Sprzedali odziedziczone mieszkanie. Zapędy fiskusa musiał zastopować sąd

Naczelny Sąd Administracyjny wydał bardzo ważny wyrok dla małżonków, którzy mają w planach rozszerzenie wspólnego majątku o nieruchomość nabytą przez jednego z nich w spadku. Sąd nie tylko po raz kolejny potwierdził, że taka operacja jest neutralna podatkowo. Nie zgodził się też na ograniczanie przez fiskusa przywilejów wprowadzonych dla spadkobierców, którzy szybko sprzedali lokum.

Sprzedaż mieszkania w spadku. Kiedy bez PIT?

Spór w sprawie zaczął się od wniosku o interpretację podatkową. Z wnioskiem wystąpiło małżeństwo. Wyjaśniło, że jedno z nich, tj. mąż, w 2017 r. dostał w spadku po matce mieszkanie. Zmarła była jego właścicielem od 2011 r.

Zgodnie z przepisami mieszkanie było wyłączną własnością spadkobiercy, bo majątek nabyty w ten sposób nie wchodzi z automatu do majątku wspólnego małżonków. W styczniu 2018 r. mąż postanowił jednak darować je do majątku objętego ustawową wspólnością majątkową małżeńską. Dwa lata później para zdecydowała się na sprzedaż lokalu.

Chciała się jednak upewnić, że darowiznę mieszkania z majątku osobistego jednego do wspólnego małżonków należy traktować jako rozszerzenie ustawowej wspólności małżeńskiej. W konsekwencji oczekiwała potwierdzenia, że taka operacja nie będzie stanowić nabycia mieszkania przez żonę i nie będzie trzeba rozliczać się z fiskusem. W ocenie podatników w sprawie nie ma też znaczenia, iż sprzedali mieszkanie po dwóch latach od nabycia przez męża. Odpłatne zbycie tzw. nieruchomości prywatnych przed upływem 5 lat licząc od końca roku nabycia czy wybudowania co do zasady podlega opodatkowaniu. W ich przypadku jednak zastosowanie ma przywilej z art. 10 ust. 5 ustawy o PIT. Zgodnie z nim w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości spadkowych 5-letni termin liczy się od nabycia przez spadkodawcę. 

Czytaj więcej

Spadki i darowizny

Odziedziczone M da się zbyć od ręki

Jeśli spadkodawca był właścicielem mieszkania czy domu dłużej niż pięć lat, spadkobierca może je sprzedać od razu bez podatku.

Skarbówka nie paliła się do tego, żeby z podatku w ogóle zrezygnować. Owszem, nie kwestionowała tego, że włączenie do majątku wspólnego nieruchomości wchodzącej uprzednio w skład majątku osobistego jednego z małżonków w drodze darowizny, nie stanowi nabycia w rozumieniu ustawy o PIT. Ale już na zastosowanie przywileju dla mieszkań spadkowych zielonego światła nie dała. 

 Urzędnicy tłumaczyli, że art. 10 ust. 5 ustawy o PIT nie będzie miał tu zastosowania. Odnosi się bowiem do sprzedaży nieruchomości nabytych w drodze spadku. Tymczasem żona nabyła je poprzez włączenie do majątku wspólnego małżonków w drodze darowizny z majątku odrębnego męża. W konsekwencji 5-letni termin, od którego zależy opodatkowanie sprzedaży PIT, zdaniem fiskusa należy liczyć osobno dla każdego z małżonków. A to oznacza, że tylko mąż nie musi płacić podatku, bo żony przywilej podatkowy nie obejmuje. 

Darowizna mieszkania w małżeństwie a PIT

Małżonkowie poszli do sądu i wygrali. Najpierw rację przyznał im Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu. Nie miał najmniejszej wątpliwości, że rozszerzenie wspólności majątkowej małżeńskiej ma charakter organizacyjny i nie stanowi nabycia w rozumieniu ustawy o PIT. Małżeńskiej umowy majątkowej nie można utożsamiać ze zbyciem ani z nabyciem poszczególnych składników majątku, ani z nabyciem udziałów w tym majątku, co potwierdza orzecznictwo. WSA nie zgodził się za to z fiskusem, że w tym konkretnym przypadku u żony powstanie przychód z opodatkowanej sprzedaży mieszkania. Sposób liczenia terminu przy odpłatnym zbyciu nieruchomości nabytych w drodze spadku ma bowiem zastosowanie do obojga małżonków.  

Czytaj więcej

Podatki

Rozszerzenie wspólności majątkowej o nieruchomości z majątku osobistego małżonków bez podatku PIT - interpretacja podatkowa

Rozszerzenie wspólności majątkowej o nieruchomości z majątku osobistego małżonków nie jest nabyciem. Późniejsza jej sprzedaż nie podlega PIT.

Wykładnia fiskusa ostatecznie nie przekonała też NSA. Również jego zdaniem rozszerzenie majątku wspólnego małżonków ma charakter porządkowy i w przypadku nieruchomości nie stanowi ponownego ich nabycia. Nie jest to okoliczność fakultatywna. NSA zauważył, że ustawodawcach wprowadził regulację, która w przypadku nieruchomości nabytych w spadku 5-letni termin odnosi do spadkodawcy. Inaczej mówiąc uwzględnia nabycie przez spadkodawcę a jednocześnie nie przewiduje osobnej regulacji dla rozszerzenia wspólności majątkowej małżeńskie. Tu niekorzystne byłoby dla męża opodatkowanie sprzedaży w części przypadającej na żonę. 

Zdaniem sądu dla zastosowania spornej preferencji istotne jest nabycie przez spadkodawcę i odnosi się to do obojga małżonków. Jak zauważył sędzia sprawozdawca Artur Kot podatniczka nie nabyła nieruchomości przez rozszerzenie wspólności małżeńskiej. Zaś zbycie było neutralne podatkowo, bo oboje małżonkowie korzystają z tego, że zmarła matka męża była właścicielką mieszkania ponad 5 lat.