Fake newsy podkopują euro

Jak wynika z najnowszego badania „Indeks Eurosentymentu”, do którego dotarła „Rzeczpospolita”, przeprowadzonego na zlecenie Fundacji Wolności Gospodarczej, wydźwięk i zaangażowanie w dyskusjach internetowych w pierwszym kwartale 2023 r. wciąż przechyla się na korzyść przyjęcia euro. W ostatnich tygodniach pojawiło się jednak więcej treści bezpośrednio krytycznych wobec tego pomysłu. W efekcie, choć wartość Indeksu za poprzedzające 12 miesięcy sięgnęła 65/100, to spadł on wyraźnie względem poprzedniego raportu, w którym miał wartość 70/100.

Wzmożona dyskusja

– Powodem obniżenia entuzjazmu wobec wprowadzenia wspólnej waluty w Polsce było wejście Chorwacji do strefy euro w styczniu tego roku i liczne, podsycane przez rządzących polityków i niektóre media, komentarze o rzekomym gigantycznym wzroście cen w tym kraju – mówi Marek Tatała, dyrektor zarządzający w Fundacji Wolności Gospodarczej.

Wzmożeniu dyskusji o euro sprzyjają też zbliżające się wybory parlamentarne, w związku z którymi coraz więcej osób publicznych zaczęło zajmować stanowiska w tej sprawie. Badanie FWG pokazało, że w dyskusjach internetowych najbardziej angażujące posty dotyczące wejścia Polski do strefy euro były temu przeciwne, a zamieszczali je przede wszystkim politycy Prawa i Sprawiedliwości, Solidarnej Polski oraz Konfederacji. FWG przypomina, że premier Mateusz Morawiecki napisał na Facebooku 10 stycznia: – Chorwacja przeżywa szok cenowy. Po wprowadzeniu euro ceny wzrosły tam o kilkadziesiąt procent w bardzo krótkim czasie. [...] Jeśli Donald Tusk czy Szymon Hołownia chcą się rozliczać w euro – to niech się rozliczają w euro, ale niech nie zmuszają do tej niekorzystnej transakcji Polaków.

Czytaj więcej

Dane gospodarcze

Opieka domowa opiera się kryzysom

Branża opieki jako jedna z niewielu rozwijała się w czasie poprzednich kryzysów oraz pandemii. Teraz bije w nią inflacja i spadek dochodów gospodarstw domowych.

Rzeczywistość była inna, co potwierdziły zarówno dane Eurostatu, jak też chorwacki urząd statystyczny i szef Narodowego Banku Chorwacji Boris Vujčić. Stopa inflacji w tym kraju w styczniu 2023 r. była niższa niż w grudniu 2022 r., a ceny wzrosły z miesiąca na miesiąc zaledwie o 0,2 proc., a nie, jak twierdził podczas konferencji prasowej Mateusz Morawiecki, o 70 czy 80 proc. Dodatkowo, jak wynika z raportu chorwackiego urzędu statystycznego, indeks cen dóbr konsumpcyjnych w styczniu pozostał na tym samym poziomie co w grudniu.

Skąd zatem głosy o drożyźnie w Chorwacji? – Niewielka liczba drobnych przedsiębiorców wykorzystała przejście na euro, aby „źle”, tj. na swoją korzyść, przeliczyć ceny oferowanych przez siebie towarów – tłumaczy prof. Artur Nowak-Far, doradca programowy ds. euro w FWG. Jak dodaje, praktyki te były jednak piętnowane, a informacja o braku rzetelności szybko się rozchodziła. Według eksperta większość Chorwatów była wobec siebie uczciwa. – Inflacja przeszkadza w ocenie wpływu wprowadzenia euro w Chorwacji. Ważniejsze od tego jest jednak to, że inflacja nie jest powodowana przez euro, a wręcz przeciwnie, że euro daje szansę na jej szybkie obniżenie – komentuje ekspert.

Przypomnijmy, że eksperci z Europejskiego Banku Centralnego oraz banku centralnego Chorwacji pokazali wyniki analizy opartej na mikrodanych od dużych chorwackich detalistów, z których wynikało, że ceny około 65 proc. produktów nie uległy zmianie po przejściu na euro, choć spadła równocześnie liczba ofert promocyjnych. Co więcej, ceny aż 25 proc. produktów spadły, a tylko 10 proc. wzrosły.

Czytaj więcej

Dane gospodarcze

Robimy wszystko, żeby nie zatrzymać się na stacji Inflacja

Lista działań, które podejmujemy, by poradzić sobie z kłopotami, rosnącymi kosztami i skutkami inflacji, jest długa – mówią Witold Pawelski, prezes zarządu i wspólnik Gatta, oraz Piotr Słupski, doradca ds. finansów i restrukturyzacji.

Polska samotną wyspą?

Wróćmy do badania FWG. Wskazuje ono, że choć w Polsce najwięcej zaangażowania w dyskusjach internetowych wywołały treści krytyczne wprowadzeniu euro, to najwięcej opublikowanych treści było neutralnych. Także wśród nich największą popularnością cieszyły się wpisy autorstwa osób publicznych. W większości dotyczyły obecnej sytuacji gospodarczej kraju i w związku z tym warunków, których Polska nie spełnia, by móc nową walutę przyjąć.

Od stycznia do marca 2023 r. w internecie pojawiło się ponad 7 tys. wzmianek o wprowadzeniu euro w Polsce, ponaddwukrotnie więcej niż w poprzednim kwartale. W styczniu 2023 r. zainteresowanie tematem waluty euro w Polsce było najwyższe w całym analizowanym okresie (od lipca 2021 r.). Najpopularniejszymi kontekstami w dyskusjach o wprowadzeniu euro w Polsce w zeszłym kwartale była zdecydowanie inflacja i sytuacja gospodarcza. Wśród argumentów „za” internauci wymieniali stabilniejszą walutę, mniejszą inflację w przyszłości, niższe raty kredytów i uniezależnienie od polityki PiS. Przeciwnicy podnosili przykłady państw, w których wprowadzenie euro miało spowodować drożyznę (Chorwacja), lub ostrzegali, że wprowadzenie euro uderzy w najuboższych. Zwracali też uwagę na inflację w strefie euro oraz przywoływali głosy o rzekomej rezygnacji z gotówki.