Jak chiński System Zaufania Społecznego wpłynie na polskie firmy

Polskie firmy powinny zwrócić szczególną uwagę na weryfikację swoich chińskich partnerów biznesowych, już nie tylko pod kątem badania jakości produkowanych towarów czy zgodności ich działania z prawem, ale również ich ratingu w Systemie Zaufania Społecznego.

W bazach danych

Wdraża się obecnie w Chinach system monitorowania i oceny zachowań obywateli pod kątem zgodności z prawem i zasadami współżycia społecznego. Opiera się on na bazach danych, do których trafiają informacje z wszelkiego rodzaju rejestrów państwowych, sądów, organów administracji publicznej, ale również z monitoringów miejskich czy aplikacji mobilnych.

Czytaj także: Jakie są podatkowe konsekwencje biznesu za Odrą

W założeniu chodzi o zbudowanie społeczeństwa o wysokim poziomie zaufania, w którym osoby i organizacje będą przestrzegać prawa oraz pozaprawnych standardów życia społecznego.

Dokonuje się tego, przypisując obywatelom oceny społeczne na podstawie ich zachowania, które bezpośrednio przekładają się na ułatwienia lub niedogodności w życiu codziennym.

Wysokie oceny ułatwiają dostęp do wszelkiego rodzaju świadczeń publicznych, niskie oceny utrudniają dostęp do świadczeń, rynku mieszkaniowego czy kredytowego.

Rozwijany System Zaufania Społecznego swoim zasięgiem obejmuje również wszystkie spółki zarejestrowane w Chinach, w tym podmioty zagraniczne. Działalność firm jest stale monitorowana pod kątem zgodności z prawem i pozaprawnymi normami współżycia społecznego.

Rating firm, także polskich

Punktacja przgoedsiębiorstwa obejmuje informacje o przestrzeganiu prawa, niezaleganiu z płatnością podatków czy wdrażaniu polityk rządowych. Ocenie podlegają również prowadzone w przeszłości projekty, szczególnie te związane z sektorem publicznym. Kontroli poddawane są między innymi roczne sprawozdania finansowe. Dodatkowym elementem jest ocena posiadanych przez firmę licencji, dbałości o środowisko naturalne, przestrzegania praw pracowników, a także działalności w Internecie (szczególnie w zakresie e-commerce).

Firmy niespełniające wymogów i posiadające niski wynik punktowy w ratingu mogą znaleźć się na tzw. czarnej liście. Może się przełożyć na ich bieżącą działalność, w tym ograniczyć dostęp do kapitału na rynku, możliwości udziału w zamówieniach publicznych czy korzystanie z pomocy publicznej.

Pojawienie się danej firmy na czarnej liście ma również konsekwencje dla jej partnerów biznesowych, ponieważ utrzymywanie relacji biznesowych z taką spółką obniża rating współpracujących z nią podmiotów.

System Zaufania Społecznego obejmuje bezpośrednio wszystkie firmy zarejestrowane w Chinach, zarówno krajowe, jak i zagraniczne. Pośrednio natomiast może mieć wpływ na wszystkie przedsiębiorstwa, których działalność związana jest z Chinami w zakresie, w jakim ich partnerzy biznesowi w Chinach objęci będą tym systemem.

Polska firma posiadająca przedstawicielstwo, oddział lub spółkę córkę w Chinach będzie objęta bezpośrednio Systemem i będzie musiała w tym zakresie zapewnić zgodność swojej działalności z jego wymaganiami. Od uzyskanej oceny mogą bowiem zależeć omawiane wcześniej udogodnienia, lub też ograniczenia w dostępie do rynku chińskiego.

Do polskiej firmy nieprowadzącej stałej działalności w Chinach, a jedynie importującej stamtąd towary, System będzie miał zastosowanie pośrednie. Objęci nim zostaną chińscy dostawcy polskiego importera, a to oznacza, że ich pozytywny lub negatywny rating będzie wpływał na ewentualny przyszły rating polskiej firmy (gdyby ta zdecydowała się na obecność w Chinach).

System Zaufania Społecznego jest nadal tworzony, dlatego na obecnym etapie nie jest jeszcze przesądzone, jakie wymogi będzie on nakładał na podmioty z branż technologicznych, szczególnie w zakresie obowiązku przekazywania danych użytkowników do rejestrów prowadzonych przez Państwo.

Kwestia ta może być szczególnie istotna dla firm z branż takich jak IT i gaming, czy też dla dostawców usług technologicznych, którzy zarządzają dużą ilością wrażliwych danych użytkowników, w tym często dotyczących ich zachowań konsumenckich.

Jeszcze nie skonsolidowany

Korporacyjny System Zaufania Społecznego będzie miał istotny wpływ na funkcjonowanie i rozwój firm działających w Chinach. Nie jest on jeszcze skonsolidowany, a odpowiednie rejestry i ratingi firm prowadzone są przez różne organy administracji publicznej. Dlatego też, na obecnym etapie ważne jest, aby przedsiębiorstwa prawidłowo ustaliły, które organy administracji publicznej prowadzą ich rating oraz określiły swoje obowiązki związane z wprowadzanym Systemem. Jakie więc kroki mogą podjąć polskie firmy działające w Chinach?

Przede wszystkim ustalić ramy regulacyjne obowiązujące na obszarze i w sektorze swojej działalności. Ponieważ System nie jest jeszcze ujednolicony na poziomie krajowym, regulacje mające wpływ na rating przedsiębiorstw mogą różnić się w zależności od prowincji lub miasta, bądź też branży, w której firma działa (inne dla branży farmaceutycznej, a inne dla żywnościowej).

Poza ramami regulacyjnymi istotne jest również poznanie faktycznych oczekiwań organów administracji publicznej względem przedsiębiorstw działających na obszarze lub w sektorze podlegającym danemu organowi.

Kolejnym krokiem powinna być weryfikacja partnerów biznesowych. Współpraca z firmami posiadającymi niski rating obniża bowiem ocenę ich kontrahentów, kluczowe jest zatem zbadanie ratingu chińskich partnerów biznesowych w ramach Systemu Zaufania Społecznego.

Rekomendowanym przez nas działaniem jest również przeprowadzenie audytu wewnętrznego w przedsiębiorstwie, mającego na celu sprawdzenie, czy informacje, które zostaną przekazane organom, pozostają w pełnej zgodności z przepisami.

Oznacza to, że firmy muszą upewnić się, że ich wewnętrzne procesy i struktury są skonfigurowane w sposób pozwalający na efektywne stosowanie się do wymogów Systemu Zaufania Społecznego, zabezpieczając podmiot przed negatywnymi ocenami i sankcjami. Taki audyt pozwoli też ustalić, czy obowiązujące w firmie procedury są wystarczające, czy też należy wdrożyć nowe procedury zapewniające zgodność z wymaganiami Systemu.

Ostatnim krokiem są już działania naprawcze po uzyskaniu niskiej oceny w Systemie Zaufania Społecznego. Wdrożenie programu naprawczego, który pozwoliłby na podniesienie poziomu punktowego trwa zazwyczaj od jednego do trzech miesięcy. Jeśli jednak firma znajdzie się na czarnej liście, wyjście z niej może zająć nawet od dwóch do pięciu lat.