Spółka komunalna gospodarująca odpadami podatnikiem VAT - wyrok WSA

Spółka prawa handlowego, której jedynym udziałowcem jest miasto, a której powierzono jego zadania własne z zakresu gospodarki komunalnej jest w relacji do miasta podatnikiem VAT i nie ma do niej zastosowania wyłączenie z art. 15 ust. 6 ustawy o VAT. Mając na uwadze zakres zadań powierzonych spółce, przyjęcie stanowiska, że nie jest ona w tym zakresie podatnikiem VAT, mogłoby prowadzić do zakłóceń konkurencji – orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 14 sierpnia 2019 r., III SA/Wa 3089/18.

Czytaj też: Spółka komunalna nie zawsze podatnikiem VAT

Wniosek o interpretację

Spółka wystąpiła o wydanie interpretacji w sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług. We wniosku wskazała, że powstała w wyniku przekształcenia przedsiębiorstwa komunalnego, a jej jedynym udziałowcem jest miasto. Spółka została powołana do wykonywania zadań własnych miasta w zakresie odbioru i  zagospodarowania odpadów, zajmuje się również wynajmem nieruchomości.

W ramach działalności zagospodarowania odpadów spółka ponosi nakłady na nową inwestycję – rozbudowę spalarni. Jedna linia spalarni istnieje i jest wykorzystywana do czynności opodatkowanych VAT. Nakłady na inwestycję finansowane są z własnych środków spółki. Po zakończeniu inwestycji i przekazaniu jej do użytkowania, rozbudowana spalarnia będzie służyła wykonywaniu powierzonych spółce zadań własnych gminy w zakresie zagospodarowania odpadów.

Współpracę stron w tym zakresie reguluje zawarta z miastem umowa wykonawcza w sprawie świadczenia usług publicznych w zakresie zagospodarowania odpadów. Umowa ta określa zasady i warunki świadczenia usług publicznych przez spółkę, w tym uwzględniając konieczność stosowania przepisów prawa unijnego dotyczących pomocy publicznej, mechanizm rekompensaty, parametry służące do obliczania, monitorowania i przeglądu kwot rekompensaty oraz warunki unikania i odzyskiwania nadwyżek rekompensaty – w rozumieniu przepisów prawa unijnego dotyczącego pomocy publicznej. Z chwilą rozpoczęcia przez spółkę wykonywania usług publicznych (tj. zadania powierzonego) działalność ta będzie stanowić dla spółki główny przedmiot działalności. Przy okazji świadczenia usług publicznych, spółka będzie osiągać przychody z działalności wykraczającej poza zakres usług publicznych, ale pozostające w związku z usługą publiczną, obejmujące przychody ze sprzedaży energii elektrycznej i cieplnej, ze sprzedaży surowców z instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych, z najmu i dzierżawy nieruchomości związanych z wykonywaniem usług publicznych, z reklam i ze szkoleń.

Spółka zapytała m.in. czy działając w ramach powierzonego jej uchwałą oraz aktem założycielskim zadania własnego miasta polegającego na zagospodarowaniu odpadów komunalnych jest w relacji do miasta podatnikiem VAT oraz czy otrzymywane przez nią dopłaty będą stanowiły podstawę opodatkowania w rozumieniu ustawy o VAT. Sama stanęła na stanowisku, że w omawianym przypadku nie będzie działa jako podatnik VAT, a otrzymane dopłaty nie będą podlegały opodatkowaniu.

Stanowisko organu podatkowego

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 18 października 2018 r. (sygn. 0114-KDIP4.4012. 454.2018. 2.AKO) uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe. W uzasadnieniu wskazał, że otrzymywane przez nią dopłaty będą związane z konkretną usługą świadczoną przez spółkę na rzecz miasta, a więc na gruncie przepisów o VAT stanowić będą w istocie zapłatę za świadczone przez spółkę usługi (usługi publiczne). I choć spółka wykonywać będzie czynności z katalogu zadań własnych miasta w imieniu jednostki samorządu terytorialnego, to jednak sama nie jest podmiotem administracji samorządowej, lecz prowadzi niezależną działalność gospodarczą w formie spółki prawa handlowego, przy czym ani cel, ani rezultat prowadzonej działalności nie wykluczają jej z kategorii podatników VAT.

Spółka otrzymując od miasta dopłatę, będzie otrzymywała w istocie zindywidualizowaną korzyść, a otrzymane świadczenia będą pozostawały w bezpośrednim związku z czynnościami, których dokonuje w związku z powierzeniem ich wykonywania spółce przez miasto.

Spółka realizując powierzone przez miasto usługi zwolni je w istocie z określonych prawem obowiązków, czyniąc to jednak za wynagrodzeniem w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług – miasto osiągnie więc wymierną korzyść. Nie można zatem przyjąć, że między miastem a spółką nie nastąpi wymiana świadczeń. Stopień zależności spółki od miasta nie może automatycznie przesądzać o braku możliwości uznania wykonywanych zadań własnych miasta powierzonych spółce za podlegające opodatkowaniu VAT jako odpłatne świadczenie usług. Spółka, co prawda, wykonuje na mocy umowy czynności związane z realizacją zadań własnych miasta, ale czynności te wykonuje jako odrębny podmiot. Za realizację czynności w powyższym zakresie spółka otrzymuje określone wynagrodzenie. Na gruncie u.p.t.u. otrzymane z tego tytułu świadczenie pieniężne w istocie stanowi zapłatę za świadczone przez spółkę usługi. W ocenie organu, pomimo że wykonywane są czynności z katalogu zadań własnych, w imieniu gminy, to jednak spółka sama nie wchodzi w skład administracji samorządowej, lecz prowadzi niezależną działalność gospodarczą. Zatem pomiędzy płatnością, którą otrzymuje spółka od miasta, a świadczeniem na jego rzecz, zachodzi związek bezpośredni, ponieważ płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Wyrok WSA

Sprawa trafiła do WSA w Warszawie, który mocą wyroku z 14 sierpnia 2019 r., sygn. III SA/Wa 3089/18, skargę spółki oddalił. W ustnym uzasadnieniu wskazał, że nie można podzielić stanowiska, zgodnie z którym w opisanym stanie faktycznym spółka nie jest podatnikiem VAT w relacji do miasta. Oczywiście należy dostrzec specyfikę polegającą na tym, że spółka jest tzw. spółką komunalną, w której 100 proc. udziałów posiada gmina, jest ona jednak również podmiotem odrębnym od gminy.

Przepisy prawa przewidują możliwość wyboru przez jednostkę samorządu terytorialnego sposobu, w jaki będzie realizowała zadania własne. Gmina może to czynić zarówno przez zakład budżetowy, jak i spółkę prawa handlowego. Niekiedy bywa tak, że wybór tej formy działania determinuje również pewne skutki prawnopodatkowe.