Jak rozliczyć podatek od zagranicznej emerytury

W przypadku emerytur z zagranicy należy mieć na uwadze specyficzne rozwiązania przewidziane w międzynarodowych umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania, które mogą mieć wpływ na zasady rozliczenia tych świadczeń w Polsce.

Umowy dwustronne...

Osoby mające dla celów podatkowych miejsce zamieszkania na terytorium Polski, tj. polscy rezydenci podatkowi, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów), a więc również od dochodów zagranicznych. O tym, czy emerytura przekazana z zagranicy polskiemu rezydentowi będzie podlegała opodatkowaniu w Polsce, decydują jednak postanowienia umów o unikaniu podwójnego opodatkowania (dalej: UPO), których stroną jest Polska.

UPO przewidują różne zasady określenia państwa, które jest uprawnione do opodatkowania wypłacanych emerytur. Przykładowe rozwiązania spotykane w polskiej praktyce traktatowej to:

- opodatkowanie emerytur tylko w państwie zamieszkania podatnika (np. UPO z Wielką Brytanią, Francją, Hiszpanią oraz Niemcami),

- opodatkowanie emerytur tylko w tym państwie, z którego emerytury są wypłacane (np. UPO z Ukrainą),

- przyznanie prawa do opodatkowania emerytur zarówno państwu zamieszkania podatnika, jak również państwu, z którego emerytury są wypłacane (np. UPO ze Szwecją).

...trzeba dokładnie przeanalizować

W zależności od treści UPO, do opodatkowania emerytur w państwie rezydencji podatnika zastosowanie znajdzie jedna z metod unikania podwójnego opodatkowania –metoda wyłączenia z progresją lub metoda odliczenia proporcjonalnego (zwana też metodą kredytu podatkowego).

Niektóre UPO zawierają szczególne zasady ustalania miejsca opodatkowania wybranych kategorii emerytur, np. emerytur z tytułu pełnionych poprzednio funkcji rządowych na rzecz państwa, z którego funduszy emerytury są wypłacane. Z kolei zgodnie z postanowieniami UPO z Niemcami emerytury otrzymywane przez rezydenta jednego państwa z obowiązkowego systemu ubezpieczeń socjalnych drugiego państwa podlegają opodatkowaniu tylko w tym drugim państwie. Obowiązująca UPO ze Stanami Zjednoczonymi w ogóle nie zawiera postanowień odnoszących się do emerytur innych niż emerytury wypłacane pracownikom państwowym. W takim przypadku należy stosować ogólne zasady opodatkowania, w świetle których emerytury z USA otrzymywane przez polskiego rezydenta mogą być opodatkowane zarówno w USA, jak i w Polsce.

Tym samym, aby ustalić zasady opodatkowania zagranicznej emerytury, wskazana jest uważna analiza postanowień UPO. W przypadku natomiast, gdy emerytura wypłacana jest z państwa, z którym Polska nie zawarła UPO, emerytury są opodatkowane w Polsce, przy czym podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia w Polsce podatku zapłaconego za granicą.

Zaliczki w ciągu roku podatkowego

Płatnikiem zaliczek na PIT są osoby prawne i ich oddziały, które wypłacają emerytury z zagranicy. W praktyce jest to najczęściej bank w Polsce, prowadzący rachunek, na który przekazywana jest zagraniczna emerytura.

Zaliczki od zagranicznych emerytur ustala się identycznie jak od emerytur krajowych, a więc z zastosowaniem stawki 18 proc. i 32 proc. Na etapie kalkulacji zaliczki płatnik uwzględnia postanowienia UPO. W konsekwencji, jeżeli z UPO wynika, że emerytura nie podlega opodatkowaniu w Polsce bądź jest zwolniona z opodatkowania, to płatnik odstępuje od poboru zaliczki na podatek. Uwzględnienie treści UPO oznacza również, że jeżeli emerytura podlega opodatkowaniu zarówno w Polsce, jak i w państwie źródła, to zaliczka pomniejszana jest o kwotę podatku zapłaconego za granicą. W celu prawidłowego zastosowania UPO płatnik może zobowiązać podatnika do udokumentowania rodzaju świadczenia pieniężnego oraz kwoty zagranicznego podatku.

Kiedy płatnik sam obliczy daninę...

Jeżeli poza dochodami z zagranicznej emerytury podatnik nie uzyskał w danym roku podatkowym innych dochodów opodatkowanych według skali podatkowej, poza odliczeniami enumeratywnie wymienionymi nie korzysta z innych odliczeń oraz nie rozlicza się wspólnie z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko, to wówczas w terminie do 10 stycznia następnego roku podatnik może złożyć oświadczenie PIT-12. W takim przypadku płatnik sporządzi roczne obliczenie podatku PIT-40, a na podatniku nie ciąży obowiązek samodzielnego złożenia zeznania PIT-36.

...a kiedy robi to sam świadczeniobiorca

Jeżeli emerytury z zagranicy wypłacane są bez pośrednictwa polskiego płatnika, np. wypłata następuje na zagraniczny rachunek bankowy podatnika bądź w formie przekazania czeku, to obowiązek obliczenia oraz wpłacenia miesięcznych zaliczek na podatek ciąży na podatniku. Termin wpłaty zaliczek to 20 dzień następnego miesiąca, z wyłączeniem zaliczki za grudzień, która wpłacana jest w terminie złożenie zeznania podatkowego, tj. do końca kwietnia kolejnego roku podatkowego. Zaliczki ustalane są według 18-proc. stawki podatku, chyba że podatnik podejmie decyzję o zastosowaniu wyższej, 32-proc. stawki. Obowiązek wpłacania zaliczek w trakcie roku istnieje tylko w sytuacji, gdy brak jest UPO lub gdy UPO przewiduje opodatkowanie emerytury w Polsce z zastosowaniem metody odliczenia proporcjonalnego. Na etapie kalkulacji zaliczki istnieje możliwość uwzględnienia kwoty podatku zapłaconego za granicą.

Zeznanie roczne

Jeżeli zgodnie z postanowieniami UPO zagraniczna emerytury podlega opodatkowaniu w Polsce, a płatnik nie został zobowiązany do sporządzenia rocznego obliczenia PIT-40, to co do zasady na podatniku ciąży obowiązek zadeklarowania emerytury w zeznaniu PIT-36. Reguła ta ma zastosowanie również wtedy, gdy brak jest UPO.

Wyłączenie z progresją

W przypadku, gdy UPO przewiduje zastosowanie metody wyłączenia z progresją:

- jeżeli oprócz emerytury z zagranicy podatnik nie uzyskał w Polsce innych dochodów opodatkowanych według skali podatkowej, to nie ciąży na nim obowiązek złożenia zeznania PIT-36. Nie ma jednak przeszkód, aby podatnik, chcąc skorzystać z preferencyjnego rozliczenia małżonków, złożył wspólne zeznanie PIT-36 wraz z załącznikiem PIT/ZG i wykazał dochód zwolniony z opodatkowania, z tym że należy mieć na uwadze, iż dochód, choć zwolniony, może wtedy wpłynąć na wyższy podatek od dochodu małżonka,

- jeżeli podatnik uzyskuje w Polsce inne dochody opodatkowane według skali podatkowej, to powinien wykazać dochody z zagranicznej emerytury w zeznaniu PIT-36. Dochody te deklarowane są wyłącznie celem ustalenia efektywnej stawki podatku, która ma zastosowanie do jego dochodów opodatkowanych według skali podatkowej. Należy pamiętać o konieczności dołączenia załącznika PIT/ZG.