Pracodawcy przykręcają kurek z pieniędzmi na podwyżki

Po raz pierwszy od dłuższego czasu więcej pracodawców ogranicza w połowie roku budżety przeznaczone na podwyżki płac, niż je zwiększa – wynika z najnowszego, lipcowego raportu firmy doradczej WTW, który „Rzeczpospolita” opisuje jako pierwsza. Raport podsumowuje badanie oparte na próbie kilkuset działających w Polsce firm, które pytano m.in. o ich plany podwyżkowe na ten rok.

Okazało się, że po weryfikacji przeprowadzonej w połowie roku średni wzrost wynagrodzeń przewidziany na 2024 r. wyniesie 6,8 proc., czyli nieco poniżej poziomu 7,4 proc. zadeklarowanego przez firmy na początku tego roku.

Lepsze planowanie

Wprawdzie największa grupa, bo około połowy badanych firm, zakłada realizację budżetu płacowego na zaplanowanym poziomie, ale w tym roku aż 25 proc. przedsiębiorstw obniżyło wcześniejsze założenia budżetowe. W dodatku było ich dwukrotnie więcej niż przedsiębiorstw, które w trakcie roku zwiększyły środki na podwyżki wynagrodzeń (12,5 proc.). – Może to świadczyć o tym, iż firmy po kilku latach płacowej karuzeli nauczyły się lepiej planować wzrosty płac, ale w tych danych można także odczytać różną siłę presji płacowych w różnych sektorach – komentuje Krzysztof Gugała, dyrektor w WTW.

Te różnice – związane także z podwyżką płacy minimalnej i niedoborem pracowników fizycznych – widać również w danych GUS dotyczących przeciętnych wynagrodzeń w sektorze przedsiębiorstw w czerwcu. Na 11,7-procentowy (licząc rok do roku) wzrost średniej płacy brutto, która zwiększyła się w tym sektorze do ponad 8,1 tys. zł brutto, wpłynęło w dużej mierze 15,5-proc. podwyższenie wynagrodzenia w branży administrowania i działalności wspierającej (m.in. w agencjach zatrudnienia) oraz 14,6-proc. wzrost średniej płacy w budownictwie (do 7,8 tys. zł brutto).

Znacznie wolniej rosło przeciętne wynagrodzenie w rolnictwie i leśnictwie (2,3 proc.), w górnictwie (6,9 proc.) czy w branży technologicznej, czyli ICT (8,6 proc.), gdzie słabsza koniunktura osłabiła presję płacową. Pomimo to, ze średnim miesięcznym wynagrodzeniem na poziomie 13,6 tys. zł brutto, branża IT była w czerwcu płacowym wiceliderem – zaraz za górnictwem (prawie 14 tys. zł), gdzie co roku o tej porze średnie wynagrodzenie podbijają premie.

Premia za ryzyko

Wzrost przeciętnej płacy w IT jest nie tyle efektem podwyżek pensji obecnych pracowników, ile wyższych stawek, którymi firmy muszą podkupywać potrzebnych im specjalistów. Jak wyjaśnia Agnieszka Kolenda, dyrektor wykonawcza w firmie rekrutacyjnej Hays Poland, trudno jest dziś przekonać do zmiany pracodawcy doświadczonego kandydata, który ma zatrudnienie.

W warunkach bardziej niepewnej sytuacji rynkowej najczęściej trzeba mu zaproponować wynagrodzenie o co najmniej 20–30 proc. wyższe od obecnej płacy. Stąd też, jak pokazało niedawne badanie Hays Poland, ponad dwie trzecie pracodawców planujących teraz rekrutacje spodziewa się trudności w pozyskiwaniu nowych pracowników.

Powód to przede wszystkim rosnące oczekiwania finansowe kandydatów (78 proc.) przy ograniczeniach budżetowych firmy (57 proc.). Stąd też część pracodawców może rezygnować z rekrutacji albo też – chcąc zapłacić więcej nowym pracownikom – ograniczy podwyżki dla pozostałych.

Tylko dla wybranych

Jak wynika z badania Hays Poland, drugie półrocze 2024 r. nie będzie dobrym czasem do walki o podwyżkę. Tylko 35 proc. firm miało w planach na najbliższe miesiące wzrost płac, a i to najczęściej poniżej 10 proc. (Część pracodawców zmusza do tego druga w tym roku podwyżka pensji minimalnej, która wzrosła z początkiem lipca o 1,4 proc.).

– Podwyżki, jeśli będą w ogóle przyznawane, otrzymają wyłącznie wybrani pracownicy lub przyjmą one formułę wyrównania inflacyjnego, oscylującego wokół poziomu 3–5 proc. – zaznacza Agnieszka Kolenda. Przy silnej barierze kosztów pracowniczych (w lipcowym badaniu MIK Polskiego Instytutu Ekonomicznego wskazało ją 70 proc. firm) pracodawcy ostrożnie podchodzą do podwyższania wynagrodzeń. Tym bardziej że 72 proc. firm badanych przez Hays Poland przyznało już podwyżki w I połowie tego roku. Na wielu stanowiskach wymusił je zresztą prawie 18-proc. wzrost płacy minimalnej z początkiem 2024 r.