Koronawirus: Jak odstąpić od umowy? Czy dostanę zwrot wpłat?

Ustawa o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19 (...), czyli tzw. tarcza antykryzysowa, przewiduje także regulacje dotyczące jednej z najbardziej poszkodowanych – branży turystycznej.

Szczegółowy zapis ustawy przewiduje:

1) Wydłużenie terminu uzyskania przymiotu skuteczności odstąpienia od lub rozwiązania umowy o organizację imprezy turystycznej z powodu epidemii do 180 dni od dnia powiadomienia przez podróżnego o odstąpieniu od umowy przez podróżnego lub powiadomienia o rozwiązaniu umowy przez organizatora turystyki. Oznacza to, że o ten okres wydłuży się obowiązek organizatora turystyki do zwrotu podróżnemu poniesionych opłat i wpłat (art. 47 ust. 6 ustawy z 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych).

2)n Odstąpienie od umowy bądź jej rozwiązanie, o którym mowa, nie będzie skuteczne w przypadku wyrażenia przez podróżnego zgody na otrzymanie w zamian od organizatora turystyki vouchera do realizacji na poczet przyszłych imprez turystycznych w ciągu roku od dnia, w którym miała się odbyć impreza turystyczna. Wartość takiego vouchera nie może być niższa niż kwota wpłacona na poczet realizacji dotychczasowej umowy o imprezę turystyczną. Środki odpowiadające wpłatom na poczet realizacji umów o imprezy turystyczne podlegają ochronie na wypadek niewypłacalności organizatora turystyki.

Te zmiany budzą jednak duże wątpliwości.

Znikomy zasięg

Po pierwsze, zasięg regulacji może się okazać znikomy, ponieważ został ograniczony nie tylko przedmiotowo, ale i czasowo.

Ograniczenie przedmiotowe polega na tym, że okres 180 dni na uzyskanie przymiotu skuteczności odstąpienia od lub rozwiązania umowy o świadczenie usług turystycznych nadal będzie obejmować tylko sytuacje odstąpienia od umowy przez podróżnego przed rozpoczęciem imprezy turystycznej i rozwiązanie umowy przez organizatora turystyki. Całkowicie pominięte są pozostałe przypadki odstąpienia od lub rozwiązania zawartej umowy o świadczenie usług turystycznych, jak również przypadki żądania odszkodowania lub zadośćuczynienia za niezgodność realizacji umowy z jej treścią przy braku odstąpienia lub rozwiązania.

Bezpośredni związek

Po drugie regulacja – podobnie jak sama ustawa – odnosi się tylko do odstąpienia od umowy lub jej rozwiązania w bezpośrednim związku z wybuchem epidemii wirusa. Nasuwa to wątpliwości interpretacyjne, co w sytuacji, kiedy odstąpienie od umowy lub jej rozwiązanie było tylko pośrednio związane z tym wybuchem.

Ponieważ wykładnia językowa prowadzi do jednoznacznych i logicznych rezultatów, wydaje się, że trzeba przyjąć węższe rozumienie przepisu i wyłączyć spod obowiązywania regulacji te czynności odstąpienia od lub rozwiązania umowy, które były spowodowane np. wprowadzeniem nowych przepisów lub też wydaniem danych decyzji przez organy władzy publicznej.

Termin zwrotu

Po trzecie, nasuwa się wątpliwość, kiedy organizatorzy turystyki będą mogli skorzystać z uprawnienia do zwrotu wpłat przekazanych na Turystyczny Fundusz Gwarancyjny wynikającego z obecnych przepisów (art. 13 ust. 1 i 2 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych), ponieważ organizatorzy turystyki będą mogli przecież wystąpić o zwrot wpłat po odstąpieniu od umowy lub jej rozwiązaniu, a wprowadzane przepisy przewidują, że odstąpienie od umowy lub jej rozwiązanie we wskazanych przypadkach będzie stawało się skuteczne po upływie 180 dni.