Arkadiusz Muś: Golf to sport nie tylko dla bogaczy

Plus Minus: Powinienem z panem rozmawiać, stojąc na baczność, taka przepaść w golfowej hierarchii nas dzieli. Pan ma handicap 3, ja kiedyś miałem 16, a to jest różnica jak między generałem i podporucznikiem. Może zacznijmy od tego handicapu, bo to przedziwna konstrukcja.

Bardzo szlachetna i piękna. Golf zresztą w każdym aspekcie jest taki, a system handicapów stanowi tego fundament. Otóż klasyczne pole golfowe ma 18 dołków, w których trzeba umieścić piłeczkę uderzaną różnymi kijami. Zwykle dla przejścia całego pola norma wynosi 72 uderzenia. To jest limit dla zawodników. Słabsi gracze mają limity wyższe. Generalna zasada jest taka: im lepiej grasz, tym bardziej obniża się handicap. Rośnie wtedy, kiedy grasz gorzej. Takie jest założenie golfowych zasad fair play.

To tak jakby Iga Świątek w każdym gemie oddawała przeciwniczce dwie piłki i zaczynała nie od stanu 0:0, tylko od 0:30. Nie ma żadnych prób uproszczenia tych reguł?

Jeszcze nikomu chyba to do głowy nie przyszło. Piękno golfa polega na tym, że jest to sport, który od stuleci kieruje się żelaznymi zasadami spisanymi w książce „Rules of Golf”.

Brzmi to jak wyidealizowana misja polityka czy wizja marzyciela biznesowego…

Gdyby polityka i biznes kierowały się takimi zasadami, żylibyśmy w raju. Golf je ustalił i utrzymuje. Dlatego wiele milionów ludzi na świecie z takim przekonaniem i radością go uprawia.

Golfiści w Polsce często słyszą kwaśne uwagi typu: „golf jest zajęciem dla starszych panów, którzy pochodzą po trawie, a później znikają w domu klubowym na whisky i cygara”, „nudna gra, nic się nie dzieje”, „trzeba by mieć dużo czasu i pieniędzy – normalnych ludzi na to nie stać”. Co na to można odpowiedzieć?

Zacznę od ostatniej – sprawy kosztów uprawiania golfa. Każda dyscyplina sportu wymaga wydatków, nawet na jogging trzeba kupić porządne buty, jakiś strój, przydałby się też zegarek mierzący puls. Golf jest sportem dla wszystkich. Dobrym przykładem jest potęga golfowa USA. Tam są kluby golfowe, w których wpisowe przekracza milion dolarów, ale też mnóstwo ogólnodostępnych pól lub takich, gdzie za grę płaci się nominalne 10 czy 15 dolarów.

Wydatki na sprzęt golfowy nie są wielkie. Buty kosztują od 180 zł, strój (spodnie, koszulka, bluza) niewiele więcej. Komplet kijów golfowych to wydatek od 1700 zł, ale można je wypożyczyć lub kupić na początek mniejszy zestaw. Inne koszty: 40 piłek do treningu 15–35 zł, oplata za grę (dziewięć dołków) ok. 150 zł, za lekcję z trenerem 100–500 złotych. Niewiele, jeśli porównać to z późniejszymi emocjami i korzyściami: czynny odpoczynek, zdrowie, miłe towarzystwo, poczucie świetnie spędzonego czasu.

Golf daje atrakcyjne perspektywy dla ludzi młodych. Bo jeśli ktoś zacznie wyróżniać się przy pierwszych krokach, na pewno zostanie dostrzeżony, pomogą mu właściwi ludzie, sfinansują, ułatwią. A amatorzy będą mieli satysfakcję z rosnących osiągnięć. Kandydaci na zawodowców zaczną grać w coraz wyżej notowanych turniejach, a później wypłyną na szerokie wody prestiżowego, elitarnego i doskonale opłacanego golfa profesjonalnego. W tych czasach narastającej samotności golf jest też wspaniałym mechanizmem towarzyskim. Na polu czy w domu klubowym spotyka się wielu ludzi. Mogą różnić się wszystkim; zawodem, pozycją społeczną, pieniędzmi, ale golfowa pasja niweluje te nierówności. Jest o czym rozmawiać, wymieniać się wspomnieniami, w domu klubowym zjeść obiad.

Czytaj więcej

Plus Minus

Ameryka nie dała azylu Miłoszowi gejowi

„Miłosz w Kalifornii” Cynthii L. Haven uświadamia, że naszego poetę w Ameryce uważano jednocześnie za komunistę i konserwatystę, katolika i homoseksualistę.

I załatwić wielki interes przy tej okazji…

Są to mity, które ktoś kiedyś puścił w obieg i zdumiewająco długo się utrzymują. Kontrakty podpisuje się w biurach firm czy kancelariach prawnych, nie przy whisky po zakończonej grze. Natomiast jedno jest prawdziwe i ważne. Networking, czyli sieć znajomości, nawet przyjaźni, jakie ludzie o podobnych zainteresowaniach z sobą nawiązują. Czasami rzeczywiście small talk w miłych warunkach jest początkiem czegoś znaczącego, ważnego. W tym pędzącym naprzód świecie, w którym ludzie nie mają dla siebie czasu i komunikują się, klikając w klawiaturę, kilka godzin spędzonych razem na polu golfowym to miło wspominane zdarzenie. Przy kolejnych spotkaniach, także biznesowych, łatwiej jest przyjaźnie rozmawiać. Tworzy się specyficzny, miękki kapitał golfowy. Bardzo cenny i pomocny.

Golf to również gigantyczny biznes wpływający bezpośrednio na rozwój całej gospodarki.

I to jeszcze jak wpływający! Marbella na południu Hiszpanii 50 lat temu była prowincjonalną, małą miejscowością nadmorską, jedną z wielu na wybrzeżu Morza Śródziemnego. Potem zaczęto tam budować pola golfowe, a dzisiaj jest ich tam ponad 70. W całym pasie od Gibraltaru do Malagi rozwinęła się turystyka. Kwitnie sektor nieruchomości. To jest gigantyczna fabryka pieniędzy dla regionu i Hiszpanii. W tej chwili skutecznie konkurująca z południem Francji. Bo podkreślmy, że golfiści nieustannie podróżują. Gra na coraz innych polach jest dla nich atrakcyjną przygodą. Porównują warunki, kolekcjonują wrażenia, zawierają nowe znajomości, mieszkają w dobrych hotelach, chodzą do dobrych restauracji, robią zakupy. Chętnie wydają pieniądze.

Dzisiaj bardzo troszczymy się o przyrodę, a pola golfowe są enklawami troski o środowisko, oazami zieleni i czystej wody. Wiele pól golfowych ma własne hotele lub budowane wokół osiedla, w których mieszkają golfiści podczas sportowych przyjazdów i które można wynajmować. Duży, elegancki, bardzo ekologiczny biznes, który wszystkim dobrze służy.

No dobrze, a co z tą rzekomą nudą? Na świecie transmisje zawodów golfowych chyba przebijają popularnością wyścigi Formuły 1, a u nas po prostu ich nie ma…

Prawo rynku. Nie ma popytu, nie ma podaży. Żeby fascynować się golfem przed telewizorem trzeba przynajmniej trochę wiedzieć, jakie są reguły i o co w nich chodzi. Ktoś, kto nic nie wie o szachach, ma prawo zasnąć po kwadransie ich oglądania. Curlingu, a jest to dyscyplina olimpijska, też nie ogląda nikt, kto nie wie, o co chodzi w tym dziwnym sporcie. Trzeba po prostu zacząć prezentować golf, wyjaśniać przystępnie i przyjaźnie dla widzów jego historię, zasady, przypominać najważniejszych i najsłynniejszych ludzi świata zakochanych w tym sporcie. Dlatego zapraszam do obejrzenia PGA Tour czy innych mistrzowskich turniejów. Atmosfera wielkiego wydarzenia, mnóstwo entuzjastycznych widoków. Zmaganie gigantów – dżentelmenów z wielkimi pieniędzmi w tle.

Czuje się w tym silne napięcie rywalizacji, bez brutalnej walki. Nie ma gestów złości czy rozpaczy po nieudanym zagraniu, jakie występują gdzie indziej. Nikt nie wali kijem w trawę koło dołka, kiedy piłeczka minie go o milimetry. Nie ma zaciśniętych pięści i groźnych okrzyków. Publiczność oklaskuje efektowne zagrania, ale nigdy nie gwiżdże przy nieudanych. W obu przypadkach uśmiecha się do grających. Widzowie wiedzą, że uczestniczą w twardej rywalizacji najlepszych, toczonej z zachowaniem jasnych przepisów gry, zasad wzajemnego szacunku, etyki i elegancji. Po prostu taki jest golf.

Jeszcze tylko problem „golf – sport lubiany przez bogaczy”. To na pewno jest prawdziwe stwierdzenie, które może odstraszać ludzi średnio zamożnych.

W Polsce ludzi bogatych traktuje się podejrzliwie i nikt ich nie lubi. Politycy prowadzą przeciwko nim swoje krótkowzroczne gierki. Wskutek tego sporo Polaków potępia przedsiębiorców, którzy tworzą to, co jest dla dobrobytu najcenniejsze: miejsca pracy i pieniądze na wszystko. Mam nadzieję, że wkrótce znajdzie się odważny i mądry polityk, który zacznie skutecznie ten absurd zwalczać.

Bogaci ludzie lubią grać w golfa. Miliarderzy nie rzucają kulą, nie uprawiają sportów walki, rzadko grają w ping-ponga i żaden nie skacze na nartach. Natomiast w golfa grają wszyscy bądź prawie wszyscy. Zapisują się do klubów z kolosalnym wpisowym. Takie kluby są zamknięte, z jednym wyjątkiem. Jeśli ktoś odniósł sportowy sukces w golfie na dużą skalę, nie tylko każdy klub chętnie zaprasza taką gwiazdę, ale płaci mu sowicie za pokazową grę. Najlepsi golfiści dostają 300–500 tysięcy dolarów, czyli tyle, ile bierze były prezydent Barack Obama, kiedy przemawia na uroczystej kolacji liderów biznesu.

Golf to gigantyczny biznes, jak też pewna prawidłowość, którą widać w statystykach. Najpopularniejszy jest w krajach dobrze zorganizowanych, potężnych gospodarczo, z silnym i powszechnie stosowanym prawem. Może warto spróbować ustalić jakiś wzór?

Golf jest współtwórcą rozwoju i dobrobytu. To bardzo daleko idące stwierdzenie, ale pewne zestawienia są zaskakujące. Przygotowałem interesujące porównania Polski i innych krajów pod kątem golfa. Jest gorzej, niż się spodziewałem. Dania (sześć razy mniej ludności niż Polska) ma 346 klubów golfowych i 154 tys. grających. Finlandia (trochę mniej mieszkańców od Danii) to 191 klubów golfowych i 157 tys. grających, a PKB na głowę mieszkańca dwa razy większe od polskiego. Załamała mnie Islandia, gdzie klimat dla golfa jest taki sobie, ale na 382 tys. mieszkańców aż 45 tys. gra w golfa i ma do dyspozycji 75 pól, a PKB na jednego Islandczyka jest dwa i pół raza większe niż w Polsce.

Statystyki są nużące, ale pouczające. Na świecie jest ok. 40 tys. pól golfowych i 66,6 mln ludzi systematycznie grających. Rekord bije oczywiście Ameryka z ponad 16 tys. pól. Daleko za nią jest Japonia – ponad 3 tys., dalej Kanada i Wielka Brytania – odpowiednio 2600 i 2200 pól. Sąsiadujące Czechy mają ponad 100 pól golfowych i 60 tys. systematycznie grających. A Czechów jest 3,7 raza mniej niż Polaków, choć PKB na głowę mają od nas wyższe. Polska zaś to 23 pola 18-dołkowe, regularnie gra ok. 7 tys. ludzi.

Zatem golf nie jest tylko dla bogatych. Jednocześnie to na pewno jest „bogaty” sport.

Potrafi zadbać o swoich bohaterów. Życiowy dorobek finansowy najlepszych golfistów jest naprawdę imponujący. Rekord należy do słynnego Tigera Woodsa. Ten 48-latek zarobił dotychczas na golfie 1,1 mld dolarów, a ma ciągle przed sobą spory szmat kariery. Gdziekolwiek się pojawi, każdy jego krok śledzą kamery i oklaskują tysiące ludzi. Inni czołowi gracze zgromadzili majątki po kilkaset milionów dolarów.

Wielkimi turniejami zarządza kilka organizacji, z których każda ma „Tour” w nazwie. Sponsorzy ustawiają się do nich w kolejce, więc pula nagród pierwszych 25 turniejów na liście wynosi od 9 do 25 mln dolarów. Zwycięzcy dostają od 1,5 do 4,5 mln dolarów. Oczywiście znacznie więcej wpływa na ich konto od sponsorów, którzy dzięki gigantycznej widowni telewizyjnej mają silne bodźce do sponsorowania graczy i wydarzeń. Przykładowo – tegoroczna pula nagród słynnego amerykańskiego PGA Tour wynosi 400 mln dolarów.

Amerykańska PGA Tour nie tylko wysoko honoruje zwycięzców, ale dba o wszystkich uczestników turniejów. Ci, którzy nie wchodzą do finału, otrzymują 5000 dolarów zwrotu kosztów. Nie ma chyba jednak zawodowca, który by przy 20–30 turniejach rocznie nie znalazł się kilka razy w finale. Wtedy wypłaty są już bardzo hojne. W tym dobrobycie uczestniczą też caddies, tzn. panowie noszący torby z kijami. Są bardzo ważnym wsparciem zawodnika, zarabiają 1500–3000 dolarów tygodniowo i dodatkowo premie 5–10 proc. nagrody dla gracza.

W 1992 r. uczestniczyliśmy, nie znając się jeszcze wtedy, w wielkim wydarzeniu. Otwierano pierwszy w Polsce klub golfowy Amber Baltic w Międzyzdrojach. Wtedy rozpoczęła się pańska fascynacja golfem, a ja utwierdziłem się w przekonaniu, że i w tej dziedzinie przechodzimy ze Wschodu na Zachód. Obydwaj myśleliśmy, że golf rozwinie się w Polsce błyskawicznie. Myliliśmy się. Czy ma pan jakąś teorię – dlaczego?

Nie mam, chociaż jestem ogromnie zdumiony i nie mniej rozczarowany, że panuje u nas taka golfowa nędza. Przecież to jest sport skrojony na miarę psychiki i temperamentu Polaków. Każdy gra indywidualnie. Odpowiada za siebie. Decyduje o działaniach, które przyniosą lepszy lub gorszy wynik. Ten sport jest grą wymagającą nieustannej obserwacji i analizy warunków pogody, przede wszystkim wiatru, ale także temperatury i wilgotności powietrza. Przy uderzeniach na odległość 150–200 metrów twarda piłeczka zachowuje się jak ministatek powietrzny. Reaguje przede wszystkim na wiatr, ale też na stan powietrza. W suchym i gorącym leci wyżej, więc dalej i bardziej prosto. Wilgoć w powietrzu spowalnia ten ruch, co zmniejsza zasięg. Trzeba też pamiętać o jakości trawy i podłoża na fairwayu [obszar pola golfowego ze skoszoną trawą – red.] po drodze. W pewnych miejscach piłeczka podskakuje i przesuwa się naprzód, w innych spada i zostaje na miejscu. Wszystko trzeba ocenić i wnioski zastosować. A my przecież kochamy postępować według własnych zamiarów, nie lubimy, jak ktoś nam daje jakieś wskazówki, chcemy być zawsze panami sytuacji. W golfie możemy nimi być.

Zamiast jeździć daleko do Międzyzdrojów, wybudował pan Rosa Golf Club w Konopiskach nieopodal Częstochowy. Pole klasy mistrzowskiej, interesujące dla wytrawnych golfistów, ale też i początkujących, którzy mogą tam trenować. Wynajmujecie sprzęt, kije, piłki. Są instruktorzy. Wielki projekt zrealizowany z rozmachem. Idzie jak burza?