Polki płacą karę za macierzyństwo. Tracą ogromne pieniądze

Zarobki kobiet i mężczyzn na przestrzeni lat cechują się inną trajektorią – wynika z najnowszych danych GUS o medianie wynagrodzeń w Polsce. Medianie, czyli wartości środkowej – równo połowa osób zarabia więcej, a połowa mniej. W marcu 2024 r. wyniosła ona około 6549 zł brutto i była o blisko jedną czwartą niższa od średniej.

Luka rośnie, gdy kobiety rodzą

Jak wynika z danych GUS, o ile w grupie wiekowej 24 lata i mniej mediana zarobków kobiet jest o około 300 zł niższa niż mężczyzn, o tyle w grupie 25–34 lata – już o ponad 570 zł, a wśród osób w wieku 35–44 lata – o blisko 800 zł. Dopiero w starszych grupach wiekowych ta różnica się zawęża. O ile w grupie osób do 24 lat mediana zarobków mężczyzn jest o około 6 proc. wyższa niż u kobiet, o tyle w grupie 35–44-latków – dwukrotnie wyższa (ponad 12 proc.).

Czytaj więcej

Rynek pracy

Liczba wolnych miejsc pracy w Polsce spadła. Nowe dane GUS

Najwięcej nieobsadzonych wakatów w Polsce wciąż występuje w przemyśle, a największe wyzwanie z zaspokojeniem popytu na pracę ma budownictwo.

Ważna jest też dynamika zmian. Przeciętny („medianowy”) mężczyzna w wieku 35–44 lata zarabia prawie 37 proc. więcej niż w wieku 24 lata i mniej, kobieta „tylko” 29 proc. więcej. Słowem: w okresie życia, w którym zwykle rodzi się i wychowuje dzieci, rośnie dysproporcja między zarobkami kobiet i mężczyzn. Sam fakt różnicy w medianie czy średniej wynagrodzeń kobiet i mężczyzn ma kilka przyczyn, choćby taki, że część zawodów i stanowisk jest lepiej, a część gorzej płatna. Niemniej już dynamika tych zmian w grupach wiekowych daje lepsze pojęcie o tym, co zachodzi na rynku pracy.

Kara za macierzyństwo. Trzeba walczyć ze stereotypami

– Te dane to dla mnie dowód na karę za macierzyństwo – nie ma wątpliwości Andrzej Kubisiak, zastępca dyrektora Polskiego Instytutu Ekonomicznego. Ekspert w rozmowie z „Rzeczpospolitą” zauważa, że wiek powyżej 35 lat uznaje się za okres szczytu karier na rynku pracy. – Jeśli dynamiki się wtedy różnią, to sugeruje, że kobiety nie mogą w pełni skorzystać z tego „prime’u” – komentuje.

W styczniowym panelu ekonomistów „Rzeczpospolitej” o wpływie posiadania dzieci na poziom luki płacowej mówiła dr hab. Iga Magda, profesorka Szkoły Głównej Handlowej, wiceprezeska Instytutu Badań Strukturalnych. – Badania wskazują, że luka pojawia się (lub rośnie) głównie w związku z macierzyństwem – pojawienie się dzieci najczęściej oznacza przerwę zawodową kobiet, rzadko mężczyzn – zauważyła. – Dyskryminacja ma miejsce, ale do luki płacowej przyczynia się także w dużym stopniu nierówny podział pracy domowej i opiekuńczej partnerów. Wobec deficytu pracowników sytuacja zawodowa kobiet powinna się poprawić, nie wierzę jednak w „samoistny” spadek luki płacowej, potrzebne będzie wsparcie instytucjonalne i nowe rozwiązania prawne, częściowo już wdrażane – komentowała dr Iga Magda.

Czytaj więcej

Komentarze

Katarzyna Kucharczyk: Bolesna kara za macierzyństwo

Dużo się mówi o równouprawnieniu. Ale statystyki pozostają nieubłagane: kobiety rzadziej awansują i zarabiają mniej niż mężczyźni.

Również Andrzej Kubisiak z Polskiego Instytutu Ekonomicznego pytany o sposób na zmniejszenie kary za macierzyństwo sugeruje w pierwszej kolejności jej rozdzielenie pomiędzy kobiety i mężczyzn. Co kluczowe, to jednak wymagałoby nie tylko zmian w podziale opieki nad dziećmi, ale też walki ze stereotypami. – Często skupiamy się na kilku pierwszych miesiącach czy roku po urodzeniu, ale kara za macierzyństwo trwa dużo dłużej. To nie tylko konsekwencja decyzji poszczególnych kobiet i mężczyzn, ale systemu – np. postrzegania kobiet jako takich, które mogą zaraz zniknąć z pracy. To dotyka także kobiety, które nie mają dzieci – mówi Kubisiak. Wciąż to kobiety częściej idą na L4 przy chorobie dziecka, to też one częściej wykonują prace oferujące większą elastyczność i dyspozycyjność, ale niższą pensję.

Rozjechane trajektorie dochodów oraz zatrudnienia kobiet i mężczyzn

To, że kara za macierzyństwo istnieje i trwa dużo dłużej niż tylko pierwsze lata życia dziecka, wynika także z niedawnego badania Marcina Pałki z Ministerstwa Finansów.

Wniosek z analizy był taki, że do momentu urodzenia dziecka trajektoria dochodów oraz poziom zatrudnienia kobiet i mężczyzn idą mniej więcej podobnym śladem. Rozjeżdżają się dopiero po pojawieniu się dziecka.