Nie tylko Vermeer: Nowe hity w europejskich galeriach

W kwietniu otwarto dwie bestsellerowe wystawy. W Paryżu wspólnych prac Basquiata i Warhola. A w Londynie retrospektywę legendarnego prerafaelity Dantego Gabriela Rossettiego.

Publikacja: 07.04.2023 17:51

Jean-Michel Basquiat, Andy Warhol, „6.99”, 1985, akryl i olej na płótnie (297 x 410 cm), Nicola Erni

Jean-Michel Basquiat, Andy Warhol, „6.99”, 1985, akryl i olej na płótnie (297 x 410 cm), Nicola Erni Collection

Foto: Materiały prasowe

Basquiat i Warhol spotkali się po raz pierwszy w 1982 roku. Przedstawił ich sobie wspólny marszand Bruno Bischofberger, który miał nadzieję, że spotkanie zaowocuje twórczą współpracą. Warhol sfotografował Basquiata ulubionym aparatem portretowym Polaroid. A Jean-Michel Basquiat wykonał kilka ujęć Andy Warhola. Artyści pożegnali się.

Po dwóch godzinach w Factory Warhola pojawił się asystent Basquiata z okazałym obrazem jeszcze mokrym od farb, przedstawiającym podwójny portret: Andy’ego opierającego głowę na dłoni i Jean-Michela z burzą potarganych włosów. Asystent musiał przebiec kilkanaście nowojorskich ulic na piechotę, bo płótno nie mieściło się w taksówce. Warhol zdumiony zawołał: „Jestem naprawdę zazdrosny - jest szybszy ode mnie”. I wkrótce wykonał sam kilka portretów Basquiata na wielkoformatowych płótnach.

Tak zaczęła się ich krótka intensywna współpraca, która nabrała rozpędu w 1983 i trwała do 1985 roku. Zaowocowała około 160 pracami. Na wystawie „Basquiat x Warhol. Painting 4 hands” w Fondation Louis Vuitton (czynnej do 28 sierpnia) można zobaczyć ponad 70 ich wspólnych prac. Według słów samego Warhola podczas tej współpracy dali z siebie wszystko.

Na cztery ręce

Ponad 50-letni Warhol był już kultową ikoną pop-artu i to on zwykle zaczynał pracę przy kolejnym obrazie. A 22-letni Basquiat - wchodzącą gwiazda, porywającą połączeniem ekspresji i graffiti - dodawał własne motywy. Podczas tej pracy Warhol wrócił o malowania ręcznego, a Basquiat, jak wyznawał, starał się zniszczyć tworzone przez niego rozpoznawalne popkulturowe znaki. Ale Warhol twierdził: „Myślę, że obrazy, które wspólnie malujemy, są lepsze, gdy nie wiadomo, kto co zrobił.”

Czytaj więcej

Wystawy w 2023 roku. Przeboje gigantów sztuki i malarstwa

Wystawę otwiera seria portretów Basquiata pędzla Warhola i Warhola pędzla Basquiata. W jednej z następnych galerii możemy też zobaczyć portretową serię obu artystów, wykonaną przez fotografa Michaela Halsbanda na prośbę Basquiata w lipca 1985 roku. Przedstawia obu jako bokserów.

W rzeczywistości praca na cztery ręce była dla Basquiata i Warhola wzajemną inspiracją, o czym świadczą malarskie dzieła wypełnione zgodnie ulubionymi motywami jednego i drugiego: maskami, czaszkami, graffiti, odwołaniami do kultury afroamerykańskiej Basquiata oraz charakterystycznymi popartowymi wątkami Warhola.

Jedno z najbardziej monumentalnych ich wspólnych płócien to „Afrykańskie maski” o długości 10 metrów.

Na wystawie obejrzeć można także po raz pierwszy prezentowaną instalację rzeźbiarską Basquiata i Warhola „Dziesięć worków treningowych” („Ostatnia wieczerza”,1985). Na workach treningowych Warhol namalował twarz Chrystusa według reprodukcji „Ostatniej Wieczerzy” Leonarda da Vinci (która inspirowała go i we własnym stworzonym rok później dziele „Sixty Last Suppers”), a Basquiat, dodał słowo „SĘDZIA” z emblematyczną koroną.

Paryski pokaz dopełniają obrazy tworzone także przez innych twórców sceny nowojorskiej lat 80.

Warhol zmarł w 1987 roku, a Basquiat w następnym roku, mając zaledwie 27 lat - po przedawkowaniu narkotyków.

Prerafaelici w nowym świetle

W zupełnie inny zmysłowo-romantyczny klimat w Londynie wprowadza wystawa „The Rossettis” w Tate Britain (czynna do 24 wrzesień), której głównym bohaterem jest Dante Gabriel Rossetti(1828-1882), malarz i poeta, jeden najbardziej oryginalnych twórców epoki wiktoriańskiej, zbuntowany przeciw kanonom sztuki akademickiej, założyciel grupy prerafaelitów, dążącej do odnowy sztuki poprzez przywrócenie jej szczerości i prostoty sprzed maniery Rafaela.

Dante Gabriel Rossetti  "La Ghirlandata ",1873  © Guildhall Art Gallery

Dante Gabriel Rossetti "La Ghirlandata ",1873 © Guildhall Art Gallery

Materiały prasowe

W malarstwie Rossetti przedstawiał idealizowane portrety kobiet pięknych i niepokojących. Mówiąc o miłości, łączył erotykę i tajemnicę, bo jego obrazy mają też wiele symbolicznych odniesień: literackich, mitologicznych lub historycznych.

Znaczna część wystawy skupia się na kobietach - siostrze poetce Christinie i żonie Elizabeth Siddal. To właściwie zarazem pierwsza retrospektywą Elisabeth, która była nie tylko żoną Rossettiego i tragiczną muzą o niezwykłej urodzie (zmarła w wieku 33 lat na skutek przedawkowania opium, którym leczyła depresję), ale również utalentowaną malarką. Akwarele, które tworzyła są nie tylko dialogiem z twórczością męża, ale mają też własny, oryginalny ekspresyjny styl.

Kurator wystawy w Tate Britain Carol Jacobi podkreśla, że główną ambicją pokazu jest przedstawienie pary niezwykłych artystów publiczności XXI wieku i spojrzenie na ich sztukę oczami XXI wieku.

Basquiat i Warhol spotkali się po raz pierwszy w 1982 roku. Przedstawił ich sobie wspólny marszand Bruno Bischofberger, który miał nadzieję, że spotkanie zaowocuje twórczą współpracą. Warhol sfotografował Basquiata ulubionym aparatem portretowym Polaroid. A Jean-Michel Basquiat wykonał kilka ujęć Andy Warhola. Artyści pożegnali się.

Po dwóch godzinach w Factory Warhola pojawił się asystent Basquiata z okazałym obrazem jeszcze mokrym od farb, przedstawiającym podwójny portret: Andy’ego opierającego głowę na dłoni i Jean-Michela z burzą potarganych włosów. Asystent musiał przebiec kilkanaście nowojorskich ulic na piechotę, bo płótno nie mieściło się w taksówce. Warhol zdumiony zawołał: „Jestem naprawdę zazdrosny - jest szybszy ode mnie”. I wkrótce wykonał sam kilka portretów Basquiata na wielkoformatowych płótnach.

Pozostało 82% artykułu
Malarstwo
Wystawa w Londynie. Spełnione życzenie van Gogha
Malarstwo
Salvador Dali: surrealistyczne wizje i naukowe pasje geniusza
Malarstwo
Austriacka wystawa dzieł sztuki zrabowanych przez nazistów
Malarstwo
Portret marszałka Józefa Piłsudskiego znaleziony na strychu
Materiał Promocyjny
Wpływ amerykańskich firm na rozwój polskiej gospodarki
Malarstwo
Lech Majewski ożywił obrazy Jacka Malczewskiego. Wystawa w Muzeum Narodowym w Poznaniu