn – mówi prof. Iga Magda. Wprowadzenie obowiązku publikowania widełek wynagrodzeń ma na celu zwiększenie tej świadomości i eliminację ukrytych dyskryminacji płacowych. Ważnym aspektem jest też kwestia wynagrodzeń dla osób wchodzących na rynek pracy. – Badania pokazują, że nawet tuż po ukończeniu studiów kobiety mają mniejsze zarobki o 15–20 procent niż mężczyźni. Wprowadzenie widełek płacowych w ogłoszeniach o pracę może zniwelować ten problem, umożliwiając kobietom lepsze negocjacje wynagrodzeń i zapewniając bardziej równe warunki na starcie kariery zawodowej – dodaje ekspertka.

Kolejnym czynnikiem, który przyczynia się do luki płacowej, jest macierzyństwo. Kobiety, które decydują się na urodzenie dziecka, często doświadczają spadku dochodów oraz trudności w powrocie na rynek pracy, szczególnie na podobne lub wyższe stanowisko. Luka płacowa wynika także z braku transparentności w wewnętrznych procesach awansów oraz regulaminów wynagradzania pracowników i pracowniczek. Prof. Magda, wskazując na pogłębianie się tu nierówności płacowych, mówi: – Dochody kobiet, które decydują się na urodzenie dziecka, maleją czasem o kilkadziesiąt procent w stosunku do kobiet, które nie mają dzieci. Tymczasem mężczyźni doświadczają zjawiska tzw. premii za ojcostwo: ich wynagrodzenia rosną, bo urodziło im się dziecko – mówi profesor.

Nowe dyrektywy unijne, w tym urlopy rodzicielskie tylko dla ojców, mają na celu większe zaangażowanie ojców w opiekę nad dzieckiem, co może przyspieszyć powrót matek do pracy, zmniejszając tym samym ich straty w doświadczeniu zawodowym i zapewniając bardziej równe wynagrodzenia. Prof. Magda podkreśla: – Urlopy rodzicielskie tylko dla ojców, które przepadają, jeżeli ojciec ich nie wykorzysta, pozwalają zaangażować ojców w opiekę, dzięki temu część przynajmniej matek wróci szybciej na rynek pracy. A szybszy powrót na rynek pracy to mniejsza strata doświadczenia zawodowego, szansa na szybszy awans, a tym samym wyższe wynagrodzenia i bardziej równe wynagrodzenia – wylicza.

Kluczem do zmiany przewodnik „Na drodze do równowagi”

Przy okazji konkursu RównoWaga odbywa się premiera przewodnika „Na drodze do równowagi”. Przewodnik doradza, jak stworzyć miejsce pracy przyjazne każdemu, bez względu na płeć. Znalazły się w nim konkretne rozwiązania, które działają w praktyce, nie tylko w teorii. Jak mówi Joanna Maliszewska-Mazek, dyrektorka projektów Kulczyk Foundation i współautorka przewodnika, jest on merytorycznym źródłem wiedzy dla małych i dużych przedsiębiorstw oraz NGO-sów i samorządów. – Krok po kroku przeprowadza on przez teoretyczne i praktyczne aspekty dążenia do równowagi płci w pracy – wyjaśnia dyrektorka.

Jednym z kluczowych tematów poruszanych w przewodniku jest zdrowie menstruacyjne i menopauzalne w miejscu pracy. Mimo że są to kwestie naturalne, wciąż pozostają jednym z najczęściej przemilczanych tematów.

I tak, środki menstruacyjne w toaletach są rzadkością, a co piąta kobieta przyznaje, że miesiączki utrudniają jej wykonywanie codziennych obowiązków. Podobnie jest z menopauzą – co szósta Polka musiała wziąć wolne z powodu jej objawów. Dominika Kulczyk, inicjatorka konkursu, zauważa: – RównoWaga to pierwsza inicjatywa, która podkreśla zdrowie kobiet w kontekście wyrównywania szans w pracy. Środki menstruacyjne powinny być dostępne tak samo jak papier toaletowy. To kwestia fizjologii, a nie wyboru.

Przewodnik oferuje praktyczne wskazówki, jak przeciwdziałać dyskryminacji związanej z tymi tematami. Opisano w nim konieczność edukacji i wsparcia pracowników i pracowniczek w zakresie zdrowia menstruacyjnego i menopauzalnego. – Kulczyk Foundation w swojej codziennej działalności stara się to zmieniać, choćby programem Cykl Kariery. To bezpłatny program budujący świadomość nt. zdrowia menstruacyjnego i menopauzalnego. Firmy, które do niego należą, cyklicznie otrzymują od Kulczyk Foundation materiały edukacyjne (artykuły, webinary) do dalszej dystrybucji wśród pracowniczek i pracowników. 28 maja 2024 z okazji Międzynarodowego Dnia Higieny Menstruacyjnej odbyła się akcja świadomościowa wokół menstruacji w pracy – Okres Równoważny. Podobna inicjatywa jest planowana na październik z okazji Światowego Dnia Menopauzy – zwraca uwagę dyrektorka Joanna Maliszewska-Mazek.

Konkurs RównoWaga motywacją do zmian

Udział w konkursie to okazja do sprawdzenia własnych działań, a także budowania pozytywnego wizerunku pracodawcy oraz wsparcia działań ESG (rozumiane jako pozafinansowe aspekty prowadzenia biznesu).

Badania pokazują, że młode pokolenie coraz bardziej zwraca uwagę na politykę równościową w pracy. Aż 90 procent polskich studentów bierze ją pod uwagę przy wyborze przyszłego pracodawcy. Jest to wyraźny sygnał dla firm, że dbanie o równość to inwestycja w przyszłość.

Dr Ewa Rumińska-Zimny, wiceprezeska Stowarzyszenia Kongres Kobiet, przekonuje: – Warto stworzyć w firmie politykę równości z dwóch powodów. Po pierwsze, aby lepiej wykorzystać potencjał kobiet. Po drugie, aby dostosować firmę do nowych regulacji prawnych dotyczących CSRD oraz dyrektyw UE na temat transparentności płac i równowagi praca–dom.

Poprzednia, pierwsza edycja konkursu zgromadziła niemal 100 firm, które podzieliły się swoimi praktykami i doświadczeniami. Nagrody główne przypadły Standard Chartered Poland i Organon Polska sp. z o.o. Wyróżnienia otrzymały m.in. IKEA Retail, Veolia Energia Polska, NatWest Polska, Orange Polska oraz M&J.

Konkurs RównoWaga oznacza prestiż i wyróżnienie, ale liczy się też realna zmiana, która może inspirować inne firmy do wprowadzenia własnych polityk równości. Ta inicjatywa wykracza poza tradycyjne ramy biznesowe i dąży do prawdziwej inkluzji. – Jeśli firma chce się zdecydować na pierwszy krok w stronę równowagi płci w pracy, może zacząć od zgłoszenia się do konkursu na Prokobiecą Firmę Roku RównoWaga. Przejście przez ankietę pozwala sprawdzić obszary, które warto zaadresować – podsumowuje Joanna Maliszewska-Mazek.

Konkurs jako konkretna inicjatywa na rzecz równości płac to odpowiedź na wymogi UE, ale warto go widzieć również jako wyraz uznania równej płacy za podstawowe prawo człowieka. Poza zobowiązaniami prawnymi, które będą skłaniać pracodawców do podejmowania takich inicjatyw, coraz większe znaczenie będą miały korzyści, jakie w wyniku działań na rzecz równości płac będą odczuwać firmy. Badania pokazują, że w społeczeństwie, w którym coraz bardziej ceni się równość szans, pracownicy i pracowniczki chętniej wybierają miejsca pracy, które zapewniają sprawiedliwe wynagrodzenie za taką samą pracę.

Partner cyklu Kulczyk Foundation

Konkurs dla firm

Konkurs „RównoWaga. Prokobieca Firma Roku” powstał z inicjatywy Dominiki Kulczyk. Ma wspierać inicjatywy, dzięki którym powstaje środowisko pracy przyjazne wszystkim bez względu na płeć. Organizatorami są Kulczyk Foundation, Konfederacja Lewiatan i Stowarzyszenie Kongres Kobiet, a partnerami – Instytut Badań Strukturalnych i Fundacja Share the Care. W konkursie nagradzane są firmy (nie tylko duże korporacje – również mniejsze przedsiębiorstwa i organizacje pozarządowe), w których dba się o to, żeby płace na tych samych stanowiskach były równe dla kobiet i mężczyzn. Gdzie w łazienkach są podpaski i tampony. W tych firmach wprowadza się elastyczny czas pracy, żeby można było godzić obowiązki zawodowe i rodzinne.Wystarczy, że firma działa choćby w jednym z tych obszarów, żeby mogła się zgłosić do konkursu poprzez stronę rownowaga.org.pl. Zgłoszenia są przyjmowane do 30 czerwca.

Partner Cyklu: Kulczyk Fundation