Zachód już rozmawia z talibami

Korespondencja z Brukseli

We wtorek po południu na pilnie zwołanym wirtualnym szczycie G7 spotkali się przywódcy USA, Wielkiej Brytanii, Niemiec, Francji, Włoch, Japonii i Kanady, a także szefowie unijnych instytucji. Temat – Afganistan: jak zarządzać ewakuacją z tego kraju, jak przygotować się na falę uchodźców, czy i jak rozmawiać z nowo tworzonym rządem.

– Najważniejsza teraz jest ewakuacja naszych obywateli i tych Afgańczyków, którzy z nami współpracowali. Apelujemy do władz o pozwolenie na przejazd do lotniska – powiedział po spotkaniu Charles Michel, przewodniczący Rady Europejskiej. Zaapelował o zabezpieczenie lotniska w Kabulu, tak długo jak się da i równy dostęp dla wszystkich. Te ostatnie postulaty były skierowane również do USA.

Za mało czasu

Waszyngton na końcowy termin ewakuacji wyznaczył 31 sierpnia, jednak już teraz jest jasne, że do tego czasu nie uda się wywieźć z Kabulu wszystkich, którzy są na zachodnich listach. Od kilku dni słychać o tym było nieoficjalnie w Brukseli, a teraz już wprost mówią o tym ważni zachodni politycy. – Muszę już teraz powiedzieć, że jeśli ewakuacja potrwa do 31 sierpnia, a nawet kilka dni dłużej, to nie wystarczy ani nam, ani USA czasu na wywiezienie wszystkich, których chcemy – powiedział Heiko Maas, szef niemieckiej dyplomacji. I to mimo wzmożonych wysiłków zachodnich rządów.

Tylko w niedzielę z Kabulu wyleciało 10 400 osób. Według amerykańskich mediów na razie jednak USA wywożą głównie swoich obywateli, a Afgańczyków – nawet tych z odpowiednimi dokumentami – odsyłają z kwitkiem.

Ilu jeszcze chce wywieźć Unia Europejska? – Jesteśmy w trakcie ustalania – mówi nieoficjalnie unijny dyplomata. Dlatego tak pilne staje się przedłużenie terminu poza 31 sierpnia.

Na szczycie G7 Joe Biden poinformował przywódców, że Amerykanie utrzymują wyznaczony termin. Jednocześnie prezydent zwrócił się do Pentagonu o przygotowanie awaryjnych planów, gdyby sytuacja w Kabulu uległa zmianie.

Problem jest stanowisko rządzących Afganistanem talibów, którzy nie zgadzają się na przedłużenie misji ewakuacyjnej.

Suhail Szahin, rzecznik talibów w ich biurze Katarze, zdecydowanie odrzucił taki postulat, twierdząc, że byłoby to wyraźne złamanie umowy zawartej przez USA. Ale w Kabulu miało podobno dojść do spotkania na znacznie wyższym szczeblu. Przywódca talibów Abdul Ghani Baradar miał rozmawiać z szefem CIA Williamem Burnsem, o czym poinformował „Washington Post". Jeśli do tego faktycznie doszło, to na pewno tematem spotkania było bezpieczeństwo operacji ewakuacji.

Pieniądze i warunki

Przywódcy G7 rozmawiali też o pomocy humanitarnej. To nie tylko moralny obowiązek, ale również – przynajmniej dla Europy – instrument ochrony przed wielką falą migracyjną. Afganistan przez ostatnie lata był systematycznie zasilany zachodnimi funduszami, teraz pieniędzy ma być więcej. UE już zwiększyła tegoroczny budżet humanitarny z 57 do ponad 200 mln euro.

– To pieniądze przekazywane organizacjom pozarządowym oraz współpracującym z ONZ. Nie idą do rządzących – zapewniał rzecznik Komisji Europejskiej Balazs Ujvari. Władze mogą liczyć na inne pieniądze z tzw. pomocy rozwojowej, to nawet 1 mld euro. Ale muszą spełnić warunki i o tym będą rozmawiali między sobą zachodni sojusznicy. Te warunki muszą być też spełnione, jeśli nowy afgański rząd chce utrzymywać relacje z partnerami międzynarodowymi. Mowa tu o przestrzeganiu praw człowieka, w tym braku dyskryminacji ze względu na płeć czy pochodzenie etniczne i wyznanie, demokratycznych standardach wyborczych, odrzuceniu terroryzmu, w tym potępienia Al-Kaidy i grup z nią współpracujących, oraz zahamowanie produkcji i przemytu narkotyków.