Co artyści powiedzą o władzy

Kongres Kultury rozpoczyna się niedługo po tym, jak rocznica wyborów 15 października nie przebiegła entuzjastycznie, zaś czas, kiedy Ministerstwem Kultury rządzi Hanna Wróblewska, obfitował w pytania, czy kultura straciła miliard z budżetu, dlaczego jest kłopot z KPO i czy trzeba będzie oddać pieniądze UE.

Zespoły protestowały przeciwko konkursom w Narodowym i Wielkim. Kontrowersje wywoływał tryb odwołań i nominacji w Muzeum Historii Polski, Instytucie Teatralnym czy ostatnio w PISF.

Co powie Holland?

Sesję debat plenarnych rozpocznie 7 listopada o godz. 12.30 debata „Siła wyobraźni. Jak odpowiedzieć na wyzwania współczesnego świata”. Debatować będą Agnieszka Holland, prof. Elżbieta Jabłońska, Dorota Masłowska, Jakub Skrzywanek i Jakub Stokalski. Gośćmi specjalnymi zdalnie będą Serhij Żadan, ukraiński poeta, który poszedł na front, oraz Tetiana Pyłypczuk, ukraińska sportsmenka. Ciekawe, co powie Agnieszka Holland, nieformalna liderka środowiska w ostatnich trudnych latach, której zwyczajem jest zwracanie uwagi na kardynalne błędy każdego rządu.

Tematy dziesięciu debat plenarnych zależały od Rady Programowej. Są w niej m.in. Agata Diduszko-Zyglewska, Barbara Frydrych, dyrektorka Biura Prezydenta ds. Kultury w Gdańsku, Alina Gałązka, dyrektorka finansowa Teatru Komuna Warszawa, Dominika Kawalerowicz, dyrektorka Wrocławskiego Instytutu Kultury, Zofia Król, redaktorka naczelna „Dwutygodnika”, Iwona Kurz, historyczka kultury zajmująca się problematyką ciała i gender, Paweł Łysak, reżyser, dyrektor Teatru Powszechnego w Warszawie, i Joanna Mytkowska, dyrektorka Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.

To osoby reprezentujące lewicę bądź KO, a niekojarzone ze Zjednoczoną Prawicą lub obecną opozycją. Uczestniczyć może jednak każdy. Wystarczyło się zarejestrować. Warto przypomnieć, że prawicowi i konserwatywni publicyści skrytykowali w 2011 r. Europejski Kongres Kultury we Wrocławiu, zanim się jeszcze rozpoczął. Potem zaś nie wzięli w nim udziału, chociaż wcześniejszy Kongres Kultury w Krakowie w 2009 r. zmienił się w jedną wielką krytykę polityki Donalda Tuska i zaowocował powstaniem ruchu Obywatele Kultury.

Jego głównym postulatem był 1 proc. dla kultury. Znalazł się on w Pakcie dla Kultury i w 2011 r. został podpisany przez rząd Donalda Tuska. Musiał przyjąć krytykę środowiska dotyczącą lekceważenia spraw sztuki i organizacji instytucji.

współKongres Kultury i kultura na marginesie?

Poza debatami plenarnymi zagadnienia 20 debat panelowych zostały wybrane w wyniku głosowania zarejestrowanych uczestniczek i uczestników. Zgłoszenia były dowolne. W wyborze tematów wzięły udział 1764 osoby spośród 3021 zarejestrowanych na współKongres, czyli 58 proc. wszystkich uprawnionych do głosowania.

Największe zainteresowanie odnotował temat „Jak zapobiegać nadużyciom władzy w instytucjach kultury?”. Ten temat można pewnie rozumieć dwojako – jako pokłosie rządów Zjednoczonej Prawicy, ale też wewnętrznych problemów środowiska związanych z przemocowością, z którą artystki i artyści, a nawet osoby nazywające się osobami artystycznymi, dyrektorki i dyrektorzy, niestety, są ostatnio kojarzeni.

Znamienne są tematy „Jak władze robią nas w… i co z tym zrobić”, „Kultura na marginesie. Dlaczego państwo polskie dyskryminuje instytucje kultury?”, „Czy można w sektorze kultury przezwyciężyć kod folwarku? Jak tworzyć kulturę współodpowiedzialności i zaangażowania”. Uwagę zwraca „Ile jeszcze ukradnie nam sztuczna inteligencja – AI?”.

Druga debata 7 listopada będzie nosić tytuł „Polityka kulturalna, jakiej potrzebujemy” i weźmie w niej udział m.in. ministra Hanna Wróblewska. Z kolei 8 listopada ministra dyskutować będzie w panelu „Jak finansować kulturę?”. Rozmowa obejmie potencjalne mechanizmy finansowe, także te związane m.in. z VAT, CIT czy podatkami lokalnymi i innymi opłatami, np. turystycznymi. Obecnie 80 proc. środków na kulturę znajduje się w samorządach. Również 8 listopada odbędzie się debata „Pracownice/pracownicy sztuki. Dlaczego wciąż potrzebujemy rozmów o płacach i warunkach pracy?”.

Emocje wzbudziły tematy związane z czytelnictwem – „Przyszłość bibliotek z punktu widzenia osób piszących książki” oraz „Książka dobrem kultury. Dlaczego mechanizmy wolnorynkowe nie wystarczają?”. Odbędzie się też dyskusja pod tytułem „Czego nie widać z Warszawy, czyli jak połączyć centralną perspektywę rozwoju kultury z tą regionalną i gminną?”. Uwagę zwraca kwestia „Ile jeszcze ukradnie nam sztuczna inteligencja – AI?”.

Czytaj więcej

Film

Ponad 1,3 mld zł na kulturę z Krajowego Planu Odbudowy. Kolankiewicz szefem FINA

Tomasz Kolankiewicz został dyrektorem Filmoteki Narodowej (FINA), zaś Aleksandra Szymańska Centrum Rozwoju Przemysłów Kreatywnych. Resort kultury ogłosił nabór wniosków na granty i stypendia z Krajowego Planu Odbudowy o wartości ponad 1,3 mld zł.

Druga debata pierwszego dnia będzie nosić tytuł „Polityka kulturalna, jakiej potrzebujemy” i weźmie w niej udział m.in. ministra Hanna Wróblewska. Z kolei drugiego dnia ministra dyskutować będzie w panelu „Jak finansować kulturę?”. Rozmowa obejmie potencjalne mechanizmy finansowe, także te związane m.in. z VAT, CIT czy podatkami lokalnymi i innymi opłatami, np. turystycznymi. Obecnie 80 proc. środków na kulturę znajduje się w samorządach. Również 8 listopada odbędzie się debata „Pracownice/pracownicy sztuki. Dlaczego wciąż potrzebujemy rozmów o płacach i warunkach pracy?”.

Listopadowy współKongres zakończy się 9 listopada „Debatą ministrów”, ponownie z udziałem Hanny Wróblewskiej oraz zaproszonych ministrów z innych resortów.