Rośnie eksport polskiej żywności do Afryki

– Jeżeli nie wydarzy się nic złego z gospodarką światową i urodzajem, to w tym roku eksport rolno-spożywczy z Polski może nieznacznie pójść w górę – mówi „Rzeczpospolitej" Andrzej Kowalski, dyrektor Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.

Gdyby prognoza ta się sprawdziła, po raz kolejny padłby rekord w zagranicznej sprzedaży naszej żywności i produktów rolniczych. Najwyższy w historii był już w 2014 roku. Sięgnął 21,4 mld euro i był o 4,5 proc. wyższy niż rok wcześniej.

Algieria na czele

Stało się tak, mimo że w sierpniu 2014 r. – w odpowiedzi na nałożone na nią sankcję za konflikt na Ukrainie – Rosja wstrzymała eksport m.in. unijnego mięsa, przetworów z mleka, warzyw i owoców.

Od roku z powodu wykrycia w naszym kraju afrykańskiego pomoru świń naszej wieprzowiny nie chcą kupować także Chiny, Japonia oraz Korea Południowa.

– Część branż całkiem nieźle poradziła sobie z przestawieniem eksportu na inne rynki – uważa Michał Koleśnikow, ekonomista Banku BGŻ. – Wyraźnie wzrósł przede wszystkim eksport do krajów unijnych, na czele z Francją, Niemcami, Wielką Brytanią, Włochami i Belgią.

Unia Europejska, na którą przypada niemal 80 proc. naszego eksportu rolno-spożywczego w ujęciu wartościowym, jest nadal kluczowa dla naszych firm. Jednak możliwości zwiększania sprzedaży do krajów członkowskich powoli się wyczerpują. To sprawia, że coraz większe znacznie dla naszych firm mają rynki pozaunijne.

Ostatnie miesiące były udane dla nich szczególnie w Afryce. W 2014 roku eksport na ten kontynent niemal się podwoił i przekroczył 670 mln euro.

Zdaniem Michała Koleśnikowa nasz eksport do Afryki ma szanse nadal szybko rosnąć. W zdobywaniu tamtejszych rynków pomaga to, że polskie produkty mają europejską jakość, a jednocześnie są od nich tańsze. W 2014 roku naszym największym partnerem na kontynencie afrykańskim była Algieria. Sprzedaliśmy tam towary za ponad 200 mln euro, zwiększając eksport o prawie 180 proc. Algierczycy kupowali od nas głównie mleko w proszku i pszenicę, nasze flagowe produkty rolne w handlu z Czarnym Lądem. Na Afrykę przypada już niemal połowa eksportu zbóż z Polski trafiającego na tzw. rynki trzecie. W przypadku produktów mlecznych udział ten sięga 30 proc.

– Widzimy dość spore zainteresowanie krajów afrykańskich. Wynika to głównie ze spadku cen, które stały się dla nich bardziej przystępne – przyznaje Edward Bajko, prezes Spomleku.

Spółdzielnia ta sprzedaje mleko odtłuszczone i serwatkę – do Algierii, Burkina Faso, Egiptu, Maroka i Nigerii.

Polska eksportuje do Afryki także coraz więcej drobiu. Szczególnie dużo kupuje go od nas Benin, gdzie w ubiegłym roku import żywności z Polski zwiększył się o 47 proc., do niemal 40 mln euro. Mięso do Beninu, ale także do Ghany eksportuje firma Indykpol.

Na rynek afrykański docierają również bardziej przetworzone produkty. Grupa Maspex z Wadowic, czołowa firma spożywcza w Europie Środkowo-Wschodniej, sprzedaje napoje Tymbark do Libii i Liberii, a produkty witaminowe Plusssz do RPA. Od tego roku na rynek algierski trafia jej sok Kubuś.

– Jesteśmy mocno zainteresowani Afryką, poszukujemy na tamtejszych rynkach kontaktów i partnerów handlowych – mówi Dorota Liszka, rzecznik Maspeksu.

Jednak, jak zaznacza, Afryka to nie tylko szanse, ale i bariery w postaci wyśrubowanych wymogów eksportowych, a także trudnej sytuacji politycznej.

Przykładem kraju, gdzie nasze produkty mają wciąż ograniczony dostęp, jest RPA. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji w Johannesburgu ocenia, że eksport drobiu na tamtejszy rynek mógłby sięgnąć 20–30 mln dol. rocznie. Jednak zbyt długo trwają tam procedury uzyskania niezbędnych świadectw weterynaryjnych.

Niskie ceny to za mało

Szanse na dalsze zwiększania eksportu polskie przedsiębiorstwa spożywcze widzą także w Azji. – To kontynent, na którym skupiają się firmy spożywcze z całego świata, dlatego nie może tam zabraknąć naszych producentów – mówi Andrzej Gantner, dyrektor generalny Polskiej Federacji Producentów Żywności.

Po eksporcie do Indii dużo obiecuje sobie Związek Sadowników RP. W lutym ruszyła tam sprzedaż polskich jabłek. W sumie dzięki zwiększaniu sprzedaży do Azji i Afryki powinniśmy zagospodarować większość z 700 tys. ton owoców, które przed embargiem eksportowaliśmy do Rosji.