Jak oceniać kondycję szpitali publicznych

W opracowanie tegorocznej metodologii oceny szpitali do rankingu „Liderzy zarządzania”, w ramach Rady Programowej, zaangażowani zostali najwybitniejsi eksperci w polskiej ochronie zdrowia, tj. prof. Jarosław Fedorowski, prezes Polskiej Federacji Szpitali, dr Jerzy Gryglewicz, ekspert rynku medycznego Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia, Dorota Gołąb-Bełtowicz, ekspertka Ogólnopolskiego Związku Pracodawców Szpitali Powiatowych, oraz przedstawiciele BFF Banking Group w Polsce: Radosław Moks, członek zarządu, i Renata Ostrowska, manager ds. oceny ryzyka. Celem rady było takie dostosowanie dotychczas stosowanych wskaźników, aby jak najlepiej odzwierciedlały kondycję polskich publicznych placówek ochrony zdrowia.

Foto: Marian Zubrzycki/FOTORZEPA

Ubiegłoroczna gala. Dobry czas na ekspercką dyskusję

Zeszłoroczna gala rozdania nagród w rankingu „Liderzy zarządzania – najlepiej zarządzane szpitale publiczne według BFF Banking Group” była też doskonałą okazją do konstruktywnej dyskusji w gronie ekspertów na temat wyzwań stojących przed polską służbą zdrowia oraz rozwiązań, które mogą poprawić jej efektywność.

Paneliści: prof. Jarosław Fedorowski, prezes Polskiej Federacji Szpitali; dr Marek Migdał, dyr. Instytutu „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka”; Dorota Gołąb-Bełtowicz, ekspertka Ogólnopolskiego Związku Pracodawców Szpitali Powiatowych i z-ca dyr. ds. finansowych Szpitala Specjalistycznego im. Stefana Żeromskiego SP ZOZ w Krakowie; Piotr Kagankiewicz, dyr. nacz. Szpitala Powiatowego w Radomsku; Radosław Moks, członek zarządu BFF Banking Group w Polsce.

Decyduje wiele kryteriów

„Przyjazny szpital” to bardzo pojemne pojęcie. O tym, czy szpital jest przyjazny, decyduje opinia pacjentów, ale także opinie personelu. Szpital przyjazny to szpital, w którym bezpiecznie i komfortowo czują się pacjenci. To także szpital, w którym satysfakcję z pracy odczuwają jego pracownicy, co w dużej mierze przekłada się na zadowolenie pacjentów. Szpital przyjazny to także szpital dbający o środowisko naturalne, tzw. zielony szpital.

Jest wiele kryteriów, które o tym decydują – począwszy od subiektywnych odczuć pacjentów czy personelu, poprzez spełnianie standardów jakościowych zgodnych z wiedzą medyczną, a skończywszy na ocenie całości procesu diagnostyki i leczenia poszczególnych chorób według kanonów Value Based Healthcare.

Elementy, które należy wziąć pod uwagę przy ocenie szpitala, to po pierwsze – wyniki badań ankietowych pacjentów i pracowników. Po drugie – liczba skarg np. do rzecznika praw pacjentów czy samorządów zawodów medycznych. Po trzecie – wyniki ocen zewnętrznych, jak np. akredytacji. Ale ostatnio ważnym elementem jest także kwestia odpowiedzialnego gospodarowania energią i innymi zasobami przez szpital, co w języku angielskim świetnie określa słowo „sustainability”, a po polsku chyba najbliższa jest koncepcja zrównoważonego rozwoju.

Kluczowym obszarem jakości powinna być satysfakcja pacjenta

Przyjazny szpital przede wszystkim w sposób ciągły powinien wprowadzać rozwiązania poprawiające efekty w zakresie diagnostyki i leczenia.

Wszystkie działania w tym zakresie powinny być mierzone obiektywnymi wskaźnikami jakościowymi. Kluczowym obszarem związanym z jakością powinna być poprawa bezpieczeństwa i satysfakcji pacjenta przez rejestrowanie i monitorowanie zdarzeń niepożądanych.

W szpitalu należy także stworzyć motywujący system dla personelu medycznego, którego celem powinno być stałe podnoszenie kompetencji w celu poprawy jakości udzielania świadczeń opieki zdrowotnej.

Bardzo ważnym elementem jest wprowadzenie systematycznych szkoleń mających na celu wprowadzenie wysokich standardów w komunikacji i obsługi pacjentów. Ocena pobytu w szpitalu powinna być każdorazowo oceniana przez pacjentów poprzez wypełnianie kwestionariusza zawierającego szczegółowe pytania dotyczące kluczowych aspektów związanych z jakością leczenia i obsługi.

Oczekiwania leczącego i leczonego

Co decyduje o tym, że szpital jest „przyjazny”? Dyrektorzy skupią się na eksponowaniu nowoczesnej aparatury medycznej, kompetencji i doświadczenia zatrudnianych pracowników, skuteczności leczenia czy procedur ograniczania ryzyk zdarzeń niepożądanych. Dla pacjentów, co wykazują badania ankietowe, pojęcie „przyjazny” oznacza dobrą komunikację z personelem, brak bólu, komfortowe warunki pobytu, czystość, walory posiłków i coraz częściej – dostęp do internetu.

Dyrektorzy kierują się względami merytorycznymi i opierają się na wynikach badań wskaźnikowych. Wspierają się także standardami jakościowymi i dobrymi praktykami. Pacjenci z kolei kierują się subiektywnymi odczuciami.

Przyjazny szpital to taki, w którym zarządzający potrafi w swojej strategii dostrzec oczekiwania pacjentów i realizuje swoje zadania przy ich uwzględnieniu lub wręcz wyznaczeniu oczekiwań pacjentów jako priorytetu przy realizacji celów, strategicznych i bieżących, organizacji.

W ocenie powinniśmy się odnosić do wszystkich kategorii ważnych dla pacjentów i kierowników podmiotów. Szczególną uwagę należy zwrócić na obszary wspólne. To tutaj wypracowanie dobrych kompromisów jest gwarancją sukcesu.

Deficyt finansowy szpitali wzrośnie

W latach 2020 i 2021 obserwowaliśmy poprawę rentowności szpitali w Polsce. Było to pochodną przede wszystkim różnego typu dodatków związanych z przeciwdziałaniem rozprzestrzeniania się oraz zapobieganiem skutkom pandemii Covid-19. Podobny stan utrzymywał się jeszcze w I kw. 2022 r. Równolegle, w ostatnich latach istotnie zwiększały się koszty operacyjne publicznych jednostek ochrony zdrowia w Polsce. To wynik przede wszystkim wzrostów wynagrodzeń oraz kosztów materiałów i energii.

Wyższe przychody najczęściej nie były proporcjonalne do stale rosnących kosztów. Wskutek tego wynik finansowy szpitali pozostawał ujemny i generował redukcję kapitału własnego. Wyraźnie odczuwane teraz wzrosty kosztów cen energii oraz materiałów i presja płacowa negatywnie wpływają na ich wyniki finansowe oraz pogłębiają deficyt.