Tomasz P. Terlikowski: Franciszek. Papież z naprawdę dalekiego kraju

Franciszek wyprowadził Watykan z globalnej północy. To papież południa, państw postkolonialnych, dla których zagrożeniem są raczej Stany Zjednoczone niż Rosja.

Publikacja: 10.03.2023 17:00

Tomasz P. Terlikowski: Franciszek. Papież z naprawdę dalekiego kraju

Foto: AFP

To już dziesięć lat, gdy na czele Kościoła stoi Franciszek. Wielkie oczekiwania lewicy wobec niego nie zostały spełnione. Papież Bergoglio nie zmienił nauczania Kościoła, nie poszedł z duchem czasu. Zarzuca mu się też to, że choć wiele mówi na temat ochrony ofiar nadużyć seksualnych, to w praktyce działania nie jest wcale jastrzębiem. Owszem, na jego polecenie zbadano np. akta dotyczące Theodore’a McCarricka, ale komisji ds. Legionistów Chrystusa już nie powołano.

Czytaj więcej

Tomasz P. Terlikowski: Robaki, hotel i wojna cywilizacji

Listę zarzutów w tej sprawie można ciągnąć dłużej. Nie oznacza to jednak, że jest ulubieńcem konserwatywnej prawicy czy tradycyjnego nurtu w Kościele. Tu także spogląda się na papieża z dużą, niekiedy ledwo maskowaną niechęcią, bo poluzował system kościelnej moralności, de facto uznał możliwość przystępowania do komunii świętej osób w ponownych – po rozwodzie – związkach (rozwiązanie to przyjęła większość wspólnot na Zachodzie Europy), a także rozpoczął proces luzowania wymogów w kwestii antykoncepcji. Ostro i jak się zdaje przesadnie zaatakował wspólnoty tradycjonalistyczne wewnątrz Kościoła, odbierając im w zasadzie wolność działania. To wszystko sprawia, że dla części katolików jego pontyfikat jest tylko wypadkiem przy pracy, okresem, po którym szybko nadejdzie bardziej konserwatywny papież. Choć, biorąc pod uwagę skład kolegium kardynalskiego, jest to bardzo mało prawdopodobne.

Obie strony, przynajmniej w Polsce, zjednoczyły się za to w potępieniu Franciszka za jego postawę wobec wojny w Ukrainie. Nie zamierzam tej postawy bronić, bo też jej nie akceptuję, ale warto uświadomić sobie, że wypływa ona z latynoskiego pochodzenia papieża. 

Obie strony, przynajmniej w Polsce, zjednoczyły się za to w potępieniu Franciszka za jego postawę wobec wojny w Ukrainie. Nie zamierzam tej postawy bronić, bo też jej nie akceptuję, ale warto uświadomić sobie, że wypływa ona z latynoskiego pochodzenia papieża. Z jego argentyńskiego punktu widzenia to nie Rosja jest na świecie głównym imperium kolonialnym, nie ona narzuca władzę innym państwom, nie ona podporządkowuje ich politykę własnym interesom gospodarczym, ale robią to Stany Zjednoczone. To stąd bierze się silny antyamerykanizm papieski, a także jego dążenie do świata wielobiegunowego, w którym Moskwa miałaby mieć istotne miejsce. Franciszek podziwia rosyjską kulturę i nie jest w stanie zrozumieć, że choć USA mają swoje za uszami, to ich działania są nieporównywalne ze zbrodniami Moskwy. Warto też mieć świadomość, że choć symetrystyczna linia Franciszka jest krytykowana w Polsce czy części Europy Zachodniej, to już w krajach Południa uznaje się ją za odpowiedzialną.

Czytaj więcej

Tomasz P. Terlikowski: Jak czytać eseje Benedykta XVI

Warto też zadać sobie pytanie, co ten krytykowany z różnych stron papież ofiarował Kościołowi. Choć jestem mocno krytyczny wobec wielu aspektów tego pontyfikatu, to trzeba jasno powiedzieć, że Franciszek dokonał próby otwarcia Kościoła na inne niż konserwatywne dyskursy. Obronę życia wyprowadza z walki z wykluczeniem najsłabszych, ekologia i walka ze zmianami klimatycznymi stała się jednym z głównych jego zainteresowań, a otwartość na migrantów (wcale nie nowa w papieskim nauczaniu) jednym z priorytetów. Nie sposób nie docenić też faktu, że Franciszek – mimo że sam sprawuje władzę autorytarnie – próbuje decentralizować Kościół. Istotne jest wreszcie i to, że jako pierwszy papież wprowadził do rozważań etycznych na temat seksualności kwestię przyjemności seksualnej. Nie jest już ona niechcianym skutkiem, ale istotnym elementem. Wszystkie te rzeczy zostaną z nami na dłużej, także wtedy, gdy pył współczesnych sporów opadnie.

To już dziesięć lat, gdy na czele Kościoła stoi Franciszek. Wielkie oczekiwania lewicy wobec niego nie zostały spełnione. Papież Bergoglio nie zmienił nauczania Kościoła, nie poszedł z duchem czasu. Zarzuca mu się też to, że choć wiele mówi na temat ochrony ofiar nadużyć seksualnych, to w praktyce działania nie jest wcale jastrzębiem. Owszem, na jego polecenie zbadano np. akta dotyczące Theodore’a McCarricka, ale komisji ds. Legionistów Chrystusa już nie powołano.

Pozostało 88% artykułu
Plus Minus
Bogusław Chrabota: Dlaczego broń jądrowa nie zostanie użyta
Plus Minus
„Empire of the Ants”: 103 683 zwiedza okolicę
Plus Minus
„Chłopi”: Chłopki według Reymonta
Plus Minus
„Największe idee we Wszechświecie”: Ruch jest wszystkim!
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Plus Minus
„Nieumarli”: Noc żywych bliskich