Unia Europejska wobec Rosji: Były sankcje, będą kary

Przywódcy 27 państw rozpoczęli w czwartek po południu dwudniowy szczyt w Brukseli. Zaledwie kilka dni po puczu Jewgienija Prigożyna UE zastanawia się, co dalej. Państwa graniczne, takie jak Polska czy kraje bałtyckie, przestrzegają przed aktywnością Grupy Wagnera na Białorusi, choć niekoniecznie zagrożeniem wojskowym.

– To potencjalnie stwarza zagrożenie infiltracją w Europie w nieznanych celach – powiedział Krišjanis Karinš, premier Łotwy. Ursula von der Leyen, przewodnicząca Komisji Europejskiej, zwróciła też uwagę na nieprzewidziane konsekwencje wydarzeń wokół tej grupy militarnej w Afryce, gdzie od lat wagnerowcy są bardzo aktywni.

Czytaj więcej

Polityka

Roberta Metsola: Unia dotrzyma słowa danego Ukrainie

Ukraina potrzebuje członkostwa w UE – mówi Roberta Metsola, przewodnicząca Parlamentu Europejskiego.

UE cały czas jest zjednoczona w polityce wobec Ukrainy i Rosji, ale akcenty w ocenie sytuacji były rozkładane nieco inaczej. O ile niemiecki kanclerz Olaf Scholz podkreślał, że nikt w UE nie prowokuje przewrotu w Moskwie, o tyle już państwa bałtyckie wskazywały, że trzeba wykorzystać pęknięcia widoczne w rosyjskim reżimie i podwoić wysiłki w celu wspierania Ukrainy oraz pracować nad kolejnym, 12. pakietem sankcji wobec Rosji.

Wołodymyr Zełenski chce więcej sankcji wobec Rosji

W czwartek przywódcy UE zadeklarowali, że będą długoterminowo wspierać bezpieczeństwo Ukrainy. Prezydent Ukrainy, Wołodymyr Zełenski, wezwał przywódców państw UE do rozpoczęcia prac nad nowym pakietem sankcji wobec Rosji.

Szef unijnej dyplomacji, Josep Borrell podkreślał, że wsparcie dla Ukrainy musi być długoterminowe. - Szkolenie (ukraińskich żołnierzy) musi trwać, modernizacja armii musi trwać. Ukraina potrzebuje naszego zobowiązania o dalszym wsparciu ich bezpieczeństwa w czasie wojny i po wojnie - dodał. 

Ostateczny tekst konkluzji szczytu UE mówi o wsparciu UE dla Ukrainy "wspólnie z partnerami" przy "pełnym poszanowaniu bezpieczeństwa i polityki obronnej państw członkowskich".

Przemawiając do uczestników szczytu za pomocą wideołącza, Zełenski podziękował im za 11 pakiet sankcji wobec Rosji, który został zatwierdzony w czerwcu, a jego celem jest przeciwdziałanie obchodzeniu sankcji wobec Rosji.

- Jest ważne, aby nie zatrzymać się w nakładaniu sankcji - podkreślił jednocześnie.

- Im mniej przerw, tym mniej Rosja przystosuje się do presji wywieranej na niej i tym mniej będzie myśleć o sposobach obchodzenia sankcji - przekonywał Zełenski.

Zełenski nawiązał też do buntu Jewgienija Prigożyna w Rosji stwierdzając, że "im słabsza jest Rosja, im bardziej jej przywódcy boją się buntów i powstań, tym bardziej będą się bać zirytowania nas". - Słabość Rosji czyni ją bezpieczniejszą dla innych, a jej porażka rozwiąże problem tej wojny - podkreślił.

Sankcje to jedna część polityki UE wobec Rosji – ich celem teoretycznie jest zmuszenie kraju do zmiany zachowania. Tak zawsze były one definiowane w polityce zagranicznej. Ale UE musi też myśleć o ukaraniu Rosji. Od miesięcy trwają prace nad dwoma inicjatywami, o których mieli też dyskutować na szczycie przywódcy UE. Jedna, to jak wykorzystać zamrożone rosyjskie aktywa do sfinansowania odbudowy Ukrainy. Nie zostały one skonfiskowane, więc nie można ich użyć na dowolny cel. Pozostają własnością pierwotnych właścicieli.

Pytanie jednak, co zrobić z zyskami, które pochodzą z inwestowania tych pieniędzy? Popierany przez Polskę i kilka innych krajów pomysł wykorzystania zysków z zamrożonych aktywów oligarchów i firm rosyjskich nie spotkał się z uznaniem większości. Zresztą to nieduża kwota, bo zamrożonych jest 27 mld euro, a więc zyski od nich nie są znaczące.

Czytaj więcej

Konflikty zbrojne

Po buncie Jewgienija Prigożyna najemnicy Grupy Wagnera skazani na zesłanie do Afryki

Kreml boi się w kraju najemników z Grupy Wagnera, ale mimo to bardzo chce, by dalej działali w Afryce.

Szczyt Unii Europejskiej: Spór o rosyjskie lokaty

Natomiast Bruksela poważnie zastanawia się, jak potraktować unieruchomione pieniądze Banku Rosji, których jest w UE 200 mld euro. Jest to głównie problem Belgii, której bank centralny ma u siebie rezerwy rosyjskie na kwotę 190 mld euro. One jednak mają zupełnie inny status międzynarodowy niż aktywa prywatne. Nawet inaczej się nazywają. Prywatne są aktywami zamrożonymi, a publiczne – unieruchomionymi.

– Nierozważne sięgnięcie do nich stworzy niesłychanie niebezpieczny precedens prawny, bo naruszy suwerenność innego państwa – tłumaczy nieoficjalnie jeden z dyplomatów. Wątpliwości ma też Europejski Bank Centralny, którego prezes Christine Lagarde przestrzegła, że wykorzystanie tych pieniędzy może mieć negatywne konsekwencje dla międzynarodowego statusu euro. Zwolennicy tego pomysłu argumentują jednak, że to przesadzone obawy, bo już samo unieruchomienie aktywów Banku Rosji po agresji na Ukrainę było precedensem, a jednak nie doprowadziło do ucieczki rezerw innych państw z UE. Ale wszyscy zgadzają się, że opcja wykorzystania tych pieniędzy musi być bardzo dobrze przygotowana od strony prawnej, żeby nie dać podstaw do oskarżania UE o sięganie do pieniędzy państw trzecich.