Szansa na pozytywne zmiany na rynku pracy

Trzeba jak najszybciej opracować politykę imigracyjną ukierunkowaną na specjalistów z Ukrainy, Białorusi i Kazachstanu, oddzielić ubezpieczenie zdrowotne od statusu bezrobotnego i dać firmom więcej swobody w zwalnianiu pracowników – to niektóre z propozycji, jakie zgłaszali uczestnicy dyskusji podsumowującej sytuację na rynku pracy w 2014 r. i prognozy na 2015. Podczas debaty zorganizowanej w ramach cyklu „Śniadanie z Rzeczpospolitą" przedstawiciele pracodawców, związków zawodowych i rządu zgodzili się, że mijający rok był okresem pozytywnych zmian.

Strukturalne zmiany

– Widzimy od stycznia systematyczny spadek bezrobocia, mamy największą liczbę osób pracujących od 1989 r. i wzrost średniego wynagrodzenia. Wszystko to świadczy, że sytuacja zbliża się do równowagi, choć nie jest to jeszcze rynek pracownika – oceniała Monika Fedorczuk, naczelnik wydziału w Departamencie Funduszy Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej.

– To ogromny sukces, że udało się w ciągu jednego roku tak znacznie zmniejszyć poziom bezrobocia i dojść do poziomu zatrudnienia niewidzianego od lat – zgadzał się Tomasz Misiak, prezydent rady nadzorczej grupy Work Service, regionalnego potentata usług HR.

Jakub Borowski, główny ekonomista Credit Agricole Bank Polska i członek Rady Gospodarczej przy Premierze, chwalił podjęte w tym roku zmiany strukturalne na rynku pracy, w tym ustawę o promocji zatrudnienia czy oskładkowanie umów-zleceń. – Dobrze, że idziemy w kierunku stopniowej likwidacji dualizmu rynku pracy, choć zwiększa on elastyczność w sytuacji, gdy część rynku jest bardzo sztywna – oceniał Borowski.

O pozytywnych skutkach porządkowania polskiego rynku pracy mówił też Grzegorz Baczewski, dyrektor departamentu dialogu społecznego i stosunków pracy w Konfederacji Lewiatan. Przypominał, że wspólne stanowisko pracodawców i związków zawodowych pomogło wprowadzić w prawie zamówień publicznych zmiany ułatwiające walkę z zaniżaniem kosztów pracy i dumpingiem socjalnym.

Jak jednak zastrzegła Anna Reda-Ciszewska z Biura Eksperckiego przy KK NSZZ „Solidarność", wciąż pozostało wiele nierozwiązanych kwestii, w tym wysokie bezrobocie osób starszych i młodych. Pozostali uczestnicy dyskusji zgadzali się, że wyzwań na przyszły rok nie zabraknie. Tym bardziej że bezrobocie raczej pozostanie w 2015 r. dwucyfrowe.

Szansa w agencjach

Zdaniem Jakuba Borowskiego, choć są branże, gdzie już teraz trudno jest o pracowników, to stan równowagi (gdy pracodawcy zaczną odczuwać silniejszą presję płacową) osiągniemy dopiero w 2016 r., i to przy założeniu 3-proc. wzrostu PKB i utrzymania wzrostu inwestycji. Jednak nawet wtedy – zaznaczał Grzegorz Baczewski – rynek pracodawcy utrzyma się w tych segmentach rynku, gdzie pracownicy nie mają rzadkich zasobów umiejętności.

Tomasz Misiak duże szanse na poprawę na rynku pracy w nadchodzącym roku widzi we włączeniu prywatnych agencji do aktywizacji długotrwale bezrobotnych. – Projekt jest bardzo dobrze ekonomicznie opracowany przez Ministerstwo Pracy i jeśli program będzie dobrze funkcjonował, powstanie rynek wart rocznie 1–1,5 mld zł z nowymi miejscami pracy – podkreślał prezydent rady nadzorczej Work Service, dodając, że ramach grupy działa już Krajowe Centrum Pracy dedykowane do takich projektów.

– Kluczowe jest otoczenie prawne, gdzie można wiele rzeczy poprawić albo zepsuć – podkreślała Monika Gładoch, doradca prezydenta Pracodawców RP. Zwracała też uwagę na potrzebę rozwiązań prawnych dla małych pracodawców, by mogli obniżyć koszty zatrudnienia. Jak jednak ostrzegała Anna Reda-Ciszewska, pomysł pracodawców, by w małych firmach usunąć obowiązek podawania przyczyny wypowiedzenia, może zwiększyć liczbę oskarżeń o dyskryminację i lobbing.

Monika Gładoch ma z kolei pewne obawy z kierunkiem planowanych w 2015 r. zmian w kodeksie pracy. – Trzeba wybrać rozwiązania, które będą najmniej dotkliwe dla pracowników, bo pracodawcy sobie poradzą – podkreślała ekspertka, dodając, że bardzo ważną kwestią są też przepisy przejściowe dotyczące trwających już umów terminowych. Ubolewała, że projekt rządowy nie uelastycznił kwestii okresu wypowiedzenia umowy o pracę. – Pracownicy nie zawsze oceniają dłuższy okres wypowiedzenia jako walor – zaznaczała Monika Gładoch.

Tomasz Misiak zwracał uwagę, że coraz więcej osób o wysokich kwalifikacjach wybiera pracę na kontrakcie. – Jednak dla młodych ludzi i osób o niskich kwalifikacjach bardzo ważna jest stała umowa o pracę i dłuższy okres wypowiedzenia – mówiła Monika Fedorczuk.