Im terytorium dla nas ważniejsze, tym mniej o nim mówimy. Zwłaszcza obcokrajowcom. Gdybyśmy nawet podobnej myśli nie znaleźli w bogatym zestawie chińskich aforyzmów, z całą pewnością możemy przyjąć, że taką właśnie zasadę postępowania Chiny od wieków konsekwentnie realizują w stosunku do Sinciangu. Region ten pełni istotną rolę w prowadzonej przez Pekin geostrategii, tymczasem w Europie czy też Ameryce trudno znaleźć człowieka, który by potrafił wskazać go na mapie bez dłuższego namysłu. I tak właśnie według chińskich włodarzy ma pozostać.
Odkąd sięga ludzka pamięć, przez Sinciang prowadziła główna droga lądowa łącząca Chiny ze światem zewnętrznym. Tędy biegł słynny Jedwabny Szlak, tędy właśnie w głąb Chin przedostało się chrześcijaństwo, również tędy – tyle że w drugą stronę – skierowała się na średniowieczną Europę mongolska nawała. Dlatego też mieszkańcy Sinciangu, z wolą albo i bez woli, pełnili ważną rolę pośredników.
Ujgurowie, którzy dali nazwę obecnej prowincji (Region Autonomiczny Sinciang-Ujgur), początkowo byli tylko jednym z wielu koczowniczych ludów, jakie przewinęły się w historii tego pasa pustyń i stepów. Trafili jednak na swój czas, zawładnąwszy krajem w epoce kulturowych przemian. To dzięki nim do mowy Chińczyków przedostały się, nieliczne zresztą, słowa indoeuropejskie, na przykład „miód". Oni też przekazali mieszkańcom Państwa Środka bogaty dorobek indyjskiej literatury sanskrytu.
Ujgurskim alfabetem posługiwali się trzęsący światem potomkowie Dżyngis-chana, co więcej, alfabet ten dał początek alfabetowi mongolskiemu oraz mandżurskiemu, które obok mandaryńskiego i tybetańskiego stały się oficjalnymi pismami Chin pod 300-letnimi rządami ostatniej dynastii cesarzy. Sami Ujgurowie, stopieni z osiadłą ludnością dzisiejszego Sinciangu, przyjęli razem z islamem alfabet arabski. To z kolei dało impuls rozwojowi handlowej cywilizacji czagatajskiej, rozległej, bo przyczółkami swymi sięgającej od Pekinu po Moskwę.
W tej strukturze mieszkańcy Sinciangu byli częścią większej całości, którą dopiero w XX wieku, na skutek definitywnego podziału regionu na część sowiecką i chińską, sztucznie rozdzielono, nadając mieszkańcom wschodniej połowy nazwę Ujgurzy, zachodniej zaś – Uzbecy.
