Mikołaj Drozdowicz: Dajmy władzy jeszcze jeden rok

W cieniu epidemii toczy się spór, czy wybory prezydenckie powinny się odbyć w konstytucyjnym terminie 10 maja 2020 r. Pomimo ekstremalnych warunków obóz władzy uparcie opowiada się za ich przeprowadzeniem. Stanowisko to można uznać za nadużycie władzy i złamanie zasad demokracji. Obecnie jedynie urzędujący prezydent może efektywnie prowadzić kampanię. Nie chodzi o to, aby prezydenta izolować i zabronić mu wystąpień. Rzecz w tym, że żaden z pozostałych kandydatów nie może w tym czasie prowadzić kampanii. Zasada równości jest zatem złamana.

Jeżeli jednak PiS zdecyduje się na przeprowadzenie wyborów 10 maja, będzie to dowód demoralizacji obozu władzy, a skutki mogą być zabójcze.

Nie wiem, jakie jest realne zagrożenie epidemią, nie znam się na wirusach. Być może większość ludzi nie zdaje sobie sprawy ze skali zagrożenia, a być może jesteśmy świadkiem nieuzasadnionej paniki. Wiem jednak, że statystyki włoskie wskazują, iż średnia wieku osób zmarłych to ok. 80 lat, przy czym są to osoby dodatkowo obciążone licznymi chorobami. Średnia wieku osób, u których wykrywa się wirusa, to ok. 60 lat. Czy to oznacza, że młodsi nie są podatni na zakażenie? Nie, oznacza to, że ogromna część przypadków zakażenia nie jest raportowana.

Z tych statystyk można wnioskować, że ludzie młodsi też się zakażają, tyle że przechodzą infekcję w sposób łagodny czy wręcz niezauważony. Nie zgłaszają się do szpitala, nie robi się im testów, a w konsekwencji statystyki wskazują, iż choroba dotyka głównie ludzi starszych. To właśnie seniorzy powinni być izolowani i to na nich powinny skupić się wysiłki rządu, aby zapewnić im przetrwanie, dopóki epidemia nie wygaśnie lub też ludzkość nie znajdzie remedium farmakologicznego.

Stan wyjątkowy faktów

Od dłuższego czasu PiS przygotowuje się do wyborów, mobilizując głównie ludzi starszych. To do nich jest przecież adresowany program wypłaty dodatkowej emerytury. To oczywista zachęta do udania się tej grupy społecznej na wybory. Wielu seniorów w poczuciu wdzięczności dla władzy i w duchu odpowiedzialności za państwo uda się zapewne głosować i zarazi się, podczas gdy Andrzej Duda wygra w I turze.

Stanowisko opozycji jest jasne: obecnie wybory nie powinny się odbyć. Tyle że opozycja domaga się wprowadzenia stanu wyjątkowego, albowiem zgodnie konstytucją w czasie stanu nadzwyczajnego oraz w ciągu 90 dni po jego zakończeniu nie mogą być przeprowadzane żadne wybory.

Tymczasem rząd na podstawie konstytucyjnie wątpliwych przepisów zdążył już wprowadzić w Polsce faktyczny stan wyjątkowy. Ograniczone zostały prawa i wolności obywatelskie, m.in. wolność prowadzenia działalności gospodarczej, wolność zgromadzeń, sprawowania kultu religijnego, a nawet wolność przemieszczania się. Jednocześnie niektórzy przedstawiciele obozu władzy sugerują, że decyzja o przesunięciu wyborów może zapaść w późniejszym terminie. Czyli być może konstytucyjny stan wyjątkowy będzie wprowadzony.

Problem w tym, że wprowadzenie stanu wyjątkowego nie tylko legitymizuje ograniczenia niektórych praw i wolności, ale także pozbawia państwo narzędzi obronnych. Zgodnie z konstytucją stan wyjątkowy może trwać maksymalnie 150 dni. Jeżeli kryzys się przedłuży lub powtórzy, jeżeli sytuacja się pogorszy, nie będzie już żadnych możliwości ustrojowego przeciwdziałania kataklizmowi.

Odłóżmy wybory o rok

W tej sytuacji jedynym sensownym posunięciem jest natychmiastowe zgłoszenie projektu ustawy konstytucyjnej przedłużającej obecną kadencję prezydenta. To temat do szybkiej dyskusji, uwzględniającej głosy ekspertów epidemiologów. Niewykluczone, że obóz władzy przychyliłby się do takiego rozwiązania. W końcu to Andrzej Duda, kandydat PiS, miałby ustawową gwarancję przedłużenia swojej prezydentury być może nawet o rok.

Taka ustawa nie modyfikowałaby w sposób trwały konstytucji, a jedynie zmieniałaby jednorazowo kadencję prezydenta. Termin wynikający z konstytucji można bowiem zmienić wyłącznie w trybie przewidzianym dla zmiany konstytucji. Projekt ustawy o zmianie konstytucji może przedłożyć co najmniej 1/5 ustawowej liczby posłów, Senat lub prezydent RP. Zgodnie z art. 235 ust. 3 konstytucji pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie konstytucji może odbyć się nie wcześniej niż 30. dnia od dnia przedłożenia Sejmowi projektu ustawy. Żeby zdążyć przed 10 maja, trzeba działać niezwłocznie.