A jednak wrzesień 1939 roku to nie tyko klęski. To również dobrze poprowadzona kontrofensywa nad Bzurą, powstrzymanie kolumny pancernej pod Mokrą, a wreszcie zasługująca na szerszą popularyzację historia 10. Brygady Kawalerii. W 80. rocznicę wybuchu II wojny światowej Muzeum Historii Polski chce przypomnieć postać dowódcy, który w całej swojej karierze nie przegrał ani jednej bitwy. We wrześniu 1939 roku dowodzona przez Stanisława Maczka – wówczas jeszcze pułkownika – 10. Brygada Kawalerii dzięki skutecznej taktyce zdołała osłonić przed wojskiem niemieckim Armię „Kraków". Brygada odnosiła sukcesy w walce z wrogiem, ale musiała się ewakuować na Węgry ze względu na załamanie się całego polskiego frontu.
Ani Maczek, ani jego żołnierze nie dali jednak za wygraną. Przedostawszy się do Francji, Stanisław Maczek, awansowany do stopnia generalskiego, stworzył 10. Brygadę Kawalerii Pancernej i stanął na jej czele. Po klęsce Francji w 1940 roku i ewakuacji do Wielkiej Brytanii objął dowodzenie utworzoną na Wyspach 1. Dywizją Pancerną. Jednostka – począwszy od D-Day w Normandii w czerwcu 1944 roku – brała udział w wyzwalaniu spod niemieckiej okupacji kolejnych miejscowości zachodu Europy. Szczególnie ciepło o żołnierzach 1. Dywizji Pancernej pamięta się w holenderskiej Bredzie, której 75. rocznica wyzwolenia będzie obchodzona 29 października tego roku.
Przygotowana przez Muzeum Historii Polski wystawa „Generał Stanisław Maczek i jego żołnierze" przypomina obie ważne rocznice związane z Maczkiem – początek szlaku bojowego 10. Brygady Kawalerii we wrześniu 1939 roku i 75. rocznicę uczestniczenia w wyzwalaniu zachodniej Europy, w tym zwłaszcza Bredy, przez 1. Dywizję Pancerną. Chcemy przypomnieć nie tylko dokonania Maczkowców, ale przede wszystkim codzienne perypetie tych żołnierzy – osób znanych z imienia i z nazwiska, z ich pozostawionymi nad Wisłą planami, z marzeniami i emocjami, tęskniących za najbliższymi. Oddajemy głos im samym, przywołując spisane i nagrane relacje. Sięgamy również do fotografii, z których część jest publikowana po raz pierwszy, oraz do unikatowych filmów. Widzowie będą też mogli się zapoznać z twórczością artystów, którzy znaleźli się w składzie dywizji. Ich twórczość niejednokrotnie pomagała żołnierzom przetrwać dłużące się dni z dala od bliskich, w oczekiwaniu na walkę, a także najtrudniejsze chwile na froncie.
PLUS MINUS
Prenumerata sobotniego wydania „Rzeczpospolitej”:
tel. 800 12 01 95
