LEKTURY POLSKIE
1. „Trylogia" Henryka Sienkiewicza
2. „Pan Tadeusz" Adama Mickiewicza
3. „Wesele" Stanisława Wyspiańskiego
4. Wiersze Zbigniewa Herberta
5. „Dziady cz. III" Adama Mickiewicza
Aktualizacja: 26.12.2021 23:29 Publikacja: 24.12.2021 06:00
Foto: Pixabay
1. „Trylogia" Henryka Sienkiewicza
2. „Pan Tadeusz" Adama Mickiewicza
3. „Wesele" Stanisława Wyspiańskiego
4. Wiersze Zbigniewa Herberta
5. „Dziady cz. III" Adama Mickiewicza
6. „Lalka" Bolesława Prusa
7. Trylogia historyczna Pawła Jasienicy
8. „Boże igrzysko" Normana Daviesa
9. Wiersze Juliusza Słowackiego
10. Powieści Stefana Żeromskiego
Ranking „książek uczących polskości" opracowaliśmy na podstawie opinii 20 postaci znaczących dla polskiej nauki, kultury i życia publicznego. Ponad połowa pytanych przez nas wskazała „Trylogię", co wydaje się oczywiste. Mniej oczywiste jest, że choć dzieło Henryka Sienkiewicza było zdecydowanie najczęściej wymieniane, to żaden z naszych rozmówców nie uważa go za najważniejsze. Zdaniem Roberta Gwiazdowskiego z Centrum im. Adama Smitha „»Trylogia« to po pierwsze rycerskość, a dopiero potem pojawia się w niej patriotyzm, który się na nią nakłada i świetnie się z nią komponuje".
Czytaj więcej
List Zbigniewa Herberta z 7 stycznia 1995 roku.
Drugie miejsce zajął „Pan Tadeusz". Według reżysera Jerzego Hoffmana, „czytając epilog, nie da się nie myśleć o tragicznej historii Polski – jest absolutnie przejmujący". „Wesele" Stanisława Wyspiańskiego jest najważniejszą książką m.in. dla prof. Andrzeja Paczkowskiego. – To dzieło, które wskazuje najważniejsze trudności, jakie Polacy mają sami ze sobą. Trzeba je znać, aby rozumieć i umieć odczytać sens kulturowej tożsamości naszego narodu – twierdzi historyk.
Wielu naszych rozmówców podkreślało wagę poezji. – Polszczyzna wydaje się być językiem stworzonym dla poezji, z prozą życia nasz język ojczysty radzi sobie gorzej – mówi architekt Czesław Bielecki, według którego Zbigniew Herbert zasługuje na miano poety najlepiej uczącego polskości. Zaś Robert Gwiazdowski twierdzi, że „z wierszy Herberta można się uczyć polskości, tak jak z erotyków Poświatowskiej kobiecości...".
Pierwszą piątkę zamykają „Dziady cz. III", czyli ponownie Adam Mickiewicz. Jest to najważniejsze dzieło m.in. dla socjologa Barbary Fedyszak-Radziejowskiej, która uważa, że „uczyć polskości i budzić miłość do Polski trzeba w wieku młodzieńczym, gdy uczymy się kochać innych i rozumieć samych siebie".
W pierwszej dziesiątce znalazła się także historyczna trylogia Pawła Jasienicy („Polska Piastów", „Polska Jagiellonów", „Rzeczpospolita Obojga Narodów"), choć dla dyrektor Muzeum Komunizmu w Nowej Hucie Jadwigi Emilewicz ważna jest jeszcze jedna pozycja tego autora: „Polska anarchia".
Nasi rozmówcy uważają, że nie trzeba być wcale Polakiem, by bardzo dobrze uczyć polskości. „Boże igrzysko" walijskiego historyka Normana Daviesa, czyli historia Polski napisana po angielsku, zyskała olbrzymie uznanie u kilku naszych rozmówców, a według historyka prof. Bogdana Musiała jest to wręcz książka najważniejsza.
Na miejscu 10. znalazła się proza Stefana Żeromskiego. Nasi rozmówcy wymieniali „Popioły", „Przedwiośnie", „Różę" i „Urodę Życia". Bohdan Cywiński tłumaczy ten wybór następująco: – Powieści te rysowały polskość jako propozycję życia godziwego w niełatwej, a równocześnie bliskiej moim doświadczeniom sytuacji.
Czytaj więcej
12 LIPCA 2008: Polacy mają wierzyć, że to nie zwykli ludzie obalili komunizm, lecz garstka opozycjonistów, którym za to należy się dożywotnio rząd dusz i władza.
Poza pierwszą dziesiątką znaleźli się Józef Mackiewicz, Witold Gombrowicz, Melchior Wańkowicz, Aleksander Kamiński, Cyprian Kamil Norwid, Czesław Miłosz, Maria Dąbrowska, Jarosław Marek Rymkiewicz i Henryk Rzewuski (Marek Nowakowski o „Pamiątkach Soplicy" powiedział, że autor „soczystym i żwawym językiem pokazuje pozytyw i negatyw polskości"). A także słynna książka autorstwa jednego z uczestników naszej ankiety, Bohdana Cywińskiego – „Rodowody niepokornych" z 1971 roku – o której historyk prof. Paweł Machcewicz mówi, że podczas lektury przed laty odnajdywał w niej współczesnych „niepokornych" z kręgów peerelowskiej opozycji.
* * *
Naszymi rozmówcami byli prof. Jacek Bartyzel, Czesław Bielecki, prof. Andrzej Jacek Blikle, prof. Wiesław Chrzanowski, prof. Bohdan Cywiński, Jadwiga Emilewicz, Barbara Fedyszak-Radziejowska, Dariusz Gawin, prof. Stanisław Gomułka, Robert Gwiazdowski, Jerzy Hoffman, Roman Kluska, Stanisław Kluza, Antoni Krauze, prof. Paweł Machcewicz, prof. Bogdan Musiał, prof. Andrzej Paczkowski, Liliana Sonik, prof. Jadwiga Staniszkis, Jerzy Zelnik. Mocno zaskoczyło nas, iż kilkanaście innych osób, które naszym zdaniem mają duże znaczenie dla polskiego życia publicznego, odmówiło wypowiedzi, twierdząc, że „na temat najważniejszych dla polskości książek nie mają nic do powiedzenia".
© Licencja na publikację
© ℗ Wszystkie prawa zastrzeżone
Źródło: Plus Minus
1. „Trylogia" Henryka Sienkiewicza
29 STYCZNIA 2011: To wózek skromny nawet jak na najbiedniejszy region Tunezji. Rowerowe koła, pospawane rurki i blaszany blat. Należał do sprzedawcy warzyw i owoców, który nie miał pozwolenia na handel. Od tego wózka zaczęła się rewolucja, która obaliła obracającego miliardami prezydenta Ben Alego.
30 MAJA 2015: Dziś z polskim zdaniem nikt się nie liczy. Wiem, że nie jesteśmy światowym mocarstwem, ale to nie znaczy, że mamy się wyzbyć swych ambicji.
17 KWIETNIA 2010: Następnego dnia rano prezydent zadzwonił z przeprosinami. A ja przepraszałem za wyzywający uśmiech, z którym przyjąłem ostre słowa prezydenta w obronie brata.
24 WRZEŚNIA 2011: Historia Żydów z Polski nie kończy się wraz z Holokaustem, czy jak chcą inni – wraz z rokiem 1968. Ta historia trwa. Żydzi z Polski podbili świat!
10 STYCZNIA 2015: Dziś kurator już nie jest tylko pomysłodawcą pokazów, interpretatorem dzieł, egzegetą twórczych poszukiwań. Mianowano go artystą!
30 CZERWCA 2012: Ten kraj jest wehikułem czasu. Skaczesz z jutra do wczoraj, z nowoczesności w zapaść, z biedy w blichtr. Mistrzostwa toczą się tu na wyspach. Nie zawsze szczęśliwych.
Oceniając wniosek o przyznanie statusu uchodźcy, jaki złożyła kobieta posiadająca obywatelstwo afgańskie, państwo członkowskie UE może wziąć pod uwagę wyłącznie jej płeć i obywatelstwo - wskazał Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w piątkowym wyroku.
Państwo członkowskie Unii Europejskiej, które nie uznaje zmiany imienia i tożsamości płciowej uzyskanej zgodnie z prawem w innym państwie członkowskim, narusza prawa obywateli UE. Tak wynika z wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który zapadł 4 października.
Meta, właściciel Facebooka, nie może wykorzystywać publicznych informacji o orientacji seksualnej użytkownika, uzyskanych poza jej platformami, do tworzenia spersonalizowanych reklam - orzekł w piątek Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Marek Karp, budując Ośrodek Studiów Wschodnich, starał się przywrócić ciągłość niezależnej myśli politycznej i kontynuować linię Instytutu Europy Wschodniej, w którym pracował profesor Stanisław Swianiewicz.
Założenie jest proste, ale tylko na początku mocno komediowe. Pewna warszawska rodzina decyduje się wziąć udział w rywalizacji. Ma zdobyć 50 tys. followersów w internecie. Nagrodą ma być luksusowy apartament.
Balon nienawiści napompowany jest do granic wytrzymałości.
Nowe olśnienia książkowe i stare lektury science fiction. A do tego film o wrestlingu i eklektyczna playlista.
Gdzieś tam, na jednym z tysięcy serwerów, jest już dokładnie rozrysowany schemat, lista zadań, które będziesz musiał wykonać – dzisiaj, jutro, za 20 lat. I każde z nich – a wiadomo już, kiedy przyjdą, znają dobrze swój czas – wyda się odkryciem, pragnieniem, fragmentem twojego własnego pomysłu na samego siebie.
24 lutego 2022 roku Rosja rozpoczęła pełnoskalową inwazję na Ukrainę. Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski zapowiedział, że na spotkaniu w formacie Ramstein 12 października zaprezentuje tzw. plan zwycięstwa – „jasne i konkretne kroki prowadzące do sprawiedliwego zakończenia wojny”.
Sytuacja w nauce nie wywróci koalicyjnej łódki, ani nie będzie główną przyczyną spodziewanego rozłamu na Lewicy. Ale niezadowolenie w środowisku naukowym rośnie. Badacze robią wszystko, aby nauka nie tonęła w ciszy.
W finale turnieju WTA 1000 China Open Coco Gauff (6. WTA) pokonała 6:1, 6:3 Karolinę Muchovę (49. WTA), odbierając tytuł Idze Świątek.
Oceniając wniosek o przyznanie statusu uchodźcy, jaki złożyła kobieta posiadająca obywatelstwo afgańskie, państwo członkowskie UE może wziąć pod uwagę wyłącznie jej płeć i obywatelstwo - wskazał Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w piątkowym wyroku.
- Intencje ku negocjacjom są zarówno ze strony Rosji, jak i ze strony Zachodu. Ukraina zaś pyta o to, kto zagwarantuje jej bezpieczeństwo - mówi „Rzeczpospolitej” Michaił Chodorkowski, jeden z liderów rosyjskiej opozycji, niegdyś najbogatszy Rosjanin.
Narzędzie „Podróż w stronę dekarbonizacji” stworzone przez Ministerstwo Turystyki Wysp Kanaryjskich otrzymało podczas I Konwencji Turystycznej Wysp Kanaryjskich certyfikat AENOR. To oznacza, że region może mierzyć ślad węglowy w oparciu o uznane kryteria.
Komisja Europejska zgodziła się na przeznaczenie przez Francję 120 mln euro pomocy dla winiarzy na karczowanie winnic. Do końca 2025 r. nie będzie krzaków winogron na powierzchni 60-100 tys. ha.
Organizacje zawodowe dokerów i operatorów w portach wschodniego wybrzeża USA i Zatoki Meksykańskiej osiągnęły porozumienie płacowe i zakończyły strajk. To najlepsza wiadomość dla amerykańskiego handlu (w okresie przygotowań przed świętami) i dla eksporterów oliwy z Hiszpanii.
Konstytucja uchwalona w 1997 r. „upadła” – twierdzi prezes PiS Jarosław Kaczyński, przekonując, że „potrzebne jest uchwalenie nowej ustawy zasadniczej”.
To był wyrok pilotażowy, zobowiązujący Polskę do podjęcia działań w celu rozwiązania systemowych problemów w wymiarze sprawiedliwości. Nasz kraj jest zobowiązany do jego wykonania - mówi "Rz" dr Anna Adamska-Gallant, nowo wybrana sędzia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.
- Są różne opinie na temat tego, kiedy zaczyna się funkcja obrończa - powiedziała w Polsat News rzeczniczka prokuratora generalnego prok. Anna Adamiak odnosząc się do zarzutów obrońcy Janusza Palikota, mec. Jacka Dubois, w sprawie zarekwirowania telefonu biznesmena z informacjami stanowiącymi tajemnicę obrończą.
Prom linii TT Line nie wypłynął w sobotę w nocy z portu w Świnoujściu do szwedzkiego Trelleborga, ponieważ jeden z pasażerów grozi, że przy użyciu noża targnie się na swoje życie. Na miejscu działania prowadzą policyjni negocjatorzy.
Samorządy czekają na konkrety w sprawie reformy ochrony zdrowia. A na co dzień borykają się z zadłużeniem szpitali.
Ludziom, którzy coś publikują w sieci, zależy na zasięgach, na tym, aby wiadomość, post, zdjęcie dotarły do jak największej rzeszy odbiorców. Ale to nie oznacza zupełnej dowolności w dalszym publikowaniu tych treści przez innych internautów – mówi mec. Joanna Gwiazdowska.
Nie powinno być odgórnie regulowane, ile ma zarabiać lekarz czy pielęgniarka. Dyrektor konkretnego szpitala powinien o tym decydować – mówi Adam Krzysztoń, starosta łańcucki i wiceprezes Związku Powiatów Polskich.
Jeśli nie uregulujemy rynku alkoholowego, utopimy się w wódce – mówi Anna Górska, senator Nowej Lewicy (partia Razem).
List intencyjny w sprawie inwestycji w portfel domów studenckich Develia podpisała z Innova Capital i Solida Capital. Partnerzy chcą, by budowa pierwszych akademików rozpoczęła się w przyszłym roku.
Takiej sytuacji nie było w Rosji od dekady. Stosunek średniej emerytury do średniej płacy obniżył się do 25 procent. To konsekwencja wywołanej przez Kreml wojny.
Przedstawiciele 27 krajów UE przegłosowali obłożenie elektrycznych samochodów produkowanych w Chinach dodatkowym cłem do 35,3 proc. od listopada na okres 5 lat. Obie strony mają jeszcze czas do 30 października na wynegocjowanie rozwiązania tego konfliktu handlowego.
Lizbońska na warszawskiej Pradze to jedno z pierwszych osiedli w Warszawie, które powstało na mocy specustawy mieszkaniowej.
Francja, jeden z 7 krajów Unii Europejskiej objętych przez Brukselę procedurą nadmiernego deficytu, zobowiązała się zmniejszać deficyt budżetowy średnio o 25 mld euro rocznie do 2028 r., aby zejść z obecnych 6,1 proc. PKB do 2,8 proc.
Skoda nie zrewolucjonizowała drugiej generacji modelu Kodiaq. Dlaczego? Bo niemal wszystko było w porządku i niewiele w tym aucie trzeba było zmieniać. I w ten oto sposób wyszedł najlepszy SUV jaki Czesi kiedykolwiek oferowali.
To może być przełom w konstrukcji autonomicznych statków powietrznych. Armia USA testuje właśnie bezzałogowca Horus, który jest w stanie latać w stratosferze, a więc na pułapie do 50 km nad ziemią i to bez potrzeby lądowania.
Prokuratorem krajowym zgodnie z prawem jestem dzisiaj ja, a Dariusz Barski pozostaje w stanie spoczynku. Taka jest dziś rzeczywistość prawna i nie zmieni tego stanowisko tzw. neosędziów – mówi Dariusz Korneluk, prokurator krajowy.
Masz aktywną subskrypcję?
Zaloguj się lub wypróbuj za darmo
wydanie testowe.
nie masz konta w serwisie? Dołącz do nas