Przejęcia w branży rolnej

– Widać, że wzrosło zainteresowanie dużych graczy polskim rynkiem – mówi Robert Maj, analityk KBC Securities. Dziś swoją pozycję umacniają na nim głównie globalne koncerny: ADM, Bunge i Cargill, nazywane od początkowych liter nazw „ABC rynku rolnego".

Amerykański ADM, czyli Archer Daniels Midland, ogłosił wczoraj wezwanie na zakup wszystkich akcji giełdowej spółki Elstar Oils. Producent biopaliw i oleju działający w północno-wschodniej Polsce zanotował w 2010 r. stratę finansową. Powodem były niskie zbiory rzepaku i wysokie ceny tego surowca, co odbiło się na spadku marż producenta. Firma liczyła na poprawę sytuacji na rynku rolnym w obecnym roku, ale zbiory rzepaku znowu okazały się niskie, a ceny tego zboża wzrosły o 30 proc.

– W sektorze przetwórstwa rzepaku i produkcji biodiesla od dłuższego czasu jest co najmniej kilka firm na sprzedaż, a o przejęciu Elstar Oils spekulowało się od dawna – ocenia Robert Maj.

Zdaniem ekonomistów w Polsce potencjał do konsolidacji branży spożywczej jest bardzo duży. Przejęciom sprzyjają niskie wyceny spółek i wysokie ceny surowców. – Tempo fuzji i przejęć przyspiesza, gdy są bardzo wysokie ceny surowców. W tym roku ceny zbóż prawdopodobnie ukształtują się na poziomie wyższym niż średnia z ostatnich kilku lat, podobnie wygląda sytuacja na rynku mleka i trzody chlewnej – ocenia Marta Skrzypczyk, analityk banku BGŻ. Przypomina, że podobna sytuacja wystąpiła w latach 2007 i 2008.

ADM, który ma zakład produkcji oleju w Szamotułach wraz z Bunge, właścicielem m.in. Zakładów Tłuszczowych Kruszwica, ma ponad połowę polskiego rynku produkcji oleju.

Ekonomiści wskazują, że także rynku cukru i piwny są w Polsce już podzielone między największych graczy. – Największej koncentracji spodziewałbym się w branży mięsnej, piekarniczej i alkoholowej – ocenia prof. Roman Urban z Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej. Według jego szacunków w kraju działa ok. 15 tys. firm spożywczych, z czego 8 tys. stanowią mikro przedsiębiorstwa zatrudniające do dziewięciu osób.

Branża spożywcza zarobiła w ubiegłym roku 7,8 mld zł, w tym roku wzrost wartości sprzedaży firm spożywczych wyniesie ok. 3 proc. – ocenia prof. Urban. – Konsolidacja branży jest potrzebna, zwłaszcza wśród średniej wielkości przedsiębiorstw, by konkurować na rynkach zagranicznych. Małe firmy, o marce rozpoznawalnej na rynku lokalnym lub niszowym charakterze produkcji mogą natomiast bardzo dobrze funkcjonować w danym regionie – dodaje Marta Skrzypczyk.

Jedna z największych transakcji szykuje się na rynku pasz. Amerykański koncern Cargill złożył w poniedziałek ofertę przejęcia holenderskiego Provimi. – Jesteśmy przekonani, że połączenie spółki specjalizującej się w paszach z Provimi doprowadzi do pojawienia się na rynku nowego, silniejszego gracza – powiedział Ton van der Laan, prezes Provimi.

W Polsce sprzedawane jest rocznie 8 mln ton pasz, co wycenia rynek na ok. 10 mld zł. Grupa Provimi z 11 zakładami, m.in. byłym Rolimpeksem, zajmuje na nim pozycję lidera, choć w ostatnich latach firma traciła udziały w rynku, głównie na rzecz De Heus. Kolejne pozycje zajmują Wipasz i Cargill.

Cargill jest największą firmą na światowym rynku rolnym. W ostatnim roku finansowym miał 120 mld dol. przychodów i 2,7 mld dol. zysku netto. W Polsce jest największą firmą skupującą zboże, ma pod Wrocławiem fabrykę izoglukozy i etanolu.

Napięta sytuacja na rynku zbóż sprzyja podwyżkom cen

Departament Rolnictwa Stanów Zjednoczonych obniżył prognozy tegorocznych zbiorów. Według jego oceny kukurydzy będzie o 4 proc. mniej, niż spodziewano się wcześniej. Analitycy oceniają, że bilans kukurydzy będzie napięty nie tylko w USA, ale także w innych krajach. Cena etanolu wzrosła do ok. 2,7 dol. za galon – to o dolar więcej niż rok temu. Notowania etanolu są zresztą najwyższe od pięciu lat. Wysokie ceny kukurydzy, na bazie której produkuje się bioetanol w Stanach Zjednoczonych, windują także notowania innych roślin oleistych, które stanowią bazę do produkcji estrów. To przełoży się nie tylko na wyniki spółek z branży spożywczej, ale także na działalność koncernów paliwowych, które obowiązkowo dodają biopaliwa do benzyny i oleju napędowego. – Mimo że PKN Orlen zawarł umowy w ubiegłym roku, bardzo prawdopodobne jest, iż ceny dostarczanych biokomponentów zawierają zapis, że są korygowane w razie dużych odchyleń od ceny kontraktowej z dnia zawarcia umowy – ocenia Piotr Burzyński, analityk DM BZ WBK.

Według analityków Strategie Grains w bieżącym sezonie unijna produkcja zbóż ogółem wyniesie 282 mln ton, tj. o 2,6 proc. więcej niż w ubiegłym roku. Więcej będzie pszenicy miękkiej (wzrost o 2 proc., do 130 mln ton), kukurydzy (aż o 10 proc., do 60,7 mln ton) oraz żyta (o 2 proc., do 7,9 mln ton). Spadek zbiorów odnotowany zostanie natomiast w przypadku takich gatunków jak pszenica durum (z 9 mln ton do 8 mln ton) oraz jęczmień (z 53,1 mln ton do 52,7 mln ton). Jeśli zbiory rzeczywiście wyniosą tyle, ile w sierpniowych prognozach, to nadal należy je uznać za stosunkowo wysokie. Problemem jest jednak nadmierne zużycie kukurydzy w USA przez przemysł biopaliwowy – drenujący rynek z tego surowca – ocenia Zespół Analiz Zagranicznych Rynków Rolnych.