Choć projekt może ulegać zmianom w toku dalszych prac legislacyjnych, proponowane przez Ministerstwo Finansów rozwiązania zdecydowanie wykraczają poza uzasadnione działania na rzecz uszczelniania systemu podatkowego. Chodzi o projekt ustawy z 6 lipca 2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Przewiduje on wiele znaczących zmian – dotyczy aż 19 zagadnień i nie będzie przesadą uznanie wielu z nich za wręcz rewolucyjne.
Znamienne, iż w wielu punktach uzasadnienia projektodawca powołuje się na treść składanych wniosków o interpretacje indywidualne, zupełnie jakby liczba zapytań podatników w danej sprawie świadczyła o potrzebie wprowadzenia zmian przepisów. O ile zrozumiałe jest dążenie resortu do wyeliminowania jawnego unikania opodatkowania, o tyle wprowadzanie ograniczeń tam, gdzie efektywne opodatkowanie występuje (np. w przypadku programów motywacyjnych), stanowi przykład „dokręcania śruby" podatnikom.
Źródło przychodów – zyski kapitałowe
Nowością jest wprowadzenie do ustawy CIT źródeł przychodów. Za odrębne źródło uznane zostały tzw. zyski kapitałowe, za które uważa się m.in. przychody z udziału w zyskach osób prawnych (dywidendy, przychody z umorzenia udziałów/akcji, wartość majątku otrzymanego w ramach likwidacji osoby prawnej, wartość niepodzielonych zysków w przypadku przekształcenia spółki w spółkę niebędącą osobą prawną itd.), przychody związane z wniesieniem do spółki wkładu niepieniężnego, przychody wynikające ze zbycia udziałów/akcji (w tym w celu umorzenia), a także papierów wartościowych, pochodnych instrumentów finansowych oraz tytułów uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych, przychody ze zbycia wierzytelności, przychody ze zbycia praw autorskich, licencji i znaków towarowych.
W pierwszej kolejności należy wskazać, że stosownie do przepisów projektu z dniem jego wejścia w życie podatnicy będą zobowiązani prowadzić szczegółowe, odrębne ewidencje księgowe na potrzeby ustalania przychodów, kosztów uzyskania przychodów, podstawy opodatkowania oraz dochodu dla odrębnych źródeł: „działalność gospodarcza" oraz „zyski kapitałowe". W szczególności ewidencje te powinny zapewnić możliwość przyporządkowania kosztów niestanowiących bezpośrednich kosztów uzyskania przychodów (tj. kosztów pośrednich) do właściwego źródła przychodów. Gdy dany koszt pośredni dotyczyć będzie obu źródeł, konieczne będzie zastosowanie właściwego klucza alokacji, na którego podstawie dany koszt zostanie przyporządkowany do właściwego źródła w odpowiedniej części.
Przedmiotowa, fundamentalna zmiana wiązać będzie się z koniecznością modyfikacji systemów informatycznych (finansowo-księgowych, ERP) podatników i przystosowania ich do nowych regulacji.