Stosunki polsko-francuskie znów wychodzą z kampanii bardzo poturbowane

Tym razem się udało. Depesze gratulacyjne dla Emmanuela Macrona pojawiły się w niedzielę na koncie twitterowym Andrzeja Dudy o 22.44 i Mateusza Morawieckiego o 22.56, podczas gdy Władimir Putin poczekał z tym do poniedziałku. Jesienią 2020 r., gdy polskie władze również postawiły na złego konia i liczyły na wygraną Donalda Trumpa, depesza z Warszawy nadeszła do Waszyngtonu tego samego dnia co z Moskwy.

Była też niejednoznaczna; zawierała pochwałę udanej kampanii Joe Bidena, nie jego wygranej. Tym razem ton przesłania okazał się wyraźnie cieplejszy niż to, co napisał rosyjski przywódca. Podczas gdy ten ostatni życzył Francuzowi sukcesów w misji publicznej, która go czeka, a także dobrego zdrowia, polski prezydent stwierdził, że „bardzo się cieszy, że będziemy mogli kontynuować dialog”. Premier pozostawał natomiast bardziej wycofany: „czas na wspólną pracę. Przyszłość Europy jest w naszych rękach”.

Wątpliwe jednak, aby te kilka zdań zatarło panujące w Paryżu przekonanie, że Morawiecki tak naprawdę chciał zwycięstwa Marine Le Pen. Po raz kolejny od przejęcia władzy przez PiS w 2015 r. polsko-francuskie stosunki wychodzą z okresu kampanii wyborczej nad Sekwaną bardzo poturbowane.

4 kwietnia, na sześć dni przed pierwszą turą wyborów, szef polskiego rządu zaatakował frontalnie francuskiego przywódcę. – Panie prezydencie Macron, ile razy negocjował pan z Putinem, i co pan uzyskał? Nie prowadzi się negocjacji, rokowań z kryminalistami, kryminalistów się zwalcza. Nikt nie negocjował z Hitlerem. Czy negocjowałby pan z Hitlerem, ze Stalinem, z Pol Potem – pytał Morawiecki, mijając się z prawdą choćby dlatego, że sam Wołodymyr Zełenski systematycznie nawołuje do rokowań z Putinem.

Jaki był powód ataku polskiego premiera w takim momencie, trudno zrozumieć. W Paryżu w każdym razie zawrzało, bo kwestia stosunku do Rosji była istotnym tematem na ostatniej prostej kampanii. Pytany 6 kwietnia w głównym programie telewizyjnym TF1 o atak, który nadszedł z Warszawy, zwykle do reszty opanowany Macron był tak poruszony, że popełnił lapsus, mówiąc, że „negocjuje z Putinem, aby utrzymać wojnę”. – Te zarzuty są zarówno nieuprawnione, jak i skandaliczne. Ale mnie nie zaskakują, bo pochodzą od polityka skrajnej prawicy, który ingeruje w wewnętrzną debatę polityczną we Francji” – stwierdził.

McKinsey nie zapłaci

W wywiadzie dla dziennika „Le Parisien” prezydent poszedł jeszcze dalej. Nazwał Morawieckiego „antysemitą ze skrajnej prawicy, który prześladuje osoby LGBT”. – Popiera panią Le Pen, którą kilkakrotnie przyjmował. Podlega procedurze unijnej, ponieważ arbitralnie zwolnił wielu sędziów – podkreślił Macron.

Czytaj więcej

Polityka

Zachodni przywódcy gratulują Macronowi. Matteo Salvini pogratulował Marine Le Pen

Po wygranej Emmanuela Macrona w wyborach we Francji gratulacje dla urzędującego prezydenta spływają z całego świata. Matteo Salvini, lider włoskiej partii Liga, pogratulował na Twitterze jego rywalce.

W tamtych dniach ciosem dla Macrona było też weto naszego kraju dla wprowadzenie minimalnego opodatkowania międzynarodowych koncernów na poziomie 15 proc. A to dlatego, że prezydentowi zarzucano zamówienie w czasie pandemii przez Pałac Elizejski usług od amerykańskiej firmy konsultingowej McKinsey za wiele setek milionów dolarów. Prezydent liczył więc, że będzie jeszcze przed momentem głosowania mógł pokazać, że Amerykanie będą płacić podatki nad Sekwaną.

Na ile wszystko to zaciąży teraz na relacjach francusko-polskich? Jesienią 2016 r. niespodziewane zerwanie przez polskie władze umowy na zakup francuskich helikopterów Caracal zapoczątkowało wieloletni chłód w relacjach między Paryżem i Warszawą. Tym razem francuskie źródła dyplomatyczne zapewniają „Rz”, że tak się nie stanie. Zasadniczą różnicą jest wojna w Ukrainie: Polska jest zbyt ważnym elementem zachodniego frontu przeciw Rosji, aby Paryż mógł ją bojkotować. Nawet więc jeśli na razie nie ma zaplanowanych żadnych wizyt przedstawicieli obu państw i zapewne ich nie będzie aż do wyborów parlamentarnych w czerwcu, nie należy spodziewać się „zimy” w relacjach polsko-francuskich.

Tylko Orbán milczał

Ale i trzymanie na dystans Francji nie jest w interesie polskich władz. W swoim sceptycyzmie wobec Macrona Polska pozostaje w Unii osamotniona. Jeśli nie liczyć Viktora Orbána, który przynajmniej do poniedziałkowego popołudnia w ogóle nie wysłał gratulacji Francuzowi, wszystkie kraje naszego regionu wybrały strategię przeciwną. Alan Karis, prezydent Estonii (gdzie stacjonują francuskie wojska), wysłał list gratulacyjny w niedzielę o 20.03, a więc 3 minuty po oficjalnym ogłoszeniu wyników exit polls. To sygnał szerszego zjawiska: wobec zagrożenia ze strony Rosji wszyscy w Europie Środkowej przyjęli z ulgą wybór w Paryżu polityka, który będzie utrzymywał jedność Zachodu.

Tuż przed drugą turą przywódcy Hiszpanii Pedro Sánchez, Portugalii António Costa i Niemiec Olaf Scholz opublikowali w „Le Monde” artykuł wzywający Francuzów do poparcia Macrona i obrony demokracji. Ten ostatni tradycyjnie już z pierwszą wizytą uda się do Berlina. Ale bardzo bliskie, wręcz przyjacielskie stosunki Francuz utrzymuje też z premierem Włoch Mario Draghim. Jednym słowem, trzymając na dystans Macrona, Polska sama wyizolowałaby się z grona pięciu największych krajów Unii. Strategia ryzykowna wobec sporu z Brukselą o Fundusz Odbudowy i zbliżające się wybory parlamentarne w Polsce.

Czytaj więcej

Polityka

Macron wygrał. „To może być ostatnie 5 lat porządku, jaki znają Francuzi”

„Front republikański – pospolite ruszenie, aby nie dopuścić do władzy Marine Le Pen – zadziałał, ale ostatkiem sił. Emmanuel Macron toczył bowiem bój nie tylko z liderką skrajnej prawicy, ale także z tymi, którzy nie poszli głosować. Protestowali w ten sposób przeciwko polityce, jaka jest prowadzona we Francji. I jeśli druga kadencja w wykonaniu Macrona będzie wyglądała jak pierwsza, za 5 lat to Le Pen lub Melenchon będą świętować” – mówi Jędrzej Bielecki, dział zagraniczny „Rzeczpospolitej”.

Zbliżeniu z Francją sprzyja jednak także stonowanie ambicji europejskich Macrona. Wobec spektakularnego sukcesu w tych wyborach zarówno skrajnej prawicy, jak i radykalnej lewicy priorytetem prezydenta będzie uzdrowienie sytuacji w kraju, a nie ambitna przebudowa Unii. To nie może się nie podobać rządzącej dzisiaj ekipie nad Wisłą.

Paryż chciał atomu. Będzie offshore?

Francuzi jako pierwsi złożyli Polsce ofertę na budowę elektrowni jądrowej. Firma EDF może jednak, zamiast atomu, zainwestować w naszym kraju w budowę morskich farm wiatrowych.

Czytaj więcej

Komentarze

Anna Słojewska: Bardziej antyrosyjsko i zielono

Wygrana Macrona to dobra wiadomość dla UE, bo to obecny prezydent i związana z nim stabilność dają nadzieje na szybkie decyzje w kilku ważnych dziedzinach.

W październiku 2021 r., podczas wizyty w Warszawie, prezes EDF Jean-Bernard Lévy przedłożył rządowi ofertę na budowę elektrowni jądrowej w Polsce. Władze francuskie są gotowe partycypować także finansowo w tym projekcie. EDF oferuje budowę sześciu reaktorów EPR o mocy odpowiadającej zapotrzebowaniu na energię z tego źródła. Przy takiej liczbie byłby to koszt 57 euro/MWh. Przy mniejszej liczbie – czterech reaktorach – koszt byłby wyższy. Oferta francuska oraz złożona niedawno oferta południowokoreańska uwzględnia wybór jednego partnera dla budowy całego projektu, a więc dwóch lub trzech elektrowni. Koncepcji jeszcze nie wybrano, jednak z rządowego programu polskiej energetyki jądrowej wynika, że zakładany model inwestycji obejmuje realizację projektu z wykorzystaniem jednej technologii. Ma to pozwolić m.in. na uzyskanie efektu skali.