Założyciel holdingu Central Group, Zoltan Varga: Z rządem nie robię interesów

Widzę, że przyjechał pan dziś z plecakiem. Co pan w nim ma?

- Laptop, podręcznik, czasopismo, kolejne czasopismo i... jeszcze jedno czasopismo.

Któreś z nich jest wydawana przez pana firmę na Węgrzech?

- Nie. Jestem wielkim fanem "Economista", a tutaj mam ciekawą gazetę wydawaną przez młode osoby, w nakładzie tysiąca kopii tygodniowo. Dla porównania, moja firma jest jednym z największym wydawnictw na Węgrzech, wydającym tytuły w dziesiątkach tysięcy egzemplarzy.

Czytałam, że w czasie studiów przyjeżdżał pan do Polski i sprzedawał różne rzeczy. Kim jest dziś Zoltan Varga?

- Myślę o sobie, jako o dojrzałym przedsiębiorcy, który nie zapomina, gdzie są jego korzenie i nie pozbywa się wieloletnich przyzwyczajeń. Mój ojciec był górnikiem, a mama nie miała żadnego wykształcenia i pracowała w niewielkiej fabryce. Wiem skąd się wziąłem i nie mam zamiaru się tego wypierać. Powiedziałbym, że mam misję: chciałbym zostawić po sobie coś dobrego dla ludzi i społeczeństwa. Nie jestem dobrym partnerem dla rządu: nie sprzymierzam się z żadnym stronnictwem politycznym i działam wyłącznie w sektorze prywatnym.

Z tego co pan mówi i ma wynikałoby, że na Węgrzech łatwo dziś robi się biznes prywatnym przedsiębiorcom.

- Nie, to nie jest łatwe.

To jak to się panu udało bez wsparcia państwa?

- Jestem twardym facetem. Poza tym niektórzy uważają, że jestem jak kot: chodzę własnymi ścieżkami i wierzę, że da się zarabiać pieniądze i odnieść sukces. Mam też zasadę: uważnie dobieram partnerów biznesowych. Przeznaczam dużo na cele charytatywne, ale nie robię biznesu z państwem, bo zbyt trudno jest znaleźć wspólną płaszczyznę. Wytoczyłem raz państwu proces za monopolizację usług e-parkingu. Drugim razem mieliśmy sprawę regulacyjną: planowaliśmy joint venture z RTL Klub ale węgierski Narodowy Urząd ds. Mediów i Komunikacji zakazał nam transakcji. Straciłem dużo pieniędzy, bo nie realizuję rozkazów rządu, ale nadal trochę mi zostało i jestem z tego dumny. Nota bene to dość niesprawiedliwe, że mimo zasięgu, który mają moje wydawnictwa, kampanie reklamowe realizowane w nich przez państwo stanowią blisko zero procent. Niespecjalnie mnie to martwi, bo jeśli rząd wydaje pieniądze, to zaraz prosi o przysługę. To mnie nie dotyczy i dzięki temu czuję się wolny.

Odżegnuje się pan od państwa, ale o ile wiem, duża część obecnego pana biznesu to efekt zmian w prawie dotyczących rynku mediów na Węgrzech przeprowadzonych przez rząd Orbana i transakcji, w której fińska grupa Sanoma sprzedała swoje wydawnictwa.

- Myślałem o takiej transakcji dużo wcześniej. Z moich obserwacji wynikało, że duże globalne koncerny cyklicznie sprzedają swoje przedsiębiorstwa zarządzającym, gdy nadchodzi spowolnienie, aby potem je ponownie odzyskują. Dobrze jest być partnerem dla międzynarodowych firm. Gdy sprzedają – działasz na własne ryzyko, ale gdy kupują – zarabiasz odsprzedając im firmy po dobrej cenie. Ten sposób myślenia sprawił, że kupiłem firmę zarządzającą długiem od HSBC i fabrykę lodów od Eismenna, przedsiębiorstwo od Office Depot i wydawnictwa od Sanomy.

Sprzedający mieli za każdym razem kilka ofert?

- Zawsze.

Jak zarobił pan pierwsze duże pieniądze?

- Na akcjach giełdowej firmy nieruchomościowej BIF. Byłem jej trzecim co do wielkości akcjonariuszem z kilkunastoprocentowym pakietem. Obawiałem się nadchodzącego kryzysu i postanowiłem wyjść z tej spółki na początku 2008 roku.

Miał pan szczęście.

- Nie, to nie było szczęście. Pierwszym funduszem, który założyłem był fundusz restrukturyzacyjny, który inwestował potem w firmy dotknięte kryzysem 2008 roku.

Więc to była kalkulacja?

- Czysta kalkulacja. Obserwowałem to co dzieje się z rynkiem w USA i kredytami subprime (hipotecznymi o słabej jakości zabezpieczeń – red.). Wiedziałem, że ze światem dzieje się coś złego. Nie spodziewałem się, że kryzys będzie tak poważny, ale wiedziałem, że rynek jest przewartościowany.

Podzielił się pan tą wiedzą z kimś wtedy?

- Z moimi inwestorami. W ten sposób zgromadziłem kapitał.

Był pan wcześniej związany z giełdą w Budapeszcie.

- Zacząłem karierę na budapeszteńskiej giełdzie w 1990 roku. Pracowałem tam rok, a potem dołączyłem do Credit Suisse. Spędziłem dwa lata w Londynie, handlując także akcjami polskich firm: Żywca, Warty, Polfy Kutno. Potem przeniosłem się do Budapesztu i rozstałem się z Credit Suisse w 2001 roku...

Gdy pękła internetowa bańka...

- Tak, wtedy międzynarodowe firmy inwestycyjne zamykały biura na niektórych rynkach. Chciałem przejąć biuro na Węgrzech, a potem razem z moim amerykańskim kolegą starałem się o licencję biura maklerskiego w Polsce i planowałem przeprowadzkę tutaj wraz z rodziną. Niestety przegrałem wtedy z BZ WBK.

Czuje się pan nadal brokerem?

- Już nie, ale jestem aktywnym inwestorem. Codziennie coś sprzedaję, albo kupuję.

Pana zdaniem hossa się kończy i jesteśmy na skraju kryzysu?

- Zmienność rynku jest bardzo duża i stałem się racjonalnym kupującym. Nie kupuję firm po 12x EBITDA. Ale też nie jestem w 100 procentach pewny, że stoimy właśnie nad przepaścią.

Zarabianie było trudniejsze, czy łatwiejsze 20 lat temu?

- Dużo łatwiejsze. Dziś konkurencja jest dużo większa, świat się otworzył, zmienił się przepływ informacji. Mam na myśli to, że gdy możesz mieć monopol na informację łatwiej jest o zyski. W dzisiejszych czasach zdobycie takiego monopolu jest bardzo trudne. Każdy może mieć dostęp do pewnych podstawowych danych i analiz. Kiedyś była to rzadkość.