Tamara Łempicka: Życie jest jak podróż

Najwyższą cenę uzyskał „Portret Marjorie Ferry”, sprzedany przed dwoma laty na aukcji w londyńskim Christie’s za 16,4 mln funtów, czyli 82 mln zł. Natomiast w Muzeum Narodowym w Lublinie możemy teraz zobaczyć ponad 60 dzieł Tamary Łempickiej, w tym 42 obrazy olejne oraz rysunki i serigrafie.

W sumie zebrano ponad 200 obiektów, są też fotograficzne portrety Tamary Łempickiej, na których kreowała się na gwiazdę, jej biżuteria i artystyczne wyroby art déco oraz dzieła europejskiej awangardy i polskich formistów.

Obrazy pochodzą z europejskich i polskich kolekcji, najważniejsze z siedmiu publicznych muzeów we Francji, m.in. z Centrum Pompidou w Paryżu, z Orleanu, Nantes oraz z Muzeum Narodowego w Warszawie. A także z rąk prywatnych. Wśród nich jest duża grupa prac z Villi la Fleur Marka Roeflera, jednego z największych polskich kolekcjonerów Łempickiej.

Najlepszy okres

Większość prezentowanych obrazów powstała w najlepszym okresie Tamary Łempickiej w latach 20. i 30. XX wieku, gdy tworzyła w stylu art déco, łącząc nowoczesność z podziwem dla mistrzów renesansu. Charakteryzuje je synteza kubizującej formy i intensywna kolorystyka, a zarazem podziw dla klasycznego pojęcia piękna, ładu, harmonii, proporcji i rytmu.

– Wystawie towarzyszy charytatywna aukcja na pomoc dla uchodźców z Ukrainy – podkreśla Katarzyna Mieczkowska, dyrektorka lubelskiego muzeum. – Na licytację prowadzoną na profilu muzeum do końca czerwca trafiła limitowana grafika przekazana przez prawnuczkę artystki Marisę de Lempicka. Powstała w latach 80. na podstawie obrazu „Wiosna” z 1928 roku. Jest kwintesencją stylu artystki. Ciasny kadr wypełniają dwie modelki i kiście bzu. Całkowity dochód z jej sprzedaży zostanie przekazany Stowarzyszeniu Homo Faber z Lublina, zajmującemu się pomocą osobom uciekającym przed wojną na Ukrainie.

Na wystawie są legendarne obrazy, jak przywieziona z Centrum Pompidou „Młoda dziewczyna w zielonej sukience”, powstała w latach 1927–1930. Uosobienie ideału nowoczesnej kobiety, wcielenie zmysłowości i elegancji.

Z kolei „Tadeusz” – też z Pompidou – portret pierwszego męża Tamary. Artystka namalowała go w 1928 roku, tuż przed rozstaniem z nim. Rozczarowana rozpadającym się związkiem obrazu nie dokończyła, mężczyzna ma lewą dłoń tylko naszkicowaną. Ich miłość nie przetrzymała trudu emigracyjnego życia w Paryżu po ucieczce z ogarniętej rewolucją Rosji. Tadeusz popadł w depresję. To Tamara zarabiała malowaniem na utrzymanie rodziny.

Z Centrum Pompidou przyjechały także dwa wielkoformatowe portrety ich córki Kizette – na balkonie i w komunijnej bieli. Trzeci równie znakomity – „Kizette w różowej sukience” pochodzi z Musée d’Arts w Nantes.

Do bardzo znanych prac należą dwa portrety Iry Perrot – modelki, przyjaciółki i prawdopodobnie kochanki. W „Saint-Moritz” pokazała ją jako narciarkę w czerwonym golfie. Z kolei w „Kobiecie w niebieskiej sukience” jako mandolinistkę na tle nowojorskiego drapacza chmur. Prace te świadczą o talencie Łempickiej do kreowania ikonicznych portretów niczym wizerunki idoli.

Słynnego autoportretu Tamary Łempickiej w zielonym bugatti z 1928 roku, na którym wcieliła się w nowoczesną wyemancypowaną kobietę o stalowym spojrzeniu, nie dało się wprawdzie sprowadzić, bo znajduje się w prywatnej kolekcji w Stanach Zjednoczonych. Ale i on został na wystawie przywołany dzięki serigrafii z kolekcji Villi la Fleur.

Można za to obejrzeć nieszablonowy portret „Matki przełożonej”, przywieziony z muzeum w Nantes, której łzy uosabiają cierpienie całego świata. A jednocześnie obraz oddaje emocje przeżywającej kryzys samej Łempickiej w 1935 roku, gdy zaszyła się klasztorze pod Parmą i nawet myślała krótko o wstąpieniu do zakonu. Wkrótce jednak powróciła do malarstwa i rzuciła w wir kariery, sukcesów i burzliwego życia.