Polska niechlubnym wyjątkiem. Poziom zadowolenia z życia nie rośnie

Poziom zadowolenia Polaków z życia od 2016 roku praktycznie się nie zmienił, choć polska gospodarka należała w tym okresie do liderów wzrostu gospodarczego. Nie pomogła nawet poprawa stanu zdrowia populacji.

Publikacja: 21.11.2023 08:00

Polska niechlubnym wyjątkiem. Poziom zadowolenia z życia nie rośnie

Foto: Bloomberg

W większości państw Europy Środkowo-Wschodniej, Azji Środkowej, Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej, w których działa Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju, przeciętne oceny satysfakcji z życia są dziś wyższe niż w 2016 r. Polska jest jednym z niechlubnych wyjątków: poziom zadowolenia z życia prawie się u nas nie zmienił. Wśród przyczyn tej stagnacji – co pozwala zrozumieć również regres u części sąsiadów Polski – mogą być wojna w Ukrainie oraz wysoka inflacja. To jeden z wniosków, do których prowadzi „Raport o transformacji”, flagowa publikacja EBOR-u.

Praca po covidzie

Ekonomiści z EBOR-u opisali wstępne wyniki z nowej rundy ankietowych badań wśród mieszkańców państw przechodzących proces transformacji, które cyklicznie prowadzą wspólnie z Bankiem Światowym. Sugerują one, że odsetek respondentów, którzy deklarują satysfakcję z życia, w większości państw, w których działa EBOR, jest wyższy niż w 2016 r., gdy przeprowadzone zostało poprzednie takie badanie. Stało się tak, choć już wtedy zniknęła luka satysfakcji między krajami EBOR a państwami rozwiniętymi. To oznacza, że różnica w poziomie zadowolenia między tymi pierwszymi a tymi drugimi zaczęła odzwierciedlać tylko różnice w poziomie rozwoju (mierzonym PKB per capita).

Czytaj więcej

Długa lista rekomendacji biznesu dla nowego rządu

– Dalszy wzrost satysfakcji z życia prawdopodobnie odzwierciedla rosnące dochody, korzystne zmiany na rynku pracy – w tym przesuwanie się pracowników ku przyjemniejszym zawodom, wymagającym wyższych kwalifikacji – oraz poprawę stanu zdrowia populacji – oceniają autorzy raportu. Zwracają uwagę na to, że na satysfakcję z życia wyraźnie wpływa czas dojazdu do pracy – ten zaś zmalał w następstwie pandemii, gdy upowszechniła się praca zdalna.

W pierwszej rundzie tego badania, z 2006 r., Polska należała do państw o najwyższym poziomie satysfakcji z życia wśród państw EBOR-u (z zastrzeżeniem, że instytucja ta działała wtedy głównie w krajach postkomunistycznych, inaczej niż dzisiaj, gdy jest obecna także w krajach z basenu Morza Śródziemnego, w tym w Grecji). Zadowolenie z życia deklarowało wówczas 52,7 proc. polskich respondentów. W 2010 r. ten odsetek wzrósł do 55,3 proc., a w 2016 r. sięgnął 57,3 proc. Wstępne wyniki badania prowadzonego obecnie, od października ub.r., sugerują, że odsetek ten minimalnie zmalał (do 57,1 proc.). To sytuuje Polskę mniej więcej w środku stawki 33 państw uwzględnionych w zestawieniu.

Odrodzenie w Grecji

Na czele są Tadżykistan, Uzbekistan i Kirgistan, gdzie zadowolenie z życia deklaruje ponad 80 proc. respondentów. To, jak podkreślają ekonomiści z EBOR-u, wyniki zdecydowanie wyższe, niż wynikałoby z poziomu dochodów w tych krajach. Na drugim biegunie są Liban, Tunezja i Litwa. Pierwsze dwa z tych państw nie były uwzględnione w poprzednich edycjach badania. Na Litwie natomiast od 2016 r. doszło do wyraźnego spadku poziomu satysfakcji mieszkańców z życia. To zjawisko wystąpiło też na Słowacji. W ogonie zestawienia jest też Grecja, ale tam z kolei od 2016 r. poziom zadowolenia z życia skokowo się zwiększył. To, jak oceniają ekonomiści z EBOR-u, przejaw wyraźnej poprawy kondycji greckiej gospodarki, która podnosi się z kryzysu zadłużeniowego sprzed ponad dekady (EBOR rozpoczął działalność na Peloponezie w następstwie tego kryzysu).

Stagnacja poziomu satysfakcji z życia nad Wisłą w ostatnich kilku latach jest o tyle zaskakująca, że pod względem poziomu dochodu na mieszkańca Polska należała w tym czasie do liderów – nie tylko w UE. Co więcej, jednym z czynników, które silnie wpływają na poziom zadowolenia z życia, jest stan zdrowia respondentów. Tymczasem w Polsce od 2016 r. subiektywne oceny stanu zdrowia mieszkańców wyraźnie się poprawiły – nawet bardziej niż średnio w krajach uwzględnionych w raporcie EBOR.

Czytaj więcej

Premier Morawiecki powoła nowego szefa KNF. "To odwet PiS"

Czynnikiem, który negatywnie wpłynął na satysfakcję z życia Polaków, mogła być wysoka inflacja w czasie, gdy prowadzone były badania, a także niepewność związana z wojną w Ukrainie. Prof. Beata Javorcik, główna ekonomistka EBOR-u, uważa, że wyskok inflacji jest wśród przyczyn spadku odsetka zadowolonych z życia na Litwie. Tam bowiem kryzys energetyczny związany z wojną w Ukrainie wyjątkowo gwałtownie przełożył się na wzrost cen konsumpcyjnych, który już jesienią ub.r. dochodził do 24 proc. rok do roku. W Polsce w szczytowym momencie – w lutym br. – inflacja sięgała 18 proc. To mogło zniwelować poprawę zadowolenia z życia Polaków wynikającą z innych czynników.

Gorsza jakość rządów

Flagowy raport EBOR-u zawiera też aktualizację sześciu wskaźników transformacji, które mają mierzyć postępy państw w budowie stabilnej gospodarki rynkowej. Londyńska instytucja publikuje je od 2016 r.

Aktualizacja zdaje się potwierdzać wnioski z ubiegłorocznej edycji raportu: zmiany strukturalne, które zbliżają Polskę do wzorca gospodarki rynkowej, ustały, a częściowo zostały odwrócone. Dotyczy to przede wszystkim szeroko pojętej jakości rządzenia (obejmuje wskaźniki związane z praworządnością, ciężarami regulacyjnymi, postrzeganiem korupcji, prawami akcjonariuszy itp.). W tym obszarze nastąpił w Polsce regres: jeszcze w 2016 r. spośród ośmiu innych państw Europy Środkowo-Wschodniej wyprzedzała nas tylko Estonia, obecnie ustępujemy też Litwie, Łotwie, Słowenii i Czechom.

W większości państw Europy Środkowo-Wschodniej, Azji Środkowej, Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej, w których działa Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju, przeciętne oceny satysfakcji z życia są dziś wyższe niż w 2016 r. Polska jest jednym z niechlubnych wyjątków: poziom zadowolenia z życia prawie się u nas nie zmienił. Wśród przyczyn tej stagnacji – co pozwala zrozumieć również regres u części sąsiadów Polski – mogą być wojna w Ukrainie oraz wysoka inflacja. To jeden z wniosków, do których prowadzi „Raport o transformacji”, flagowa publikacja EBOR-u.

Pozostało 90% artykułu
Dane gospodarcze
Produkcja znowu rozczarowała. „Polski przemysł tkwi w stagnacji”
Dane gospodarcze
Najnowsze dane o zarobkach. Tyle trzeba zarabiać by być powyżej średniej
Dane gospodarcze
Fed obniżył główną stopę procentową. Wielkie zaskoczenie
Dane gospodarcze
Rosną obawy przed bezrobociem. Polacy budują finansowe poduszki
Materiał Promocyjny
Wpływ amerykańskich firm na rozwój polskiej gospodarki
Dane gospodarcze
Eurostat: Inflacja w Polsce znów jest niemal najwyższa z całej UE