10 najważniejszych spraw, którymi powinien zająć się parlament przed wyborami

Wybrane przez nas sprawy utrudniają życie przedsiębiorcom lub uniemożliwiają funkcjonowanie części społeczeństwa. Także państwo powinno skorzystać na ujednoliceniu niektórych procedur.

Należy utworzyć jednolitą podstawę wyliczenia składki zdrowotnej i podatku. Dziś przedsiębiorca musi płacić składkę zdrowotną z nieopłaconych faktur i nie może odliczyć strat. Inne uproszczenia powinny się znaleźć w nowej ordynacji podatkowej.

Postulujemy likwidację zbiegu tytułów do ubezpieczenia społecznego. To ważne dla pracujących na etat, zlecenie i dorabiających emerytów. Zresztą to jeden z kamieni milowych w drodze po pieniądze z KPO. Trzeba ujednolicić państwowy system orzekania o niepełnosprawności – dziś mamy sześć odrębnych modeli. Świadczenie pielęgnacyjne nie powinno być odbierane osobie pracującej, która opiekuje się niepełnosprawnym. Czas na implementację dyrektywy o rynku usług cyfrowych, która zapewni prawa i pieniądze mediom.

Będziemy przyglądać się pracom nad tymi sprawami oraz pozostałymi, które znalazły się w dziesiątce „Rzeczpospolitej”.

Czytaj więcej

Opinie Prawne

Wojciech Tumidalski: Dekalog na odchodne

Mamy wyborczy rok. Zwykle to czas, gdy władza sypie elektoratowi groszem w nadziei, że ta inwestycja zwróci jej się przy urnach. Kadencja parlamentu upłynie za około dziesięć miesięcy.

Oto redakcyjny zestaw spraw ważnych dla obywateli i biznesu, które są pilnie oczekiwane:

1. Jedna podstawa podatku i składki – by firmy nie traciły

Prawo różnicuje zasady wyliczenia podstawy podatku dochodowego i składki zdrowotnej. Przedsiębiorca musi płacić składkę z nieopłaconych faktur i nie odliczy strat. O rozwiązanie tego problemu od dawna apeluje Adam Abramowicz, rzecznik małych i średnich przedsiębiorców. Ustawodawca powinien sprawić, że przedsiębiorcy nie będą musieli uiszczać składki zdrowotnej od poniesionych strat i od faktur, których kontrahent nie opłacił.

2. E-faktura to też dokument – powinna potwierdzać koszty

Trzeba uregulować rangę zdigitalizowanych dokumentów podatkowych, bo podatnicy coraz częściej chcą przechowywać papierowe dokumenty w formie elektronicznej. Nie mają jednak pewności, czy zdigitalizowanie np. faktur VAT, które pierwotnie zostały wystawione w formie papierowej, a potem ich zniszczenie nie pozbawi ich prawa do kosztów podatkowych. Dotychczas skarbówka odmawiała interpretacji.

– Konieczne jest jasne zapisanie w ustawach podatkowych, że podatnik, który zdigitalizuje papierowe dokumenty, nie traci prawa do rozliczenia ich w kosztach podatkowych – apeluje Dariusz Malinowski, doradca podatkowy w KPMG.

3. Straty po kradzieży – wystarczy wydać interpretację ogólną

Przedsiębiorcy coraz częściej ponoszą straty związane z kradzieżami. A fiskus ma skłonność do zmuszania ich do korekty VAT, zarzucając im brak należytej staranności w prowadzeniu biznesu. Tymczasem, jak wyjaśnia Michał Wojtas, doradca podatkowy, wspólnik w kancelarii Wojtas i Zając, regulacje unijne nie wymagają korekty VAT, czyli „zwrotu” odliczenia dokonanego pierwotnie od towarów, które były zakupione do działalności czy dalszej odsprzedaży, a zostały skradzione. Wymagają tylko odpowiedniego udokumentowania.

– Resort finansów może zmienić praktykę karania podatników, którzy padli ofiarą kradzieży, wydając interpretację ogólną – mówi Michał Wojtas.

4. Fiskusie, nie graj na przedawnieniu – trzeba zwołania okrągłego stołu

Skarbówka od lat używa kodeksu karnego skarbowego do tego, by kupić sobie więcej czasu na kwestionowanie rozliczeń podatników. Nierzadko tuż przed upływem pięcioletniego terminu przedawnienia wszczyna postępowanie, co zawiesza jego bieg. Napiętnował to NSA. Orzecznictwo sądów administracyjnych, jak mówi Michał Wojas, pomogło na krótko. Teraz fiskus robi wszystko, by nie zarzucono mu intencjonalnego wszczynania postępowań karnoskarbowych.

– To wręcz pogorszyło sytuację podatników, bo od razu stawiane są im zarzuty. Potrzebna jest więc pilna interwencja ustawodawcy zakazująca tej praktyki. Choć lepsze byłoby zwołanie tzw. okrągłego stołu i wypracowanie jednolitych zasad, które zostaną potwierdzone oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Finansów, a nie utrudnią też walki z faktycznymi przestępcami podatkowymi – uważa ekspert.

5. Nowa ordynacja podatkowa – ile można czekać na przepisy

Powinna na nowo określić relacje między fiskusem a podatnikiem. W połowie zeszłego roku pokazała się nieoficjalnie jej duża nowelizacja przygotowana przez resort finansów, w której można znaleźć parę korzystnych rozwiązań, np. uchylenie przepisu pozwalającego na wszczynanie postępowań karnych skarbowych w celu zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego czy możliwość umorzenia podatku jeszcze przed terminem jego płatności. Prace nad projektem utknęły jednak w wewnętrznych konsultacjach. Oficjalna wersja projektu zostanie przedstawiona w najbliższych tygodniach. Nad nową ordynacją pracowała przez kilka lat ekspercka komisja kodyfikacyjna. Przygotowała projekt, nie przebrnął jednak przez Sejm.

6. Likwidacja zbiegów umów – kamień milowy KPO

Kluczowa jest likwidacja zbiegów tytułów do ubezpieczenia społecznego, tak aby opłacanie składek z jednego tytułu (np. z umowy o pracę) nie powodowało konieczności regulowania należności do ZUS z drugiego (np. zlecenia).

– To problem znany od dawna. Jego rozwiązanie było wielokrotnie zapowiadane. Dość wspomnieć, że to kamień milowy KPO – mówi Łukasz Kozłowski z Federacji Przedsiębiorców Polskich. – Poprawi to konkurencyjność na rynku, gdzie taniej można zatrudnić zleceniobiorcę, który jest już ubezpieczony z tytułu innej pracy. Dla zatrudnionych to też korzystniejsze ze względu na ich przyszłe świadczenia emerytalne.

Do zmiany są też zasady ustalania podstawy wymiaru zasiłków, zwłaszcza macierzyńskiego, obecnie źródło wielu nadużyć.

7. Jeden system orzeczniczy – prawo nie wspiera słabszych

Mamy aż sześć systemów orzekania o niepełnosprawności. Niezależnie od siebie robią to ZUS, KRUS, MON, MSW, oświata i orzecznictwo pozarentowe. Łatwo się w tym pogubić. Prace nad nowym systemem trwają ponad dziesięć lat. Obecny premiuje zaradnych i znających przepisy. Niepełnosprawny sam musi zgromadzić dokumentację medyczną, pilnować terminów i dostarczyć ją na komisje. Role powinny zostać odwrócone.

8. Pomóc opiekunom – dziecko i dorosły to taki sam niepełnosprawny

Z ustawy wynika, że świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, gdy niepełnosprawność powstała do ukończenia 18. lub czasem do 25. roku życia. Trybunał Konstytucyjny jeszcze w 2014 r. uznał, że różnicowanie sytuacji opiekuna dzieci i dorosłych łamie zasadę równości wobec prawa. Naprawę tego TK w pilnym trybie zostawił ustawodawcy. Nie stało się tak, mimo że ta obietnica widnieje w programie wyborczym PiS z 2015 r. W efekcie opiekun dorosłej osoby z niepełnosprawnością może otrzymać 620 zł świadczenia, a opiekun niepełnosprawnego dziecka 2458 zł miesięcznie. – Wśród opiekunów jest wiele osób wypalonych, z depresją. Nie mają siły – mówi Maria Libura z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego. – Więcej, opiekun straci świadczenie, jeśli podejmie pracę.

9. Dla twórców i mediów – mniej niesprawiedliwości

Środowiska twórcze liczą na implementację dyrektywy 2019/790 z 17 kwietnia 2019 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym (DMS). Powinno się ją wdrożyć do czerwca 2021 r., ale projekt wciąż jest w konsultacjach. Przepisy mają odpowiadać na coraz szybszy rozwój technologii, a przede wszystkim zapewniać twórcom godziwe wynagrodzenie, m.in. przez rozszerzenie praw do tantiem także na utwory rozpowszechniane w streamingu lub na żądanie. Nowe prawo pokrewne do wynagrodzenia za korzystanie z ich materiałów otrzymają też wydawcy prasy i dziennikarze. Rozszerzony zostanie dozwolony użytek i zmodyfikowana klauzula bestsellerowa. Swoboda porozumiewania się twórców z nadawcami co do wysokości rekompensat powinna być obwarowana obowiązkiem odpowiedniego raportowania przez portale skali wykorzystania materiałów prasowych, ma też umożliwiać korygowanie niesprawiedliwych umów.

10. Więcej wiatraków – czas przerwać impas

Energetyczny kamień milowy KPO to tzw. ustawa wiatrakowa. Odblokowanie ich budowy na lądzie popiera 79 proc. Polaków, a opóźnienia w przyjęciu ustawy to rocznie koszt 7 mld zł.

– Ponad milion rodzin w Polsce doświadcza ubóstwa energetycznego. Potrzeba więc pilnych działań obniżających ceny energii. Koalicja rządowa musi jak najszybciej przerwać polityczny impas wokół wiatraków i zmienić prawo jeszcze w tym roku – mówi Wojciech Kukuła z fundacji ClientEarth Prawnicy dla Ziemi.