Przegapiłeś PIT-39 za sprzedaż mieszkania? Złóż czynny żal

Termin na rozliczenie za 2023 r. minął 30 kwietnia, niektórzy jednak dopiero teraz przypominają sobie o podatkowych obowiązkach. Tak jak jeden z naszych czytelników, który razem z żoną sprzedał w zeszłym roku trzyletnie mieszkanie. I zapomniał złożyć PIT-39 (choć pisaliśmy o tej konieczności w „Rzeczpospolitej” z 25 kwietnia).

Co mam teraz zrobić? – pyta czytelnik. Obawia się kary z urzędu. Mamy jednak dla niego dobrą wiadomość – jest jeszcze szansa na jej uniknięcie.

— Trzeba jak najszybciej złożyć tzw. czynny żal. Czyli pismo informujące o przekroczeniu terminu. Trzeba też złożyć zeznanie PIT-39 oraz, jeśli jest taki obowiązek, zapłacić podatek z odsetkami. Powinno to uchronić przed karą — tłumaczy dr Piotr Sekulski, doradca podatkowy w kancelarii Outsourced.pl.

Podkreśla, że czynny żal jest skuteczny wtedy, gdy fiskus nie wie jeszcze o naszym przewinieniu. Czyli nie ma, jak stanowi art. 16 kodeksu karnego skarbowego, „wyraźnie udokumentowanej wiadomości o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia skarbowego”.

W wyjaśnieniach Ministerstwa Finansów na portalu biznes.gov.pl czytamy, że nie skorzystamy z czynnego żalu, jeśli zostaliśmy już wezwani do urzędu albo rozpoczęto czynności sprawdzające. Z pytania czytelnika wynika jednak, że nic jeszcze w jego sprawie się nie dzieje.

— Urzędnicy wprawdzie wiedzą o transakcjach mieszkaniowych od notariuszy, ale skoro nie zgłosili się do czytelnika w sprawie niezłożonego zeznania, to znaczy, że jest jeszcze czas na czynny żal — mówi Piotr Sekulski.

Czytaj więcej

Podatki

Sprzedałeś w 2023 r. mieszkanie albo dom? Złóż zeznanie PIT-39

Jeśli w 2023 r. sprzedałeś mieszkanie lub dom musisz poinformować o tym fiskusa. Trzeba złożyć zeznanie PIT-39 i zapłacić podatek. Kiedy można go uniknąć?

Spóźniony PIT-39 za sprzedaż mieszkania. Czynny żal musi złożyć i mąż, i żona

To, że zawiadomienie urzędu o spóźnieniu pozwoli uniknąć kary, potwierdza też Krajowa Informacja Skarbowa. Tłumaczy, że czynny żal musi złożyć i mąż, i żona. Mieszkanie było bowiem wspólne. Małżonkowie muszą też złożyć osobne zeznania PIT-39. Przychód, koszty i dochód wykazują w nich po połowie — wyjaśniają konsultanci z KIS.

Zeznania nie trzeba składać, jeśli sprzedaliśmy mieszkanie po pięciu latach od zakupu (liczonych od końca roku, w którym je nabyliśmy). W sprawie czytelnika te pięć lat jeszcze nie minęło.

A co z podatkiem? Trzeba go zapłacić, jeśli z transakcji wychodzi dochód. Czyli przychód jest większy niż koszty. Podatek wynosi 19 proc. Oczywiście nie musimy go płacić, jeśli sprzedaliśmy mieszkanie taniej, niż kupiliśmy (wtedy wychodzi strata).

Podatku unikną też ci, którzy zarobili na transakcji, ale przeznaczą pieniądze na własne cele mieszkaniowe. Przede wszystkim zakup mieszkania bądź domu. Zwolnieniem z PIT premiowane są też inne wydatki, np. na budowę domu, spłatę kredytu czy remont. Na taką inwestycję mamy trzy lata, liczone od końca roku, w którym doszło do sprzedaży.

— Ci, którzy chcą skorzystać ze zwolnienia, powinni wpisać w poz. 25 zeznania PIT-39 kwotę dochodu zwolnionego z podatku — wskazuje Piotr Sekulski.

Jak go wyliczyć? Ministerstwo Finansów podpowiada, że obliczając dochód zwolniony z PIT, można się posłużyć takim wzorem:

Dochód wolny od podatku = (dochód x deklarowane wydatki na cele mieszkaniowe) / przychód z odpłatnego zbycia

Przegapiony PIT-39. Czy trzeba skorygować zeznanie?

Z pytania czytelnika wynika, że wszystkie pieniądze z transakcji chce przeznaczyć na zakup domu. Chociaż więc wychodzi mu dochód, będzie zwolniony z podatku.

Co zrobić, jeśli środków ze sprzedaży mieszkania nie uda się zainwestować w terminie? Musimy skorygować zeznanie i zapłacić podatek wraz z odsetkami za zwłokę.

— Nie grozi nam jednak dodatkowa kara, bo nie popełniamy żadnego wykroczenia — mówi Piotr Sekulski.

Problem może być wtedy, gdy nie zgłosimy skarbówce, że nie spełniliśmy warunków zwolnienia. Sąd Rejonowy w Grudziądzu w wyroku z 13 grudnia 2023 r. (sygn. II K 963/23) uznał, że to przestępstwo.

— Sąd w tej sprawie nie wymierzył wprawdzie kary, lepiej jednak nie ryzykować i skorygować rozliczenia — podkreśla Piotr Sekulski.

Dodaje, że sąd powołał się na art. 56 kodeksu karnego skarbowego. Przepis ten mówi o narażeniu podatku na uszczuplenie wskutek podania w deklaracji nieprawdy, zatajenia prawdy albo niedopełnienia obowiązku zawiadomienia o zmianie danych.

— W zależności od kwoty narażonego na uszczuplenie podatku taki czyn może być wykroczeniem bądź przestępstwem skarbowym — tłumaczy ekspert.

Jak powiadomić fiskusa? Najprościej przez swoje konto w e-Urząd Skarbowy

Jak złożyć czynny żal? Najprościej przez swoje konto w e-Urząd Skarbowy. Można też na papierze albo ustnie podczas wizyty w urzędzie (zostanie to zapisane w protokole).