Pamięć Monte Cassino

„Przechodniu, powiedz Polsce, żeśmy polegli wierni w jej służbie” – głosi napis na Polskim Cmentarzu Wojennym na Monte Cassino. Instytut Pamięci Narodowej z pełnym oddaniem realizuje to wezwanie.

Publikacja: 17.05.2024 17:00

Pamięć Monte Cassino

Foto: IPN

Plutonowy Emil Czech zapisał się w historii jako trębacz, który 80 lat temu, na ruinach dopiero co zdobytego klasztoru na Monte Cassino, odegrał hejnał mariacki. 18 maja 2022 r. pomnik tego zasłużonego żołnierza został uroczyście odsłonięty w parku Przyjaźni Wojsk Górskich w Kłodzku. Wachmistrz Antoni Niewęgłowski też jest jednym z bohaterów spod Monte Cassino. 17 maja 2022 r. na cmentarzu Grabiszyńskim we Wrocławiu poświęcono jego odnowiony grób, udekorowany symbolicznym insygnium „Ojczyzna swemu Obrońcy”.

Te dwa upamiętnienia – w Kłodzku i we Wrocławiu – łączy nie tylko zbieżność czasowa. Oba były finansowane bądź współfinansowane przez Instytut Pamięci Narodowej.

Gdy w lipcu 2021 r. objąłem stanowisko prezesa IPN, kadencję nie przypadkiem rozpocząłem od wizyty na Monte Cassino, zdobytym po ciężkich walkach przez 2. Korpus Polski gen. Władysława Andersa. Razem z Anną Marią Anders – córką gen. Andersa i ambasador RP w Rzymie – odwiedziliśmy Polski Cmentarz Wojenny. Upamiętniliśmy naszych bohaterów, którzy z ziemi włoskiej szli – jak głęboko wierzyli – ku wolnej Polsce, walcząc także o wolność dla innych narodów.

Czytaj więcej

Grób, który poruszył lawinę

Upamiętniamy ich w IPN także dzisiaj. Składają się na to działania takie jak te w Kłodzku i we Wrocławiu, ale również szeroko zakrojony projekt edukacyjno-memoratywny „Szlaki Nadziei. Odyseja Wolności”. W jego ramach przypominamy światu o tułaczce polskiej ludności cywilnej i wysiłku Polskich Sił Zbrojnych w czasie II wojny światowej. Wysiłku, w którym Anders i jego podkomendni odegrali wiodące role.

„Zadanie, które nam przypadło, rozsławi na cały świat imię żołnierza polskiego” – pisał w rozkazie do swoich żołnierzy gen. Anders. Był 11 maja 1944 r. Od niemal czterech miesięcy wojska alianckie nie były w stanie przełamać niemieckiej obrony na Linii Gustawa, ok. 100 kilometrów na południe od Rzymu. W styczniu, lutym i marcu załamywały się kolejne natarcia wielonarodowych sił koalicji antyhitlerowskiej. W czwartym natarciu kluczową rolę miał odegrać 2. Korpus Polski. To Andersowi brytyjski generał Oliver Leese powierzył zdobycie strategicznie położonego wzgórza klasztornego. Mimo zaciekłego oporu Niemców cel został osiągnięty. 18 maja 1944 r. na Monte Cassino zawisła biało-czerwona flaga. Droga na Rzym była otwarta.

W wolnej ojczyźnie gen. Anders byłby witany z najwyższymi honorami. „Ludowa” Polska, rządzona przez komunistów z nadania Kremla, pozbawiła go obywatelstwa. Jego żołnierze, którzy zdecydowali się na powrót do kraju, byli represjonowani i inwigilowani. Dziś wreszcie oddajemy im należny hołd.

Plutonowy Emil Czech zapisał się w historii jako trębacz, który 80 lat temu, na ruinach dopiero co zdobytego klasztoru na Monte Cassino, odegrał hejnał mariacki. 18 maja 2022 r. pomnik tego zasłużonego żołnierza został uroczyście odsłonięty w parku Przyjaźni Wojsk Górskich w Kłodzku. Wachmistrz Antoni Niewęgłowski też jest jednym z bohaterów spod Monte Cassino. 17 maja 2022 r. na cmentarzu Grabiszyńskim we Wrocławiu poświęcono jego odnowiony grób, udekorowany symbolicznym insygnium „Ojczyzna swemu Obrońcy”.

Pozostało 82% artykułu
Plus Minus
Trwa powódź. A gdzie jest prezydent Andrzej Duda?
Plus Minus
Liga mistrzów zarabiania
Plus Minus
Jack Lohman: W muzeum modlono się przed ołtarzem
Plus Minus
Irena Lasota: Nokaut koni
Materiał Promocyjny
Wpływ amerykańskich firm na rozwój polskiej gospodarki
Plus Minus
Mariusz Cieślik: Wszyscy jesteśmy wyjątkowi