Firmom nie jest dziś łatwo być atrakcyjnym pracodawcą

Atrakcyjne wynagrodzenie i benefity (najlepiej takie, które wesprą domowy budżet) – to najczęściej wskazywane dziś w badaniach czynniki decydujące o atrakcyjności pracodawcy, które mają też duży wpływ na decyzję o zmianie pracy. Tym bardziej że pomimo ponad 10-proc. w ujęciu rocznym wzrostu średniej płacy w sektorze przedsiębiorstw, wielu pracujących Polaków odczuwa spadek dochodów. Wywołuje to ich frustrację, obniżając też motywację do pracy i lojalność, na której brak narzeka wielu pracodawców. Jak zaznacza Mateusz Żydek, rzecznik prasowy agencji zatrudnienia Randstad, z jej badań wynika, że Polacy bardzo nierównomiernie otrzymywali podwyżki wynagrodzeń w ostatnich latach. – Podczas gdy potrzeby i oczekiwania części kadr są zaspokajane regularnie, to części pracowników doskwiera brak zapewnionych kluczowych warunków – dobrej atmosfery w miejscu pracy, atrakcyjnego wynagrodzenia, stabilności zatrudnienia czy szans na zawodowy rozwój – zwraca uwagę Mateusz Żydek.

Widać to również w badaniach elity rynku pracy, czyli specjalistów i menedżerów. Według badania firmy rekrutacyjnej Antal, choć prawie siedmiu na dziesięciu przedstawicieli tej grupy otrzymało w ciągu ostatnich 12 miesięcy podwyżkę wynagrodzenia, to jej skala często nie dorównywała wzrostowi inflacji.

Etat z dobrą pensją

Nic więc dziwnego, że już prawie ośmiu na dziesięciu specjalistów i menedżerów (najwięcej od trzech lat) wskazało wyższe od dotychczasowego wynagrodzenie jako warunek rozważenia oferty pracy. Jednak oczekiwane przez wiele osób 20–30-proc. podwyżki przy zmianie pracodawcy są dla wielu firm dużym wyzwaniem. Podobnie jak druga na liście warunków umowa o pracę.

Zdaniem Michała Borkowskiego, menedżera regionalnego w Antalu, zwiększa się świadomość pracowników co do atutów formalnej umowy o pracę. – Zapewnia ona pracownikom ochronę prawną, regularne wynagrodzenie, a także dostęp do świadczeń socjalnych i innych benefitów. W dobie niepewności i dynamicznych zmian na rynku pracy umowa o pracę staje się gwarantem pewnej stabilności i bezpieczeństwa zawodowego – wyjaśnia Borkowski.

Jednocześnie w warunkach niepewności połączonej z recesją takie umowy są dużym wyzwaniem dla pracodawców, którzy unikają zwiększania stałych wydatków. Według Miesięcznego Indeksu Koniunktury (MIK) badania Polskiego Instytutu Ekonomicznego i BGK, na czele listy barier utrudniających działalność przedsiębiorstw utrzymują się wysokie koszty pracownicze i niepewność sytuacji gospodarczej (w listopadzie wskazało je 66 proc. firm). Pracodawcy ostrożnie zwiększają więc budżety płacowe, tym bardziej że wraz ze spowolnieniem w gospodarce mają nieco mniejsze potrzeby kadrowe. Osłabia to nieco presję płacową w firmach, choć – według październikowych danych NBP – nadal odczuwa ją 73 proc. przedsiębiorstw. A to oznacza, że atrakcyjna płaca pozostanie kluczowym atrybutem dobrego pracodawcy.

Pracodawca opiekun

Jak przewiduje prof. Maria Drozdowicz-Bieć, ekspertka rynku pracy i ekonomistka z SGH, w przyszłym roku można oczekiwać realnego wzrostu płac, który o 1–2 pkt proc. przewyższy inflację. Według niej pracodawcy będą próbowali podwyżkami powstrzymać pracowników przed przejściem do konkurencji. Wprawdzie popyt na pracę jest teraz mniejszy niż przed rokiem, lecz nadal prawie połowa firm wśród barier w działalności wskazuje niedostępność pracowników, a konkurencja o doświadczonych fachowców i specjalistów wręcz rośnie.

Część firm stara się rozładować presję płacową z pomocą doraźnych bonusów, dodatków inflacyjnych i benefitów. Według firmy WTW Consulting w 2022 r. polski rynek przeżywał rozkwit „spot bonusów”, przyznawanych w nagrodę za sukcesy i osiągnięcia. (Wypłacano je od razu, nie czekając na kwartalne czy roczne premie). Wiele firm, w tym banki i duże sieci handlowe, wsparło też swoje załogi „inflacyjnymi” czy „drożyźnianymi” dodatkami do pensji.

Mateusz Żydek zwraca uwagę na widoczną w ostatnich latach w badaniach pracowników potrzebę pracodawcy-opiekuna, który dba o perspektywy rozwoju pracowników, o ich dobrostan, czyli o zdrowie, a także o dobrą kondycję fizyczną i psychiczną, obniżając też ich stres finansowy. Stąd też rosnąca od zeszłego roku popularność benefitów wspierających domowe budżety, takich jak np. dofinansowanie dojazdów do pracy, współfinansowanie czy opłacanie pracowniczych posiłków, a także programy edukacyjne wspierające zarządzanie domowym budżetem.

Według badań Randstad niemal dwie trzecie pracujących Polaków oczekuje, by pracodawca realnie wspierał ich w ponoszeniu rosnących kosztów utrzymania. Jako najbardziej pożądane z „inflacyjnych” benefitów wskazywali zaś bony lub karty zakupowe do sklepów oraz darmowe obiady i kupony obiadowe.

Atmosfera ma znaczenie

– Dofinansowanie posiłków to jeden z najbardziej popularnych benefitów pracowniczych – ocenia Arkadiusz Rochala, dyrektor generalny Pluxee Polska (d. Sodexo Benefits and Rewards Services Polska). Według jej analiz wydatki na świadczenia żywieniowe dla pracowników wzrosną w tym roku w Polsce aż o 40 proc., prawie do 2 mld złotych.

Jak przewiduje Artur Skiba, prezes Antala, rosnąca popularność różnorodnych benefitów zamiast podwyżek będzie w 2024 r. jednym z kluczowych trendów mających duży wpływ na rynek pracy. Część firm może zadbać np. o elastyczność czasu i miejsca pracy, której znaczenie bardzo wzrosło w czasie pandemii. Obecnie oczekuje jej co drugi z badanych specjalistów i menedżerów. Wprawdzie większość firm odeszła już od pandemicznego trybu pracy z dużym udziałem zdalnej pracy, lecz nie oznacza to pełnego powrotu do biur, tylko model hybrydowy z jednym–trzema dniami zdalnej pracy w tygodniu. Kolejnymi pożądanymi benefitami są dodatkowe premie i bonusy, dodatkowe dni urlopu czy dofinansowanie wakacji.