Naśladowcy Breivika rosną w Europie w siłę

W Unii najgorzej jest w Niemczech. O tym jest przekonany Jean-Charles Brisard, dyrektor paryskiego Centrum Analiz Terroryzmu (CAT), blisko związany z francuskim wywiadem.

– Za Renem od 20 do 30 tys. ekstremistów może w każdej chwili przejść do działania, przystąpić do zamachu. Przez wiele lat niemiecka policja nie widziała tego zagrożenia, bo była skoncentrowana na integrystach islamskich. Mówimy o osobach działających samotnie, ale które dzięki internetowi i sieciom społecznościowym uzyskały dostęp do instrukcji przeprowadzania ataku terrorystycznego, manifestów ideologicznych, sposobów pozyskania broni. To niesłychanie przyspieszyło rozwój tego typu ataków – mówi Brisard.

Donbas – szkoła zamachowców

W minioną środę powiązany ze skrajną prawicą Tobias Rathjen zabił w dwóch atakach na tureckie bary w Hanau koło Frankfurtu dziewięć osób, po czym wrócił do domu, zabił swoją matkę i dokonał samobójstwa. Zamach był wyjątkowo krwawy, ale w żadnym wypadku niejedyny. W czerwcu ub.r. został zabity prominentny polityk CDU Walter Lubcke, który bronił praw imigrantów. A w październiku zamachowiec próbował z bronią w ręku dostać się do synagogi w Halle.

W raporcie za 2019 r. australijski Institute for Economics and Peace wskazuje jednak, że wzrost terroryzmu skrajnej prawicy w Niemczech to tylko część znacznie szerszego zjawiska obejmującego cały Zachód. W ciągu pięciu lat liczba zamachów spowodowanych przez sprawców związanych z tym środowiskiem wzrosła tu aż o 320 proc. Przykład dał Anders Breivik, który w 2011 r. w Oslo zabił w dwóch zamachach 77 osób. Później jego śladem poszło wielu, w tym przede wszystkim Brenton Tarrant, który w marcu ubiegłego roku w Christchurch w Nowej Zelandii zabił w atakach na dwa meczety łącznie 51 osób. Ale podobny schemat działania przyjął m.in. Patrick Crusius, zabójca 22 osób (głównie latynosów) w El Paso na granicy USA z Meksykiem czy John Earnest, sprawca zamachu na synagogę w Kalifornii.

– Terroryzm skrajnej prawicy staje się coraz większym problemem także we Francji – przyznaje Brisard. – Wraz z upadkiem tzw. Państwa Islamskiego dżihadyzm w pewnym stopniu jest w odwrocie, choć wciąż stanowi bardzo poważne zagrożenie. Ale teraz służby bezpieczeństwa stają w obliczu nowego, równie dużego zagrożenia – dodaje.

Ali Soufan, amerykańsko-libański ekspert od spraw terroryzmu, uważa, że tak jak wojna w Syrii „wykształciła" wielu dżihadystów, tak walki w Donbasie stały się miejscem, gdzie być może ponad 2 tys. zwolenników skrajnej prawicy z zachodniej Europy i USA nauczyło się posługiwać bronią.

Mimo wszystko Breivik stał się wzorem dla nowego typu terroryzmu, bo zwolenników teorii białej supremacji i rzekomej groźby zastąpienia rodzimej ludności przez imigrantów z krajów muzułmańskich nie łączą formalne struktury organizacyjne, jak to jest w przypadku dżihadystów. To raczej samotne wilki, które potrzebują inspiracji w sieci. Idąc za przykładem Norwega, Rathjen przed przystąpieniem do działania opublikował więc w internecie „apel" do Amerykanów i Niemców, w którym nawoływał do „czynnego oporu przed inwazją imigrantów". Zamieścił także 24-stronicowy „manifest", w którym nie zawahał się uznać, iż nawet połowa osób „mających niemiecki paszport" jest „bezużyteczna" i powinna zostać „zlikwidowana". Z kolei Tarrant, podobnie, jak Breivik, starannie przygotował nagranie ze swojego udziału w zamachu.

– Jest w tych atakach terrorystycznych wyraźny element narcystyczny, co odróżnia je od dżihadyzmu – uważa Daniel Poohl, redaktor naczelny szwedzkiego pisma „Expo" poświęconego skrajnej prawicy w Europie.

Plan polityczny

Dżihadyści mają precyzyjny plan polityczny, który ma być zrealizowany dzięki atakom terrorystycznym. To doprowadzenie do otwartego konfliktu między światem islamu a Zachodem, dzięki któremu Amerykanie opuszczą Arabię Saudyjską, na Bliskim Wschodzie powstaną „kalifaty", a nawet, w skrajnym przypadku, takie kraje jak Hiszpania ponownie wrócą pod panowanie wyznawców Koranu.

Czy terroryzm skrajnej prawicy także ma cel polityczny, czy to raczej efekt działania niezrównoważonych osób?

Sam Breivik został poddany badaniom psychiatrycznym, ale po początkowych wątpliwościach uznano go za w pełni poczytalnego. Także Alternatywa dla Niemiec (AfD) próbowała w minionym tygodniu przekonywać, że Rathjen jest „obłąkany" i jego działanie nie ma związku ze wzrostem wpływów skrajnej prawicy.