Rozdział Prokuratora Generalnego i Ministra Sprawiedliwości. Co trzeba poprawić?

Do niezbędnego minimum należy ograniczyć zmiany w projekcie rozdzielającym funkcje Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego. Eksperci z komisji kodyfikacyjnej proponują poprawki w propozycji resortu.

Publikacja: 30.07.2024 04:30

Minister sprawiedliwości, prokurator generalny Adam Bodnar

Minister sprawiedliwości, prokurator generalny Adam Bodnar

Foto: PAP/Radek Pietruszka

Chodzi o projekt, którego założenia na początku roku przedstawił szef MS Adam Bodnar. Twierdził wówczas, że rozdzielenie funkcji Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego będzie pierwszym krokiem do przywrócenia niezależności prokuraturze. Po miesiącach prac nad tymi przepisami resort sprawiedliwości niedawno opublikował projekt.

Minister Sprawiedliwości nie będzie Prokuratorem Generalnym

Obszerna propozycja wprowadza zmiany przed wszystkim w Prawie o prokuraturze, ale także w kilkunastu innych ustawach. Projekt zakłada, że Prokurator Generalny będzie powoływany bezwzględną większością głosów przez Sejm za zgodą Senatu. Jego kadencja będzie trwała sześć lat, bez możliwość jej ponowienia. Kandydata na to stanowisko będą mogli zgłosić Rada Prokuratury, Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego, niektóre organizacje pozarządowe oraz grupy: 35 posłów i 15 senatorów.

Czytaj więcej

Panel prawników

To pierwszy krok do przywrócenia niezależności prokuraturze. Eksperci oceniają pomysł Bodnara

Co istotne PG będzie mógł zostać prokurator w stanie czynnym z 20-letnim łącznym stażem prokuratorskim lub sędziowskim i 10-letnim okresem pracy prokuratorskiej bezpośrednio przed powołaniem.

Prokuratura ma uzyskać też autonomię budżetową. Projekt budżetu prokuratury Prokurator Generalny będzie przedstawiał Ministrowi Finansów, który włączy go do projektu budżetu państwa. Resort proponuje też utworzenie Krajowej Rady Prokuratury, która będzie opiniowała niektóre akty prawne i wypowiadała się o stanie kadr prokuratury. Powstać ma też Rada Społeczna przy PG złożona z m.in. przedstawicieli samorządów prawniczych czy RPO. Rada ta będzie zabierać głos i wyrażać stanowiska w istotnych sprawach dotyczących organizacji i funkcjonowania prokuratury.

Propozycje resortu oceniła w ostatnim czasie Komisja Kodyfikacyjna Ustroju Sądownictwa i Prokuratury. Komisję tę na początku roku wskrzesił minister Bodnar. Ma ona zająć się przygotowaniem kompleksowej reformy wymiaru sprawiedliwości i pracuje już nad projektem całościowych zmian w prokuraturze.

Komisja wytyka błędy w projekcie ws. rozdziału funkcji Prokuratora Generalnego i Ministra Sprawiedliwości 

- Komisja jednomyślnie popiera przyjęte założenie wskazujące na konieczność przeprowadzenia rozdziału funkcji Prokuratora Generalnego i Ministra Sprawiedliwości – głosi opinia. Zaraz potem stwierdza jednak, że zmiany należy ograniczyć wyłącznie do kwestii rozdziału funkcji, a resztę ewentualnie ująć w szerokiej reformie prokuratury.

- Nowelizację resortu warto ograniczyć do niezbędnego minimum, czyli do zmiany pozycji ustrojowej Prokuratora Generalnego. Pozostały zakres tej regulacji dość mocno ingeruje w przepisy, nad którymi pracujemy w komisji, a to niesie za sobą ryzyko niespójności i utrudnienia nam pracy – mówi członek komisji kodyfikacyjnej prok. Michał Gabriel-Węglowski.

Wskazuje, że jednym z takich elementów jest propozycja utworzenia Rady Społecznej. - Jesteśmy dość sceptyczni co do tego pomysłu. To rozwiązanie nie jest konieczne z punktu widzenia rozdziału funkcji MS i PG. Jeśli już to powinno się ono naleźć w kompleksowej reformie prokuratury, a nie w doraźnej nowelizacji – zaznacza prok. Gabriel-Węglowski.

Komisja ma też zastrzeżenia do kręgu podmiotów uprawnionych do zgłaszania kandydata na prokuratora generalnego. Zdaniem komisji należy istotnie zwiększyć liczbę posłów i senatorów, którzy mogą wnieść kandydatury. Przypomnijmy że zgodnie z projektem są to grupy 35 prokuratorów i 15 senatorów.

Czytaj więcej

Rewolucja w sądach i prokuraturze. Krystian Markiewicz: jesienią będą projekty

Cel resortu. Nowe przepisy ws. rozdziału funkcji Prokuratora Generalnego i Ministra Sprawiedliwości do końca roku

Zdaniem komisji należy też zmniejszyć do 15 lat okres łącznego stażu wymaganego od kandydata na Prokuratora Generalnego, przy zachowaniu 10-letnieg stażu bezpośrednio poprzedzającego wybór. Komisja proponuje też, aby o odwołaniu Prokuratora Generalnego, związanym ze sprzeniewierzeniem się ślubowaniu, decydował Sejm kwalifikowaną, a nie bezwzględną większością głosów. Postuluje też włączenie w tę procedurę Senatu.

Projekt rozdziału PG i MS ma zostać poddany szerokim konsultacjom publicznym. Rząd planuje przyjąć go w czwartym kwartale tego roku.

Opinia
Arkadiusz Myrcha, wiceminister sprawiedliwości

Przeanalizujemy sugestie komisji kodyfikacyjnej złożone do projektu zmian w prokuraturze, ustosunkujemy się do nich i jeśli uznamy je za uzasadnione to uwzględnimy je w ostatecznej wersji nowelizacji. Pamiętajmy, że jesteśmy na początku procesu legislacyjnego, dlatego niczego nie wykluczamy. Przed nami szerokie konsultacje i zależy nam, żeby etap uzgodnień w tej sprawie był kompleksowy i możliwie rozległy. Chcemy, żeby projekt przede wszystkim obejmował rozdział funkcji Prokuratora Generalnego od Ministra Sprawiedliwości i w tej części na pewno zgadzamy się z komisją. Chcielibyśmy też, żeby proponowane przez nas utworzenie Krajowej Rady Prokuratorów i Rady Społecznej przy Prokuratorze Generalnym nastąpiło jak najszybciej. Ciężko powiedzieć, kiedy można spodziewać się projektu na rządze. Zależy nam, żeby nowela została uchwalona do końca roku.    

Chodzi o projekt, którego założenia na początku roku przedstawił szef MS Adam Bodnar. Twierdził wówczas, że rozdzielenie funkcji Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego będzie pierwszym krokiem do przywrócenia niezależności prokuraturze. Po miesiącach prac nad tymi przepisami resort sprawiedliwości niedawno opublikował projekt.

Minister Sprawiedliwości nie będzie Prokuratorem Generalnym

Pozostało 93% artykułu
Podatki
Skarbówka zażądała 240 tys. zł podatku od odwołanej darowizny. Jest wyrok NSA
Prawo w Polsce
Jest apel do premiera Tuska o usunięcie "pomnika rządów populistycznej władzy"
Edukacja i wychowanie
Ferie zimowe 2025 później niż zazwyczaj. Oto terminy dla wszystkich województw
Praca, Emerytury i renty
Ile trzeba zarabiać, żeby na konto trafiło 5000 zł
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Prawo karne
Rząd zmniejsza liczbę więźniów. Będzie 20 tys. wakatów w celach