Nawet minimalne wynagrodzenie nie jest dzisiaj głodową płacą w Polsce

Nadal wielu Polaków może narzekać, że ich wynagrodzenia są tak niskie, że nie starczają nawet na podstawowe potrzeby. Jak jednak pokazują dane Głównego Urzędu Statystycznego i Eurostatu, osób, które dostają takie „głodowe wynagrodzenia”, powoli, ale systematycznie ubywa.

Według najnowszych danych opublikowanych w marcu tego roku, a dotyczących 2020 r., w przypadku pracowników najemnych ok. 4,7 proc. z nich jest zagrożonych ubóstwem, podczas gdy dekadę wcześniej wskaźnik ten był niemal dwa razy wyższy i wynosił 7,4 proc. Z kolei dla gospodarstw domowych tworzonych przez pracowników najemnych (w tym ujęciu chodzi nie tylko o osoby pracujące, ale też ich całe rodziny) zagrożenie ubóstwem spadło w ciągu dekady do 10,7 proc. z 16,3 proc., a dla gospodarstwa osób pracujących na własny rachunek – do 7,9 proc. z 9,3 proc.

Groźne zjawisko

Dla porządku trzeba dodać, że wśród pracujących ogółem (do których zalicza się też np. rolników, a to grupa, która jest mocno zagrożona ubóstwem relatywnym) również następuje poprawa, ale nie tak szybko – w ciągu dekady nastąpił spadek z 11,5 do 9,9 proc.

– Niemniej fakt, że skala zjawiska tzw. biednych pracujących w Polsce maleje, może tylko cieszyć – zaznacza Andrzej Kubisiak, wicedyrektor Polskiego Instytutu Ekonomicznego. – Prekaryzacja, czyli sytuacja poczucia braku stabilizacji i silnej niepewności finansowej związanej z niskimi zarobkami, które nie starczają na pokrycie kosztów życia, jest jednym z groźniejszych zjawisk społecznych – zaznacza Kubisiak. Dotyczy to głównie osób młodych, pracujących poniżej swoich kwalifikacji, na tzw. umowach śmieciowych, co prowadzi do tego, że już wchodząc na rynek pracy, tracą oni nadzieję na lepsze perspektywy. Za to rośnie wrażenie, że praca w ogóle się nie opłaca.

Czytaj więcej

Wynagrodzenia

Wzrost płac tak szybki jak przed kryzysem pandemicznym

Przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw zwiększyło się w lutym o 11,7 proc. rok do roku, najbardziej od lipca 2008 r. Rozgrzany do czerwoności rynek pracy chroni dochody gospodarstw domowych przed skutkami najwyższej od początku stulecia inflacji.

Wzrost niskich płac

Co pomaga w ograniczaniu tego zjawiska? – Niewątpliwie radykalna poprawa na polskim rynku pracy – ocenia Łukasz Kozłowski, główny ekonomista Federacji Przedsiębiorców Polskich.

Warto tu przypomnieć, że jeszcze dwie dekady temu stopa bezrobocia (według Badań Aktywności Ekonomicznej Ludności) przekraczała 16 proc., a dekadę temu 10 proc. Obecnie, nawet po pandemicznych zawirowaniach, waha się w okolicach 3 proc. – Mamy więc dużo bardziej ciasny rynek pracy, gdy pracodawcy zgłaszają duży popyt na pracowników, ale kandydatów wcale nie jest tak dużo. By ich przyciągnąć, trzeba oferować lepsze warunki pracy i wyższe płace – wyjaśnia Kozłowski.

Efekt jest taki, że na przestrzeni ostatnich lat wynagrodzenia w tzw. niskich przedziałach rosły szybko – szybciej niż średnie czy wyższe płace. I tak przeciętne wynagrodzenie wzrosło w ciągu dekady (tj. w 2020 r. w porównaniu z 2010 r.) o ok. 62 proc., a zarobki w niektórych grupach zawodów zwiększyły się o 70–90 proc. Na przykład płace fryzjerek i kosmetyczek wzrosły o ok. 95 proc., robotników w produkcji odzieży (gdzie zarobki należą do najniższych w całym przemyśle) – o 90 proc., sprzątaczy i ochroniarzy – o ok. 80 proc., sprzedawców w sklepach – o 73 proc., a pracowników w pracach prostych w przemyśle – o 70 proc.

Rośnie siła nabywcza

Warto też dodać, że wynagrodzenia osób z najkrótszym stażem pracy, do dwóch lat, zwiększyły się najmocniej – aż o 76 proc. Natomiast w najmniejszym stopniu wzrosły płace osób z 10–15 doświadczeniem – o ok. 56 proc.

– Ważne jest też, że szybko rośnie ustawowe wynagrodzenie minimalne. Obecnie to około połowy przeciętnego wynagrodzenia, podczas gdy kilkanaście lat temu było to ok. 35 proc. – zaznacza Łukasz Kozłowski. Oznacza to, że wprawdzie nadal ok. 1,5 mln Polaków otrzymuje najniższą możliwą płacę na rynku, ale mogą za nią nabyć po prostu więcej towarów i usług.