Europosłowie na bakier z prawem muszą mieć się na baczności. Co im grozi?

Sytuacja eurodeputowanych, którzy mają lub mogą mieć problemy z prawem, jest zróżnicowana. To stan postępowania karnego zdecyduje o tym, kto i co może. I czy ktoś może stracić immunitet.

Aktualizacja: 14.06.2024 12:13 Publikacja: 14.06.2024 04:30

Europosłowie na bakier z prawem muszą mieć się na baczności. Co im grozi?

Foto: AdobeStock

— Mówimy o trzech, a być może nawet czterech osobach: Macieju Wąsiku, Mariuszu Kamińskim, Danielu Obajtku i Grzegorzu Braunie — mówi „Rz” dr Paweł Czarnecki, z Katedry Postępowania Karnego UJ.

Ich sytuacje są tak naprawdę różne, a kwestie ich odpowiedzialności reguluje wiele przepisów. Trzeba zatem odróżnić status osób, które mają postawione zarzuty przez prokuratora, a zatem są podejrzanymi w rozumieniu art. 71 § 1 k.p.k., od tych, które takich zarzutów nie mają.

Czytaj więcej

Czy Włodzimierz Karpiński wróci do aresztu? Niekoniecznie

Czy Daniela Obajtka ochroni immunitet europosła?

— Według mnie Daniel Obajtek nie ma postawionych zarzutów, które prowadzone są w sprawie. Wyniki wyborów do PE ogłoszono 10 czerwca 2024 r. Posłowie do PE korzystają z podobnych immunitetów, jakie przysługują posłom i senatorom. Tym samym zgodnie z art. 105 ust. 2 konstytucji odpowiednio stosowanym – od daty ogłoszenia wyborów do daty wygaśnięcia mandatu pan Obajtek jest chroniony immunitetem — wskazuje dr Czarnecki.

A to oznacza, że po tym okresie, dopóki będzie miał mandat europarlamentarzysty, nie można mu postawić żadnych zarzutów, zanim nie zostanie uchylony immunitet. Ten ostatni oznacza, że wobec członków PE nie można prowadzić dochodzenia, postępowania sądowego ani też ich zatrzymywać z powodu ich opinii lub stanowiska zajętego przez nich w głosowaniu w czasie wykonywania przez nich obowiązków służbowych.

Nie ma natomiast przeszkód żeby europosła Obajtka wzywać do polskich organów postępowania — prokuratora czy komisji śledczej w charakterze świadka, w szczególności poza okresem sesji parlamentarnej. Wtedy ma on obowiązek się stawić jako świadek i złożyć zeznania. Jeśli jednak tego nie zrobi, to w praktyce status parlamentarzysty uniemożliwia jego zatrzymanie lub nawet nałożenie kar.

Europoseł może być doprowadzony na przesłuchanie?

Jaka jest sytuacja pozostałych eurodeputowanych, którzy są na bakier z prawem? Z chwilą ogłoszenia wyników wyboru do PE, czyli 10 czerwca 2024 r., ich sytuacja się nie zmienia, gdyż są podejrzanymi. Jest możliwe wezwanie każdego z nich do prokuratury, a oni mają obowiązek wziąć udział w tym postępowaniu, w którym otrzymali zarzuty przed 10 czerwca 2024 r. W praktyce jednak nikt nie będzie ich zatrzymywał i doprowadzał na takie przesłuchanie, a oni będą w stanie unikać kontaktu z organami ścigania. Mogą bowiem po 10 czerwca np. złożyć do przewodniczącego Parlamentu Europejskiego wniosek o wyrażenie zgody na skorzystanie z immunitetu i przywilejów, jakie wynikają z protokołu numer 7 w sprawie przywilejów i immunitetów Unii Europejskiej.

— Jeśli Parlament wyda zgodę na objęcie ich ochroną, to ich sprawy na ten czas zostaną zawieszone, przedawnienie ścigania nie biegnie, a panowie stają się niewidoczni i nieosiągalni dla organów ścigania — tłumaczy dr Czarnecki.

Czytaj więcej

Po wyborach do PE: Czego oczekują Polacy od europosłów w nowej kadencji?

Jak uchylić immunitet polskiemu europosłowi? Braun, Kamiński, Wąsik i Obajtek

— Kwestia ewentualnego uchylenia immunitetu nie jest skomplikowana — mówi „Rz” Krzysztof Izdebski, ekspert prawny Fundacji Batorego.

I informuje, że wniosek właściwego organu, przed którym toczy takie postępowanie — czyli w przypadku Polski na przykład prokuratora generalnego — wpływa do przewodniczącego PE. Tam sprawdza się kwestie formalne: czy jest podpis, czy są spełnione wymagania formalne.

Następnie taki wniosek przekazuje się do komisji prawnej PE, która obraduje nad okolicznościami, które są w tym wniosku wymienione. Komisja Prawna PE decyduje czy słusznym jest uchylić immunitet i swoje zdanie przekazuje znowu przewodniczącemu Parlamentu Europejskiego. Ten zarządza głosowanie już całego grona europosłów. Decyduje w nim zwykła większość głosów tj. z 705 połowa — tj. 353 europosłów.

— Mówimy o trzech, a być może nawet czterech osobach: Macieju Wąsiku, Mariuszu Kamińskim, Danielu Obajtku i Grzegorzu Braunie — mówi „Rz” dr Paweł Czarnecki, z Katedry Postępowania Karnego UJ.

Ich sytuacje są tak naprawdę różne, a kwestie ich odpowiedzialności reguluje wiele przepisów. Trzeba zatem odróżnić status osób, które mają postawione zarzuty przez prokuratora, a zatem są podejrzanymi w rozumieniu art. 71 § 1 k.p.k., od tych, które takich zarzutów nie mają.

Pozostało 89% artykułu
Podatki
Skarbówka zażądała 240 tys. zł podatku od odwołanej darowizny. Jest wyrok NSA
Prawo w Polsce
Jest apel do premiera Tuska o usunięcie "pomnika rządów populistycznej władzy"
Edukacja i wychowanie
Ferie zimowe 2025 później niż zazwyczaj. Oto terminy dla wszystkich województw
Praca, Emerytury i renty
Ile trzeba zarabiać, żeby na konto trafiło 5000 zł
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Prawo karne
Rząd zmniejsza liczbę więźniów. Będzie 20 tys. wakatów w celach